Οι εξελίξεις και αυτής της εβδομάδας όσο αφορά την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις χαρακτηρίστηκαν από νέες κλιμακώσεις τόσο στο διπλωματικό πεδίο όσο και στους ουρανούς του Αιγαίου. Εκατοντάδες είναι οι υπερπτήσεις εξοπλισμένων μαχητικών της Τουρκίας, επανδρωμένων και μη, σε καθημερινή βάση παραβιάζουν ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα πάνω από νησιά στη μέση του Αιγαίου. Ταυτόχρονα συνεχίζονται οι εμπρηστικές δηλώσεις αξιωματούχων της κυβέρνησης Ερντογάν και στελεχών των υπόλοιπων μεγάλων κομμάτων της Τουρκίας με προσβλητικούς χαρακτηρισμούς και φιλοπόλεμες αιχμές.
Από την πλευρά της η ελληνική κυβέρνηση «ορκίζεται» απόλυτη και χωρίς όρους πίστη και προσαρμογή στις ΝΑΤΟϊκές στρατηγικές ελπίζοντας στην προστασία της δυτικής συμμαχίας. Δηλώνει «ανυποχώρητη στάση» έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων και προβάλλει, μέσω του ελεγχόμενου έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου, ως δικαίωση της πολιτικής της δηλώσεις αμφιλεγόμενης στήριξης από των ΗΠΑ Γαλλία ιθύνοντες της Ε.Ε. αποσιωπώντας τη μόνιμη επωδό-προτροπή όλων των διεθνών παραγόντων «βρείτε τα».
Είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να θεωρηθεί από τους πολίτες αυτή η κατάσταση ως «κανονικότητα» τόσο ώστε όχι μόνο να συνηθίσουμε στην ιδέα αλλά και να σταθεί δύσκολη η κατανόηση των κινδύνων και των παραμέτρων που συνθέτουν το σκηνικό.
Ο τουρκικός επεκτατισμός συναντιέται με τους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Ουάσιγκτον και οι δυο αναδεικνύονται σε παράγοντες που θέτουν σε απόλυτο κίνδυνο την ειρήνη στην περιοχή και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας
Τουρκικές δηλώσεις και αμερικανικά σχέδια
Ο Τ. Ερντογάν, το τελευταίο διάστημα, έχει άνοιξε ένα νέο κύκλο δηλώσεων όπου η Ελλάδα παρουσιάζεται ως παράγοντας κλιμάκωσης της έντασης στηριγμένη στις πλάτες χωρών της Δύσης που εποφθαλμιούν τις επιτυχίες και τη δύναμη της Τουρκίας. Σημειώνει μάλιστα χαρακτηριστικά ότι η χώρα θα πληρώσει βαρύ τίμημα αν η Ελλάδα «με την υποκίνηση άλλων» κάνει κάποια απερισκεψία. Στο ίδιο μήκος κύματος ο Μ. Τσαβούσογλου δήλωσε χωρίς περιστροφές: «Γι’ αυτό μαζέψτε τα μυαλά σας και συνέλθετε. Απευθυνόμαστε κυρίως στην Ελλάδα. Μη γίνεστε όργανα άλλων, μη συνεχίζετε τις προκλήσεις. Γιατί η φιλία της Τουρκίας είναι καλή, αλλά η εχθρότητά της είναι τραγική».
Οι δηλώσεις αυτές δεν είναι βέβαια τυχαίες. Ήδη στη χώρα έχουν αναπτυχθεί 10-15 στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ που το τουρκικό αφήγημα θεωρεί ότι εν δυνάμει αποτελούν απειλή κατά της Τουρκίας. Ιδιαίτερα το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης αποκτά ολοένα και μεγαλύτερο μέγεθος, ολοένα και μεγαλύτερη στρατηγική σημασία για τη δυτική συμμαχία παρακάμπτοντας τη σημασία των Στενών των Δαρδανελίων ως πύλη πρόσβασης στο υπογάστριο της Ρωσίας. Στην πραγματικότητα η Αλεξανδρούπολη συνιστά μια ακόμα βάση εφόρμησης στο σχέδιο στρατιωτικής περικύκλωσης της Ρωσίας και ταυτόχρονα οικοδομείται ως μια πύλη ικανή να αντιρροπήσει, τώρα και στο μέλλον, τη τάση της Τουρκίας να συνδεθεί πιο στενά με το ευρω-ασιατικό μπλοκ δυνάμεων.
