Η αλματώδης αύξηση των τιμών δεν είναι κάτι που συνέβη μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία –βασικά οξύνθηκε το φαινόμενο λόγω των πολεμικών γεγονότων. Οι αυξήσεις άρχισαν από τον Μάιο του 2021 και πολλαπλασιάζονται τώρα. Να θυμίσουμε ότι ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή που μετρά η ΕΛΣΤΑΤ από αρνητικός τον Απρίλιο 2021 (-0.3%) έφτασε στο 6,2% τον Ιανουάριο 2022 και στο 7,2% τον Φεβρουάριο. Σήμερα, μετά την έναρξη του πολέμου, θεωρείται πλέον δεδομένο ότι εντός ολίγου θα έχουμε διψήφιο πληθωρισμό και η συζήτηση είναι αν θα είναι διψήφιος μόνο για μερικούς μήνες ή θα είναι διψήφιος ο μέσος όρος για όλο το 2022. Το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής στην πρόσφατη έκθεσή του έχει και σενάριο (δυσμενές) με 11,01% για όλο το έτος. Την ίδια στιγμή που ο πληθωρισμός ανεβαίνει «ψαλιδίζονται» οι προσδοκίες για αύξηση του ΑΕΠ. Η αρνητική επίδραση των εξελίξεων από τον πόλεμο και τα οικονομικά μέτρα στην καλύτερη περίπτωση θα είναι μείον 1% στην αρχική πρόβλεψη για ανάπτυξη που συνεπώς θα κινηθεί γύρω στο 2,5%.
Ο πληθωρισμός είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο στην παρούσα περίοδο. Όμως για την Ελλάδα έχει κάποιες ιδιομορφίες. Βασικές διαφορές σε σχέση με τον υπόλοιπο «δυτικό» κόσμο είναι η πέρα από κάθε όριο προσπάθεια του επιχειρηματικού τομέα για αύξηση της κερδοφορίας του και η άρνηση της κυβέρνησης αλλά και σύσσωμου του πολιτικού συστήματος να λάβουν μέτρα ουσίας για την ανεξέλεγκτη αύξηση των τιμών. Κάνουν ουσιαστικά «πλάτες» στην κερδοσκοπία του επιχειρηματικού τομέα. Μια εικόνα για αυτή τη συνειδητή πολιτική από πλευράς κυβέρνησης δίνουν οι διαχρονικές δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού «Ανάπτυξης» Άδωνη Γεωργιάδη. Επί μήνες αρνούνται να προβούν σε ελέγχους και όταν πλέον έχουν φτάσει τα πράγματα στο απροχώρητο και οι τιμές στα ύψη λένε ότι θα λάβουν μέτρα χωρίς ξεκάθαρο πλαίσιο και χρονικές δεσμεύσεις.
Έτσι μια μέση ελληνική οικογένεια έχει χάσει ήδη περίπου το 10% του πραγματικού εισοδήματός της από την αύξηση των τιμών καθώς οι μισθοί και οι συντάξεις παραμένουν καθηλωμένοι στα μνημονιακά όρια ενώ η ανεργία και υποαπασχόληση / μερική εργασία σε υψηλά επίπεδα. Να θυμίσουμε ότι με πληθωρισμό το Δεκέμβριο 5,1% δόθηκε αύξηση μόλις 2% από την αρχή του νέου έτους και μόνο σε όσους αμείβονται με τον βασικό μισθό. Ο πρωθυπουργός υποσχέθηκε νέα αύξηση τον Μάιο, σύμφωνη με τις μνημονιακές διαδικασίες, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει βγει κάτι στη δημοσιότητα ενώ ο πληθωρισμός έχει ανέβει κατά 2,5 μονάδες επιπλέον από την αρχή του χρόνου.
Με το πνεύμα αυτό της αναλγησίας απέναντι στους εργαζόμενους που επιδεικνύει η κυβέρνηση συντάχθηκε πρόσφατα και το Συμβούλιο της Επικράτειας που αποδέχθηκε το αίτημα του ΣΕΒ και αποφάσισε ότι ισχύει η κατάργηση όλων ανεξαιρέτως των επιδομάτων στον κατώτατο μισθό για παλαιούς και νέους εργαζόμενους μετά την 14η Φεβρουαρίου 2012.
