Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Τ. Ερντογάν, είχε μια εύκολη μάχη (παρά τη μόλις τέσσερις μονάδες διαφορά), κόντρα στον Κ. Κιλιντσάρογλου, στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη γειτονική Τουρκία, και με ποσοστό 52.14% ανανεώνει τη θητεία του για τα επόμενα 5 χρόνια. Η εικοσαετής κυριαρχία του AKP, και της ιδιότυπης εθνικιστικής και ισλαμικής σύνθεσης που στηρίζει το καθεστώς Ερντογάν, έχει αδιαμφισβήτητα αλλάξει την Τουρκία μετατρέποντάς την σε μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη με πλανητικές φιλοδοξίες. Την ίδια στιγμή στο εσωτερικό έχει οικοδομήσει μια συνθήκη απόρριψης για μεγάλα κομμάτια πληθυσμού, όπως οι Κούρδοι, η νεολαία των πόλεων κ.ά., μέσα από ένα ασφυκτικό καθεστώς ελέγχου του δημόσιου λόγου και χώρου. Η πανηγυρική εκλογή του Ερντογάν, κόντρα μάλιστα στις συνασπισμένες δυνάμεις της αντιπολίτευσης είναι σίγουρο πως θα ανοίξει την όρεξη για ακόμη πιο επιθετική εφαρμογή των στόχων του καθεστώτος τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της χώρας.
Ο χάρτης των αποτελεσμάτων, όμως επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά την τριχοτόμηση της τουρκικής κοινωνίας. Η χαώδης διαφορά της εκλογικής συμπεριφοράς των πολιτών, στα παράλια της Μ. Ασίας και τα μεγάλα αστικά κέντρα (επικράτηση Κιλιντσάρογλου), τις κουρδικές περιοχές (ψήφο στον Κιλιντσάρογλου μετά τη στήριξη προς αυτόν του HDP) και την τουρκική ενδοχώρα (που δίνει συντριπτική πλειοψηφία στον Ερντογάν) δείχνει πως οι αντιθέσεις στις «τρεις Τουρκίες» είναι παρούσες και οξύνονται αποτελώντας πηγή μελλοντικών κρίσεων για το καθεστώς.
Η αντιπολίτευση καταγγέλλει το καθεστώς τρομοκρατίας κάτω από το οποίο έγιναν οι εκλογές αυτές. Και πράγματι δεν έχει άδικο. Όπως και σε προηγούμενες εκλογές η φίμωση των δημοκρατικών ΜΜΕ, ο έλεγχος του κρατικού μηχανισμού, ακόμη και η ανοιχτή τρομοκρατία και οι διώξεις κυρίως εναντίων των Κούρδων ήταν παρούσες δείχνοντας τον αυταρχικό χαρακτήρα του καθεστώτος Ερντογάν. Ενός καθεστώτος που όμως, απολαμβάνει, όπως έδειξαν τα εκλογικά αποτελέσματα, την υποστήριξη της μισής Τουρκίας εκφράζοντας τόσο τις φιλοδοξίες μιας νέας αστικής τάξης με το βλέμμα στραμμένο στην Ευρασία όσο και τις παραδοσιοκεντρικές ταυτότητες εθνικιστών και φανατικών ισλαμιστών που είδαν τη θέση τους να δυναμώνει στην ερντογανική Τουρκία. Χωρίς την αντίσταση και την ανάδειξη πραγματικά δημοκρατικών και λαϊκών εναλλακτικών απέναντι σε αυτή την εθνικιστική και την ισλαμική συμμαχία δεν είναι εφικτό, όπως δείχνουν οι επαναλαμβανόμενες ήττες της δυτικόφιλης (εξίσου εθνικιστικής) κεμαλικής αντιπολίτευσης, να αμφισβητηθεί η ηγεμονία του καθεστώτος.