Η πολιτική ίσων αποστάσεων των ΗΠΑ στις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο αποσκοπούσε στο μοίρασμα του Αιγαίου στη μέση με αμερικάνικη επικυριαρχία. Αυτό το σχέδιο είχε και έχει ως προϋπόθεση τη σταθερή πρόσδεση της Τουρκίας στους ΝΑΤΟϊκούς σχεδιασμούς. Σήμερα, καθώς η ερντογανική Τουρκία δείχνει παράλληλα με τα παζάρια και την εκμετάλλευση των ανταγωνισμών ΗΠΑ-Ρωσίας τάσεις διαμόρφωσης μια εξωτερικής πολιτικής στηριγμένης στο δικό σχεδιασμό και συμφέροντα, φαίνεται ότι στους σχεδιασμούς των Αμερικάνων ιθυνόντων έχουν βρει τη θέση τους και νέοι υπολογισμοί.
Αν η Τουρκία επιδιώκει, όπως απορρέει από τις δηλώσεις της, τον έλεγχο της ναυσιπλοΐας σε ολόκληρο το Αιγαίο και παράλληλα τον έλεγχο των εμπορικών ροών στη Ν.Α. Μεσόγειο αποτελεί μια εξέλιξη που δεν ικανοποιεί τις ΗΠΑ. Μια «ειδική σχέση» της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ με παράλληλη ανάπτυξη σχέσεων της Άγκυρας με Ρωσία και Κίνα ξεφεύγει από τα γεωπολιτικά σχέδια των ΗΠΑ, δεν είναι επιθυμητή.
Να σημειωθεί εδώ σε παρένθεση ότι ούτε η Ρωσία επιθυμεί μια υπερβολική ενδυνάμωση της Τουρκίας παρά τις σημαντικές ανάσες που της δίνει οι διαφοροποιήσεις της Άγκυρας απέναντι στη Δύση. Η Ρωσία γνωρίζει ότι παρά τη «σκληρή στάση» της κυβέρνησης των Αθηνών στο πόλεμο της Ουκρανίας, έχει απρόσκοπτα εξασφαλισμένη την κάθοδο του ρωσικού στόλου στη Μεσόγειου και όσο αυτό ισχύει δεν έχει κανένα λόγο να διαταράξει τις υπάρχουσες ισορροπίες.
Με αυτά τα δεδομένα, αν επανέλθουμε στα αμερικανικά σχέδια, η υποκίνηση από τις ΗΠΑ μιας ελληνοτουρκικής σύγκρουσης με στόχο την παράλληλη αποδυνάμωση Ελλάδας και Τουρκίας και την τελική επέμβαση των ΗΠΑ ως αποκλειστικά επικυρίαρχου στην περιοχή αποτελεί ένα πιθανό σενάριο αν η Τουρκία δεν αλλάξει στάση. Το ίδιο πιθανό είναι το ενδεχόμενο να παραχωρηθούν πλεονεκτήματα και εγγυήσεις για την Ελλάδα στο Βόρειο Αιγαίο και εγγύς του ζωτικού χώρου της Αλεξανδρούπολης με παραχωρήσεις απέναντι στην Τουρκία στο Κεντρικό και Νότιο Αιγαίο ως δέλεαρ για την συγκράτηση της στη δυτική συμμαχία.
Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από το ποιος συνδυασμός μέτρων επιλεγεί από την Ουάσιγκτον ο τουρκικός επεκτατισμός συναντιέται με τους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Ουάσιγκτον και οι δυο αναδεικνύονται σε παράγοντες που θέτουν σε απόλυτο κίνδυνο την ειρήνη στην περιοχή και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας.
Ανάγκη ριζικής αλλαγής πορείας της χώρας
Η επιλογή όλων των πτερύγων του επίσημου πολιτικού κόσμου να αναζητά εγγυήσεις για την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας από τη δυτική συμμαχία και να εναποθέτει την τύχη και το μέλλον της στους αμερικάνικους σχεδιασμούς συνιστά πια μεγάλο κίνδυνο. Αντί να απομακρύνει φέρνει πιο κοντά θερμά επεισόδια, αντί να εξασφαλίζει φέρνει πιο κοντά απειλές σε βάρος της ακεραιότητας της χώρας και του λαού.
Μέσα στο σημερινό πεδίο των έντονων γεωπολιτικών αναταράξεων είναι αναγκαία η χάραξη μιας πολιτικής που θα εξασφαλίζει την ουδετερότητα της χώρας στις παγκόσμιες αντιπαραθέσεις με την παράλληλη διατήρηση φιλικών σχέσεων και συνεργασιών με όλες τις πλευρές. Μια τέτοια επιλογή βέβαια δεν είναι εφικτή στα πλαίσια των κυβερνητικών εναλλαγών όπως σήμερα. Απαιτεί βαθιές τομές, ενεργοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της και τολμηρή αναπροσανατολισμός της χώρας τόσο διεθνώς όσο και εσωτερικά.