ΌΜΩΣ, ΚΡΙΝΟΝΤΑΣ από την πολιτική κινητικότητα, φαίνεται ότι προετοιμάζονται εκλογές. Για τα δεδομένα της μνημονιακής Ελλάδας, με το λαό σε συνεχή φτώχεια και στέρηση, δεν είναι δυνατόν να γίνουν εκλογές χωρίς να υπάρχει κάποια επιδοματολογία-παροχολογία. Η κυβέρνηση κάτω από την πίεση της κατάστασης, ειδικά με το κόστος της ενέργειας στα ύψη, αντί να λάβει μέτρα ουσίας και μείωσης των τιμών προχώρησε για μία ακόμα φορά στην «πεπατημένη» των προηγούμενων κυβερνήσεων (Σαμαρά, Τσίπρα). Στην επιδοματική λογική μοιράζοντας φυσικά ψίχουλα. Δεν θα σχολιάσουμε εδώ τα μέτρα ένα προς ένα αρκεί να αναφέρουμε ότι με μέση τιμή της κοινής αμόλυβδης βενζίνης στα 2,11 ευρώ (14/3/2022, η 6η πιο ακριβή στην Ευρώπη) η επιδότηση θα είναι 0,22 ευρώ για 60 λίτρα, δηλαδή συνολικό ποσό επιδότησης μηνιαία 13,2 ευρώ για τρεις μήνες. Η «επιδότηση» αυτή είναι ο ορισμός της λέξης ψίχουλα. Φυσικά την ίδια στιγμή το κράτος εισπράττει δισεκατομμύρια και από την αύξηση των τιμών των καυσίμων.
Η κυβέρνηση, όπως έχει δηλώσει επανειλημμένα, απορρίπτει μέτρα αλλαγής της ισχύουσας, διαχρονικής φορομπηχτικής πολιτικής που θα έδιναν κάποια ανακούφιση στο λαό, όπως η κατάργηση ή έστω ο περιορισμός του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης και του ΦΠΑ στα καύσιμα και την ενέργεια ή του ΦΠΑ σε βασικά προϊόντα πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης. Έτσι για μία ακόμα φορά αφήνει τις τιμές στα ύψη και μοιράζει ψίχουλα προχωρώντας σε «παροχές» όπως είπε ο πρωθυπουργός «ευθυγραμμισμένες με τη συνετή δημοσιονομική πολιτική την οποία έχουμε εξαρχής χαράξει». Την ίδια στιγμή με αφορμή τις αυξήσεις των τιμών κύρια στην ενέργεια και τα καύσιμα δικαιολογούνται οι νέες άμεσες και έμμεσες παροχές στο κεφάλαιο με την πανάκριβη «πράσινη ανάπτυξη» και την απολιγνιτοποίηση, την Ελλάδα κόμβο διάθεσης του υγροποιημένου αερίου από τις ΗΠΑ και αλλού και άλλα αντίστοιχα που θα φέρουν μεγαλύτερα κέρδη στους λίγους ενώ οι τιμές θα παραμένουν στα ύψη ροκανίζοντας το λαϊκό εισόδημα. Δεν είναι τυχαία ούτε η στροφή επωνύμων Ελλήνων ολιγαρχών να «επενδύσουν» εδώ και καιρό στις «ανανεώσιμες» πηγές ενέργειας (Μαρινάκης, Λάτση κ.λπ.) ούτε οι νέες παραγγελίες σε τάνκερ για μεταφορά υγροποιημένου αερίου (Μαρινάκης). Οι πολιτικές αυτές δεν εκπονήθηκαν το τελευταίο εξάμηνο, είναι σχεδιασμός που έχει προετοιμαστεί μεθοδικά, έχει γνωστοποιηθεί στους οικείους του πολιτικού συστήματος επιχειρηματίες και εφαρμόζεται με την κατάλληλη ευκαιρία. Έτσι ο λαός πρέπει να αρκεστεί στα ψίχουλα για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, το σύστημα που γεννά την ακρίβεια να παραμείνει ως έχει και οι νεωτεριστικές πολιτικές να οδηγήσουν σε νέα κέρδη την επιχειρηματική ελίτ. Όλα αυτά καλύπτονται πίσω από την μαζική προπαγάνδα για «στοχευμένες επιδοτήσεις των αδυνάτων» και στο βάθος προετοιμασία εκλογών.
