Ο πόλεμος στην Ουκρανία τελειώνει αλλά εξελίσσεται ανεπαίσθητα ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος από τη στιγμή που οι ΗΠΑ αποφάσισαν να συγκρουστούν και με την Κίνα. Στις ΗΠΑ επικρατεί η άποψη, κατά πώς θα έλεγε και ο Λένιν, ότι χτες ήταν νωρίς, αύριο θα είναι αργά, τώρα είναι η ώρα να συγκρουστούν και με τους δυο αντιπάλους τους, Ρωσία και Κίνα. Όσο η Κίνα ήταν σχετικά καθυστερημένη οι εταιρείες των ΗΠΑ στην Κίνα κέρδιζαν, κανένας άμεσος κίνδυνος. Μετά ο ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας έγινε θυελλώδης, αλλά ο αθόρυβος και διόλου προκλητικός τρόπος ανάπτυξης/διείσδυσης της Κίνας δεν άφηνε πολλά περιθώρια σύγκρουσης. Η Ουκρανία και η προσπάθεια αποστείρωσης της Ρωσίας σήμανε το κουδούνι ότι μπαίναμε στον τελευταίο γύρο της αναμέτρησης. Ο Πούτιν σε «χρόνο ανύποπτο» μίλησε για πυρηνική σύγκρουση. Τότε φάνηκε υπερβολικό, προπαγανδιστικό και άκαιρο. Τώρα;
Η διάταξη των δυνάμεων
Στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει ποια μορφή θα πάρει στην πορεία αυτός ο πόλεμος, ο Tρίτος Παγκόσμιος:
- Για τις ΗΠΑ είναι νυν υπέρ πάντων ο αγών. Διότι δεν κινδυνεύουν απλώς να πάψουν να είναι η μοναδική υπερδύναμη. Αλλά μπορεί, αν χάσουν, να μετατραπούν σε μια αξιόλογη ίσως, αλλά όχι ιδιαίτερα ισχυρή χώρα, με λόγο στα πράγματα αλλά μετρίως υπολογίσιμη. Επειδή η οικονομία τους έχει τρύπες και δεν είναι τυχαίο πως μετά το Βιετνάμ (1970) δεν έχουν κερδίσει κανέναν πόλεμο της προκοπής.
- Η Ευρώπη (Ε.Ε.) θα ακολουθήσει τη μοίρα των ΗΠΑ, για όσο τουλάχιστον δεν κινδυνεύει κυριολεκτικά με καταστροφή. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς π.χ. μια γαλλική κυβέρνηση να διακινδυνεύσει να καταστραφεί το Παρίσι για το χατίρι του οποιουδήποτε.
- Για τη Ρωσία είναι επίσης ζήτημα επιβίωσης. Στόχος των ΗΠΑ, με αιχμή το Ουκρανικό, είναι να πέσει το καθεστώς και να φύγει ο Πούτιν. Να τερματιστεί η ανεξαρτησία και ο καθοριστικός ρόλος της Ρωσίας στα διεθνή πράγματα. Παρεμπιπτόντως, οι χρήσιμοι ηλίθιοι εν Αθήναις ανακάλυψαν πόσο κακός είναι ο Πούτιν μόνο αφού αποφάνθηκε η ηγέτιδα δύναμη, επιβεβαιώνοντας τη χρησιμότητά τους.
- Η Κίνα είναι πια πολύ μεγάλη και αρκετά ισχυρή για να καταστραφεί ή για να πάθει ανεπανόρθωτη ζημιά. Και αυτό μόνο αν αντιμετωπίσει μόνη της τις ΗΠΑ. Αλλά γιατί να το κάνει; Δεν μπορεί να εμπιστευτεί τις ΗΠΑ και δεν έχει λόγους να φοβάται τη Ρωσία, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον. Είναι αληθινό μυστήριο πώς οι ΗΠΑ νόμιζαν ότι με γλυκόλογα, υποσχέσεις και απειλές (μπαστούνι-καρότο) θα έπειθαν/εξανάγκαζαν τους Κινέζους να αφήσουν ξεκρέμαστους τους Ρώσους, μένοντας μόνοι τους απέναντι στη σημερινή υπερδύναμη.
