Η Τούριντ Τόμασεν, 46 ετών, εκλέχτηκε πρόεδρος του Κόκκινου Κόμματος πέρυσι, στο τελευταίο συνέδριό του. Εργάζεται ως διοικητική υπάλληλος στο κολέγιο του Λίλεχαμερ, τους εργαζόμενους του οποίου εκπροσωπεί στην Ομοσπονδία Δημοσίων Υπαλλήλων. Έχει εκλεγεί δημοτική σύμβουλος της ίδιας πόλης. Επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα τον περασμένο Ιούνη, και συμμετείχε με ενθουσιασμό στις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις της 28-29 Ιούνη. Ξαναβρέθηκε μαζί μας αυτή την εβδομάδα, παίρνοντας μέρος σε διάφορες συναντήσεις με στόχο να ενημερωθεί για τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Στο περιθώριο της σύντομης αλλά πυκνής σε επαφές επίσκεψής της, μιλήσαμε μαζί της για την κατάσταση στη Νορβηγία – που συγκέντρωσε με τραγικό τρόπο την προσοχή του κόσμου τον περασμένο Ιούλιο, όταν ο ακροδεξιός Άντερς Μπρέιβικ πραγματοποίησε πολύνεκρη βομβιστική επίθεση στο Όσλο και έπειτα δολοφόνησε εν ψυχρώ 68 νεολαίους του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στο νησί Ουτόγια [*].
Η κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη έχει επηρεάσει τη Νορβηγία;
Μια τόσο βαθιά καπιταλιστική κρίση, ευρωπαϊκή και διεθνής, δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και τη χώρα μας. Δεν έχουμε ενταχθεί στην Ε.Ε., κι αυτό μειώνει τις άμεσες επιπτώσεις, αλλά η Νορβηγία είναι κομμάτι του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. Μία ένδειξη της επίδρασης της κρίσης είναι η κάθετη μείωση των αποδόσεων του Εθνικού Ταμείου στο οποίο συγκεντρώνεται ικανό μέρος των εσόδων από την εκμετάλλευση του πετρελαίου μας, και του οποίου τα κεφάλαια επενδύονται σε όλο τον κόσμο. Επιπλέον το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση, υπό το πρόσχημα της κρίσης, προσπαθεί να περικόψει τις κοινωνικές δαπάνες και στη Νορβηγία – με το εξωφρενικό επιχείρημα ότι δεν μπορεί εμείς να απολαμβάνουμε τέτοιες παροχές τη στιγμή που σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης οι λαοί ζουν πολύ πιο λιτά! Άλλο ένα αποτέλεσμα της κρίσης είναι το γεγονός ότι πολλοί νέοι από την υπόλοιπη Ευρώπη επιθυμούν να μεταναστεύσουν στη Νορβηγία, πρόθυμοι να εργαστούν για πολύ μικρότερους μισθούς από τους δικούς μας. Αυτό ασκεί μεγάλες πιέσεις και είναι πολύ αρνητική εξέλιξη, τόσο για τους Νορβηγούς εργαζόμενους όσο και για τους μελλοντικούς μετανάστες. Κάνει μάλιστα δυσκολότερο και τον αγώνα μας να έχουν όλοι ίση αμοιβή για ίση εργασία, ανεξάρτητα από το φύλο τους. Τέλος, ακόμη μια επίπτωση είναι ότι, πάλι με το πρόσχημα της κρίσης, αρχίζει να θεωρείται πολυτέλεια η προστασία του περιβάλλοντος, κ.ο.κ.
Δεδομένων όλων αυτών, παρατηρείτε αλλαγές στη γνώμη των Νορβηγών απέναντι στην Ε.Ε.;
Γνωρίζετε ίσως ότι ο νορβηγικός λαός έχει ήδη απορρίψει δύο φορές με δημοψηφίσματα την ένταξη της χώρας μας στην Ε.Ε. Αυτό έγινε στις «χρυσές εποχές» της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, οπότε όπως φαντάζεστε οι αρνητικές γνώμες είναι σήμερα ακόμη περισσότερες και ισχυρότερες. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το ποσοστό των Νορβηγών που αντιτίθενται πλήρως σε οποιαδήποτε περαιτέρω συνεργασία με την Ε.Ε. (πόσο μάλλον στην ένταξη!) έχει αυξηθεί, και υπερβαίνει το 70%. Επιπλέον, έχει ανοίξει τώρα μια συζήτηση σχετικά με το αν θα συνεχίσουμε να συμμετέχουμε στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, στον οποίο ανήκουν η Ε.Ε., η Νορβηγία, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν. Είναι πια πολύ πιθανό να αποχωρήσουμε, και να προτιμήσουμε μια διμερή συμφωνία, όπως έκανε η Ελβετία.