Τα πρώτα δείγματα γραφής του Ερντογάν
Σήμερα Παρασκευή ανακοινώνεται η σύνθεση της νέας κυβέρνησης και ορκίζεται η νέα βουλή ενώ το Σάββατο 3 Ιουνίου αναμένεται η ορκωμοσία του Προέδρου. Ο Ερντογάν όμως ήδη έχει δώσει το στίγμα της νέας διακυβέρνησης του – στην πανηγυρική του ομιλία έκανε λόγο για μια «νίκη όλου του έθνους των 85 εκατ. Τούρκων». Ενώ έκανε και αναφορά για τον «Τουρκικό Αιώνα» που ανοίγεται μπροστά μας. Οι φιλοδοξίες της Τουρκίας να καταστεί μια υπολογίσιμη παγκόσμια δύναμη παραμένουν το βασικό όπλο οικοδόμησης ηγεμονίας στα χέρια του Ερντογάν. «Αυτές οι εκλογές έδειξαν ότι κανείς δεν μπορεί να επιτεθεί στα κεκτημένα αυτού του έθνους», ανέφερε χαρακτηριστικά δείχνοντας ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να κινείται στην ίδια πορεία. Ενώ σε ομιλία του σε επιχειρηματίες και εκπροσώπους των τραπεζών δήλωσε πως η νέα κυβέρνηση θα δημιουργήσει «μια ζώνης ασφάλειας και ειρήνης γύρω μας, από την Ευρώπη μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα, από τον Καύκασο και τη Μέση Ανατολή μέχρι τη Βόρεια Αφρική. (…) Για να χτίσουμε τον Τουρκικό Αιώνα σε συνεργασία με τον επιχειρηματικό κόσμο, την κοινωνία των πολιτών και τους πολιτικούς θεσμούς» σε μια προσπάθεια να κάμψει την ανησυχία για τις πιέσεις της τουρκικής οικονομίας.
Η εικοσαετής κυριαρχία του Ερντογάν έχει αλλάξει την Τουρκία μετατρέποντάς την σε μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη με πλανητικές φιλοδοξίες
Την ίδια στιγμή επέμεινε στη διχαστική και άκρως επιθετική ρητορική ενάντια στους αντιπάλους του, βάζοντας στο στόχαστρο τόσο τους κεμαλιστές όσο και τους Κούρδους. «Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κιλιτσντάρογλου υποσχέθηκε να αφήσει ελεύθερο τον πρώην πρόεδρο του φιλοκουρδικού κόμματος HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς, κάτι που εγώ δεν θα κάνω ποτέ», τόνισε ο Ταγίπ Ερντογάν με τους πάνω από 350.000 υποστηρικτές του να φωνάζουν εν χορώ συνθήματα που ζητούσαν τη θανατική ποινή για τον πρώην πρόεδρο του HDP. Οι απειλές όμως δεν μένουν μόνο στον ηγέτη των Κούρδων δημοκρατών Σ. Ντεμιρτάς (ο οποίος μετά τις εκλογές δήλωσε πως αποσύρεται από την ενεργό πολιτική), αλλά βάζουν στο στόχαστρο και τους επιφανείς εκπροσώπους των κεμαλιστών. Θυμίζουμε ότι ο ιδιαίτερα δημοφιλής δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, βρίσκεται εδώ και καιρό υπό δικαστική ομηρία με την κατηγορία της «προσβολής προς το ανώτατο εκλογικό συμβούλιο της χώρας» ενώ δημοσιεύματα του τύπου στη γείτονα κάνουν λόγο για την άρση της ασυλίας του ηγέτη της αντιπολίτευσης Κ. Κιλιντσάρογλου – η θητεία του οποίου στο κοινοβούλιο λήγει, γεγονός που ανοίγει τον δρόμο για τη δίωξη του για πάνω από 40 καταγγελίες που αφορούν «προσβολή, απειλή και συκοφαντία κατά του προέδρου», ««απόπειρα επηρεασμού του δικαστικού σώματος», «συκοφαντία» κ.ά.
Ανοιχτό το παζάρι με Δύση και Ανατολή
Μπορεί προεκλογικά οι περισσότεροι ηγέτες της Δύσης να εύχονταν μια ήττα του καθεστώτος Ερντογάν όμως μετεκλογικά –σαν έτοιμοι από καιρό– όλοι προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα. Άπαντες έσπευσαν να συγχαρούν τον πρόεδρο Ερντογάν και να επιβεβαιώσουν τη διάθεση συνεργασίας με την Τουρκία δηλώνοντας έτοιμοι για τη συνέχιση του ανατολίτικου παζαριού με τον «σουλτάνο».
Πρώτος απ’ όλους ο Αμερικάνος πρόεδρος Μπάιντεν που με μήνυμά του στο twitter συνεχάρη τον Ερντογάν για την εκλογή του λέγοντας πως: «Αδημονώ να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε ως σύμμαχοι στο NATO για τα διμερή ζητήματα και τις παγκόσμιες προκλήσεις». Ενώ σύμφωνα με τουρκικές πηγές στη μεταξύ τους τηλεφωνική συνομιλία έγινε λόγος για την υπόθεση των F16, το ξεμπλοκάρισμα της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ καθώς και αναφορά από τον Μπάιντεν στο «λάθος ορισμένων στη Δύση να στοχοποιούν τον πρόεδρο Ερντογάν». Από κοντά και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σόλτς που έκανε λόγο για «προώθηση της κοινής ατζέντας» και για «στενούς συμμάχους και εταίρους». Ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν βλέπει κοινό πεδίο συνεργασίας με την Τουρκία «για την αντιμετώπιση των προκλήσεων, την επιστροφή της ειρήνης στην Ευρώπη, το μέλλον της ευρωατλαντικής συμμαχίας μας, τη Μεσόγειο», παραγνωρίζοντας τον εμπρηστικό ρόλο του καθεστώτος Ερντογάν σε όλα αυτά τα μέτωπα. Στο ίδιο μήκος κύματος οι πρώτες αντιδράσεις και άλλων ηγετών και αξιωματούχων από την ευρωατλαντική συμμαχία.