Μιλώντας λογικά, οι ΗΠΑ δεν μπορούν καν να υποσχεθούν στην Κίνα μια «Γιάλτα» στην Ασία, όπως η Γιάλτα στην Ευρώπη. Επειδή οι ΗΠΑ αθέτησαν όλες τις υποσχέσεις τους στον Γκορμπατσόφ για μη ένταξη στο ΝΑΤΟ των Ανατολικοευρωπαίων, πράττοντας ό,τι ακριβώς θα έκανε κάθε υπερδύναμη στη θέση τους. Οι υπερδυνάμεις, ανά τους αιώνες, δεν είναι φερέγγυες επειδή κρατάνε τον λόγο τους, αλλά επειδή μπορούν να τον επιβάλλουν.
Η Κίνα είναι πια πολύ μεγάλη και αρκετά ισχυρή για να καταστραφεί ή για να πάθει ανεπανόρθωτη ζημιά. Και αυτό μόνο αν αντιμετωπίσει μόνη της τις ΗΠΑ. Αλλά γιατί να το κάνει;
Ο κίτρινος κίνδυνος
Όλοι πλέον στη Δύση μιλάνε για την Κίνα, το βάρος της στη διεθνή σκηνή. Αμέσως μετά τον πόλεμο (δεκαετία του ’50) πολλοί πρότειναν το σπάσιμο της Κίνας σε κομμάτια ώστε η Δύση να μπορεί να αντιμετωπίσει κάθε κομμάτι χωριστά. Η παρουσία της ισχυρής Σοβιετικής Ένωσης και ο νικηφόρος στρατός υπό την ηγεσία του Μάο ματαίωσαν αυτούς τους σχεδιασμούς.
Ο Κίσινγκερ θεώρησε την Κίνα αντίβαρο στην ΕΣΣΔ όταν η οξεία διαμάχη Χρουστσόφ-Μάο οδηγούσε, κατά τα φαινόμενα, σε αγεφύρωτη ρήξη τις δυο χώρες. Μόλις δυο δεκαετίες αργότερα, η ΕΣΣΔ κατέρρεε ενώ η Κίνα, υπό το ΚΚ Κίνας, επιχειρούσε το μεγάλο άλμα: Προς τον καπιταλισμό λένε στη Δύση, προς τον κομμουνισμό λένε στελέχη του κινεζικού κόμματος, επισημαίνοντας ότι (κατά τον Μαρξ) κομμουνισμός χωρίς λεφτά δεν γίνεται. Ο κομμουνισμός, τονίζουν, είναι καθεστώς της ευημερίας και όχι της φτώχειας – μεταφέρω συζήτησή μου με τον Ορέστη Κολοζώφ, διακεκριμένο μέλος του ΠΓ του ΚΚΕ, που μόλις είχε επιστρέψει από επίσκεψη στελεχών του κόμματος στο Πεκίνο (δεκαετία του ’90).
Ο Κινέζος στρατηγός
Η κινεζική ηγεσία (του ΚΚ Κίνας που κυβερνά) ήταν και είναι προσεκτική, μιλάει λίγο και μετρημένα.
Θεωρώ ότι δυο σημεία έχουν ιδιαίτερη αξία:
Πρώτον η ξερή δήλωση, σε ανοιχτή επιστολή του προς τις ΗΠΑ, ενός Κινέζου στρατηγού που μόλις πέρυσι, έγραφε: Είμαστε 7 (εφτά) φορές φτηνότεροι από εσάς σε ό,τι παράγουμε, σε ό,τι κάνουμε. Αν καταφέρνατε να μας φτάσετε θα μπορούσατε να είστε ανταγωνιστικοί. Αλλά δεν μπορείτε.
Δεύτερον, οι Κινέζοι έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει προσφάτως τις ΗΠΑ ότι, πλέον, ο λόγος τους δεν είναι θέσφατο, ο υπέρτατος Νόμος που όλοι οφείλουν να εφαρμόζουν κατά γράμμα. Με άλλα λόγια είπαν με σαφήνεια στις ΗΠΑ, δεν είστε πια η μοναδική υπερδύναμη. Από τα λόγια ως την πράξη υπάρχει απόσταση. Με το Ουκρανικό αυτή η απόσταση έχει γίνει ελάχιστη, τείνει προς εξαφάνιση. Τώρα Κίνα και Ινδία επιχειρούν άρση των αντιθέσεών τους. Αν προσεγγίσουν, η Δύση θα μπει σε οδό παρακμής. Οι Κινέζοι δεν είχαν δείξει διάθεση να προχωρήσουν τόσο γρήγορα και τόσο απότομα. Τους υποχρεώνουν οι ΗΠΑ. Είμαστε μόλις στην αρχή ενός αλλιώτικου κόσμου από αυτόν που ξέρουμε.