Εδώ, όμως, λέγεται συχνά ότι… δεν υπάρχει ζωή εκτός ευρώ και εκτός Ε.Ε. Πώς θα σχολιάζατε αυτόν τον ισχυρισμό;
Λένε στα σοβαρά κάτι τέτοιο; Πριν 2-3 χρόνια ακόμα, ένας τέτοιος εκβιασμός θα ήταν ίσως «πειστικός». Μα σήμερα; Είναι αστείο! Φυσικά, από τη μια πλευρά, όλοι κατοικούμε σε αυτόν τον πλανήτη που λέγεται γη. Από την άλλη, όμως, έχουμε την άποψη ότι, τουλάχιστον μέχρι να εξαλειφθεί σε μεγάλες περιοχές του πλανήτη η εκμετάλλευση και η καταπίεση, κάθε έθνος και κάθε λαός πρέπει ο ίδιος να αποφασίζει για το τι θα γίνεται στη χώρα του. Άλλωστε μόνο οι κυρίαρχοι και ανεξάρτητοι λαοί είναι ικανοί να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον πραγματικής, αμοιβαία επωφελούς περιφερειακής και διεθνούς συνεργασίας και ειρήνης.
Ας επιστρέψουμε στα δικά σας, και μάλιστα στα δύσκολα… Έξι μήνες μετά το μακελειό στο νησί Ουτόγια, μπορεί να γίνει ένας απολογισμός για τον αντίχτυπό του στην κοινωνική και πολιτική ζωή της Νορβηγίας;
Καταρχήν, να σας πω ότι στη Νορβηγία έχουμε μια παράδοση ήρεμης ζωής. Μπορεί η κυβέρνηση να συμμετέχει στον εγκληματικό πόλεμο ενάντια στο λαό του Αφγανιστάν, αλλά μέσα στη Νορβηγία υπάρχει ειρήνη. Η ιστορία μας δείχνει ότι οι μοναδικές περιπτώσεις που ασκήθηκε βία στη νορβηγική κοινωνία, αυτή προήλθε αποκλειστικά από ναζιστικές, φασιστικές οργανώσεις. Ποτέ στη χώρα μας δεν ασκήθηκε βία, πόσο μάλλον τυφλή, τρομοκρατική, δολοφονική βία, από την αριστερά ή από τους αναρχικούς. Ταυτόχρονα όμως, οι ισλαμοφοβικές και φασιστικές ιδέες του Μπρέιβικ, για τον οποίο τώρα αποφαίνονται ότι είναι ψυχοπαθής, έχουν εξαπλωθεί και στη Νορβηγία. Πάντως, μετά το μακελειό, ολόκληρη η κοινωνία διαπερνιέται από μια σκέψη, μια απόφαση: αυτό δεν πρέπει να το ξαναζήσουμε!
Το ζήσατε όμως… Πώς το εξηγείτε;
Σε καιρούς κρίσης οι κυβερνήσεις και οι άρχουσες τάξεις έχουν ανάγκη να εφεύρουν έναν εχθρό. Στην Ευρώπη και σε μεγάλο μέρος του κόσμου τον «κατασκεύασαν» στο πρόσωπο των μουσουλμάνων. Η τρομοκρατική επίθεση του Μπρέιβικ (αν δεχτούμε ότι έδρασε μόνος…) αποτελεί την ασύλληπτα ακραία, για το δικό μας νου, αλλά εν τέλει λογική κατάληξη αυτών των αντιλήψεων, που αντιμετωπίζουν π.χ. τον μουσουλμάνο ως υπάνθρωπο – και θεωρούν «προδότη» όποιον διαφωνεί με αυτό. Σήμερα, μετά το τεράστιο τίμημα που πληρώθηκε σε αίμα, η μεγάλη πλειοψηφία του νορβηγικού λαού αντιμετωπίζει διαφορετικά τους μουσουλμάνους. Δεν γνωρίζουμε βέβαια εάν αυτό θα έχει διάρκεια στο μέλλον…
Όχι πια, όχι σε τέτοιο βαθμό. Και είναι σαφές ότι αυτό είναι αποτέλεσμα του σοκ που προκάλεσε στη χώρα μας η τρομοκρατική επίθεση στην Ουτόγια. Δεν ξέρουμε όμως, ιδίως σε συνθήκες κρίσης, πόσο θα συνεχιστεί αυτή η δυναμική. Μ’ αυτή την έννοια, τα κόμματα της αριστεράς έχουμε τεράστια δουλειά μπροστά μας προκειμένου να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τον κίνδυνο των φασιστικών ιδεών. Για εμάς, είναι σημαντικό να διασφαλίζεται το δικαίωμα κάθε ανθρώπου π.χ. να λατρεύει ή να μη λατρεύει οποιαδήποτε θρησκεία. Και εξίσου σημαντικό είναι να διασφαλίζεται ο λαϊκός, κοσμικός χαρακτήρας του κράτους.