Ισχυρότερη όμως καταγράφεται η προβολή της Τουρκίας και στον υπόλοιπο κόσμο, αποτυπώνοντας τις νέες συμμαχίες της Άγκυρας και την ευρασιατική της στροφή. Ο πρόεδρος Πούτιν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ερντογάν όπου και συμφώνησαν να «αναπτύξουν τη στενή συνεργασία σε διμερή και περιφερειακά θέματα» με τον Πούτιν να κάνει λόγο για μια «λογική νίκη, επιβεβαίωση της δουλειάς που κάνει ο Ερντογάν» και για πορεία προς μια πιο «ανεξάρτητη Τουρκία». Τον Ερντογάν συνεχάρη και ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ της Λ.Δ. της Κίνας, αναφέροντας μεταξύ άλλων πως: «Η Κίνα επιθυμεί να εργαστεί με την Τουρκία για να φέρει σε νέες κορυφές τις σχέσεις της στρατηγικής μας συνεργασίας». Ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν τέλος τόσο οι μετεκλογικές επαφές Ερντογάν με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι με τον οποίο συμφώνησαν να βαθύνουν τη συνεργασία τους ανακοινώνοντας την ανταλλαγή πρέσβεων μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας όσο και το μήνυμα του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, ο οποίος ευχήθηκε «κάθε επιτυχία στο έργο του Ερντογάν» αποτυπώνοντας τη σημαντική στροφή στις μέχρι πρότινος τεταμένες σχέσεις των δύο χωρών.
Αγία Σοφία: Πρόκληση οπαδών του AKP
Εκατοντάδες οπαδοί του Ερντογάν και του AKP πανηγύρισαν το βράδυ των εκλογών μέσα στην Αγία Σοφία, με τους πανηγυρισμούς να συνεχίζονται και τη Δευτέρα 29 Μαΐου, που είναι η επέτειος της άλωσης. Κραυγάζοντας συνθήματα υπέρ του καθεστώτος Ερντογάν το φανατισμένο πλήθος προχώρησε σε μια πράξη ενδεικτική της εθνικιστικής και φονταμελιστικής φυσιογνωμίας του καθεστώτος.
Αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά ο υψηλού συμβολισμού χαρακτήρας της «δεύτερης κατάκτησης της Αγίας Σοφίας», με τη μετατροπή της σε τζαμί από το καθεστώς του «πορθητή» Ερντογάν. Η Αγία Σοφία ως ένα σύμβολο του Χριστιανισμού και του Ελληνισμού, ως ένα μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς δεν μπορεί να συνυπάρξει με τη «νέα Τουρκία». Η μετατροπή της από μουσείο σε τζαμί αποτέλεσε μια κίνηση ταυτότητας και πυγμής για τον ίδιο τον Ερντογάν που θέλει να εμφανίσει τον εαυτό του ως μια τομή στην κεμαλική παράδοση της Τουρκίας συνδεόμενος απευθείας με το κατακτητικό και οθωμανικό παρελθόν αυτής.
Όσοι πριν από μόλις χρόνια δεν έβλεπαν ως κίνδυνο την υπογραφή διατάγματος από τον Ερντογάν για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, όσοι το θεώρησαν ως μια κίνηση για εσωτερική κατανάλωση, η επίσημη πολιτεία που δεν έκανε καμιά κίνηση αποτροπής της απόφασης πέρα από ανακοινώσεις καταγγελίας τώρα μένουν και πάλι άπραγοι βλέποντας το καθεστώς Ερντογάν να χρησιμοποιεί την Αγία Σοφία ως σύμβολο του κατακτητικού του χαρακτήρα. Καμία καταγγελία για τις εθνικιστικές νέο-οθωμανικές φιέστες του επίσημου κράτους, καμιά αναφορά στους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς για την καταπόνηση και τις φθορές στο παγκόσμιας εμβέλειας μνημείο.
