του Χρύσανθου Δημ. Τάσση*
Η διενέργεια του 2ου Συνεδρίου για «Το υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας στην τροχιά του 21ου αιώνα» πραγματοποιείται σε μια συγκυρία συνολικής και πολυδιάστατης κρίσης. Κρίσης, οικονομικής, θεσμικής, πολιτικής. Αντίθετα από τους πανηγυρισμούς της κυρίαρχης ιδεολογίας με αφορμή τα 50 χρόνια από την πτώση της δικτατορίας, η ελληνική οικονομία και κοινωνία χαρακτηρίζονται από α) μόνιμη καχεξία, ιδίως στην ύπαιθρο, β) το άλυτο ζήτημα της Κύπρου, γ) τις αντιφάσεις και τις ανισότητες στην οικονομική πολιτική που γιγαντώθηκαν από την κρίση του 2010 και μετά.
Η εισαγωγή των Μνημονίων εκτός από τη χειροτέρευση της ζωής των εργαζόμενων, των αγροτών και των μικρομεσαίων, οδήγησε σε μεγάλο κύμα εξωτερικής μετανάστευσης προς το εξωτερικό (800.000) νέων ανθρώπων στις δυναμικές και παραγωγικές ηλικίες. Χάνεται η νεότητα, η δυναμική και τελικά η συνέχεια της χώρας. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης και τα πρωτοφανή πλεονάσματα που επιτυγχάνει η ελληνική οικονομία δεν διαχέονται επενδυτικά αλλά και μισθολογικά στην ελληνική κοινωνία. Αντίθετα, η συνεχιζόμενη έμφαση στη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού, τα πενιχρά έσοδα από τη Ναυτιλία λόγω των προνομιακών προστατευτικών όρων, η ιδιωτικοποίηση βασικών υποδομών σε ξένες επιχειρήσεις (αεροδρόμια, τραίνα, μαρίνες, επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, ΕΛΒΟ), έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της «εθνικής κυριαρχίας», σε συνδυασμό με τη ραγδαία πτώση της ιδιοκατοίκησης στο 61%, λόγω της μαζικής αγοράς ακινήτων από ξένους επενδυτές (GoldenVisa). Παράλληλα, παρατηρείται μια σταδιακή υποχώρηση του Κράτους Δικαίου (Δικαιοσύνη, Ελευθεροτυπία, Υποκλοπές / Παρακολουθήσεις), που συνδυάζεται με την κρίση της πολιτικής.
Η κρίση της πολιτικής και των πολιτικών κομμάτων είναι αποτέλεσμα εξέλιξης στη Δυτική Ευρώπη ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 με βασικά χαρακτηριστικά την ιδεολογική σύγκλιση των κομμάτων στη νεοφιλελεύθερη συναίνεση, τη μείωση των οργανωμένων μελών, της συνδικαλιστικής πυκνότητας στα συνδικάτα και την αύξηση της αποχής στις εκλογές. Στην Ελλάδα οι συγκεκριμένες τάσεις εμφανίζονται από τη δεκαετία του 1990 όταν τα κυρίαρχα κόμματα (ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.) συγκλίνουν και ιδεολογικά αλλά και οργανωτικά, και αποσύρονται από την κοινωνία μέσω της διάλυσης των Τοπικών Οργανώσεων. Έτσι εστιάζουν στην απλή διαχείριση του κράτους και όχι στην εκπροσώπηση συγκεκριμένων κοινωνικών αιτημάτων. Και αυτό ακριβώς είναι η κρίση της πολιτικής, είναι κρίση εκπροσώπησης που στη συγκυρία φαίνεται να βαθαίνει και να μην υπάρχει μια πειστική εναλλακτική σε μια κυβέρνηση που χάνει σταδιακά τη νομιμοποίησή της και την ικανότητά της να κυβερνά.
* Ο Χρύσανθος Δημ. Τάσσης είναι αναπληρωτής καθηγητής με αντικείμενο Πολιτική Κοινωνιολογία και Ελληνικό Πολιτικό Σύστημα στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης επισκέπτης καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Shippensburg (PA) στις ΗΠΑ. Συμμετέχει στο 2ο Συνέδριο και συγκεκριμένα στην 1η Θεματική Συνεδρία με θέμα: «Πολιτική χωρίς κοινωνία; Η κρίση αντιπροσώπευσης και το αδιέξοδο πολιτικό σύστημα»