Ποια τακτική ακολούθησε το κόμμα σας μετά το τραγικό γεγονός στο νησί;
Ήταν πολύ δύσκολη περίοδος… Αμέσως μετά τη σφαγή συμμετείχαμε σε μια κοινή σύσκεψη όλων των πολιτικών κομμάτων. Εκεί συμφωνήσαμε ότι, για δύο εβδομάδες, θα επιτρέψουμε στους εαυτούς μας, στο λαό μας, και πάνω απ’ όλα στις οικογένειες των θυμάτων, να πενθήσουμε. Σε αυτό το διάστημα προσπαθήσαμε να συμπαρασταθούμε και στους δικούς μας ανθρώπους, επειδή μεγάλο μέρος της νεολαίας μας είχε φίλους που έχασαν τη ζωή τους στο νησί. Το μοναδικό άλλο πράγμα που κάναμε ήταν ότι βγάλαμε και διακινήσαμε πολύ πλατιά ένα φυλλάδιο για το τι σημαίνει φασισμός. Νιώθω ότι ίσως εδώ, σε εσάς, αυτά να ακούγονται περίεργα. Προχτές, μόλις έφτασα στην Αθήνα, πήρα μέρος στη διαδήλωση που πραγματοποιήθηκε για την επέτειο της δολοφονίας του 15χρονου μαθητή από αστυνομικό το 2008. Αλλά στη Νορβηγία, από τη ναζιστική κατοχή και μετά, δεν έχουμε ζήσει τέτοιες καταστάσεις.
Για εμάς, η σφαγή στην Ουτόγια ήταν ένα πρωτοφανές, τραγικό γεγονός. Αρχικά αδυνατούσαμε να το πιστέψουμε, να το κατανοήσουμε… Τώρα, που έχουν περάσει πάνω από τέσσερις μήνες, προωθούμε τη συγκρότηση ενός πλατιού αντιφασιστικού κινήματος, με τη συμμετοχή των συνδικάτων και των προοδευτικών πολιτικών κομμάτων και νεολαιών. Με την εξαίρεση του λαϊκού κινήματος ενάντια στην ΕΕ, είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται ένα τόσο πλατύ ρεύμα στη χώρα μας.
Σας ευχαριστούμε και για τη συνέντευξη και για την ειλικρινή αλληλεγγύη που επιδεικνύετε στους αγώνες του ελληνικού λαού…
Εγώ πρέπει να σας ευχαριστήσω. Προσπαθούμε να διδαχτούμε από όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Επιτρέψτε μου λοιπόν να τελειώσω με ένα μήνυμα, στο όνομα του Κόκκινου Κόμματος, προς το ελληνικό κίνημα και τον ελληνικό λαό: Συνεχίστε τον αγώνα! Είτε το αντιλαμβάνεστε είτε όχι, αυτή τη στιγμή αγωνίζεστε και για εμάς και για ολόκληρη την Ευρώπη. Η δική μας αλληλεγγύη δεν είναι ακόμη αυτή που θα έπρεπε μπροστά στον αγώνα που δίνετε σήμερα. Αλλά θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να δυναμώσει η δική μας συνεισφορά, για να διαλυθεί εντελώς η αισχρή προπαγάνδα, ότι τάχα για την κρίση φταίει ο… τεμπέλης Έλληνας. Οι λαοί της Ευρώπης αρχίζουν να βιώνουν στο πετσί τους την αλήθεια, και μια δική σας νίκη μπορεί να γίνει η σπίθα που θα βάλει φωτιά σε όλη την ήπειρο. Αυτό οι εχθροί σας το γνωρίζουν πολύ καλά εδώ και καιρό, γι’ αυτό συκοφαντούν τον ελληνικό λαό. Τώρα, έστω καθυστερημένα, το καταλαβαίνουμε κι εμείς, και θα αρχίσουμε να βαραίνουμε στη δική σας πλευρά της ζυγαριάς!
[*] Βλέπε και φύλλο 76 του Δρόμου (30/7/2011).