Κρίση και αναδιανομή εισοδημάτων-πλούτου
Η οικονομική χειροτέρευση δεν είναι «κεραυνός εν αιθρία». Είναι μια εξέλιξη της κρίσης του συστήματος η οποία αφ’ ενός είναι παγκόσμια αλλά και ειδικότερα «ελληνική». Να θυμίσουμε ότι αρχές του 2020 υπήρχαν, διεθνώς, εκτιμήσεις για ένα νέο μεγάλο επεισόδιο της οικονομικής κρίσης καθώς είχε επιβραδυνθεί σημαντικά η αύξηση του ΑΕΠ. Αντίστοιχες ήταν οι εκτιμήσεις και για την Ελλάδα. Ήρθε όμως ο «από μηχανής θεός», η πανδημία με αποτέλεσμα να αποδοθούν πολλά σε αυτήν και να «ξεχαστεί» η κρίση του συστήματος. Τώρα η πλειοψηφία των προβλημάτων και οι «αρρυθμίες» στην παγκόσμια οικονομία αποδίδονται στον πόλεμο. Από κοντά και η ελληνική κυβέρνηση σήμερα συνδέει τα προβλήματα στην οικονομία με τον πόλεμο όπως έκανε προηγούμενα με την πανδημία. Έτσι τα προβλήματα του συστήματος έχουν «ξεχαστεί». Όπως αρέσκονται να λένε οι πολιτικοί όλα κινούνται «φυσιολογικά», όλα είναι «υπό έλεγχο» απλά υπάρχουν κάποιες έκτακτες καταστάσεις που δεν μπορούν να τις προβλέψουν και να τις ελέγξουν (πανδημία, πόλεμος), παρά το γεγονός ότι με τις αποφάσεις τους συμμετέχουν στη δημιουργία τους και στην επιδείνωσή τους.
Φυσικά σε αυτές τις «έκτακτες» συνθήκες υπάρχουν και έκτακτες συνέπειες σαν αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών και μέτρων. Οι συνέπειες είναι αναδιανομή του εισοδήματος αλλά και του προϋπάρχοντος πλούτου, καταστροφή μέρους της παραγωγής που αφορά κύρια τους μικρομεσαίους παραγωγούς και μεγάλες αναδιαρθρώσεις στις αγορές που ευνοούν τους πολύ λίγους και κυρίως όσους βρίσκονται κοντά στην «εξουσία». Πρακτικά με την ευκαιρία των εκτάκτων γεγονότων οι πλούσιοι της οικονομικής ελίτ, οι ολιγάρχες γίνονται πλουσιότεροι όλοι οι υπόλοιποι, κυρίως τα λαϊκά στρώματα πολλοί φτωχότεροι και παράλληλα δρομολογούνται οι εξελίξεις για να συνεχιστεί η ίδια κατάσταση στο μέλλον. Σήμερα οι εξελίξεις που δρομολογούνται για το μέλλον «ακούνε» στο όνομα «μεγάλη επανεκκίνηση» και στα επιμέρους «πράσινη μετάβαση» και «ψηφιακή μετάβαση». Πάνω σε αυτά χτίζεται η νέα οικονομική πραγματικότητα παγκόσμια και ελληνική.
Στην παρούσα περίοδο το στοιχείο που καταδεικνύει την όξυνση της κρίσης είναι η αλματώδης άνοδος του πληθωρισμού με αρνητικές αλυσιδωτές επιδράσεις. Φυσικά το τελευταίο διάστημα ένας από τους παράγοντες που ενισχύουν τις πληθωριστικές πιέσεις είναι ο οικονομικός πόλεμος που δεν ξεκίνησε την ημερομηνία έναρξης των μαχών αλλά έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό προετοιμάζοντας τις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Αρκεί να θυμηθούμε μόνο το θέμα του φυσικού αερίου και τον πόλεμο που έκαναν οι ΗΠΑ για τον αγωγό Nord Stream 2. Η κλιμάκωση αυτού του οικονομικού πολέμου έχει τεράστιες συνέπειες στον πληθωρισμό που τον πληρώνουν οι λαοί με κερδισμένους την παγκόσμια οικονομική ελίτ.
Όπως έχουμε αναφέρει και σε άλλα άρθρα οι αιτίες του πληθωρισμού δεν είναι μόνο ο οικονομικός πόλεμος στον ενεργειακό τομέα. Έχει τη βαρύτητά του, που στην τρέχουσα περίοδο είναι αυξημένη, αλλά υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί παράγοντες οι οποίοι πριν την έναρξη του πολέμου έπαιζαν πιο σημαντικό ρόλο. Είναι η διεθνής κερδοσκοπία με τα «χρηματιστήρια ρύπων» που αξιοποιούνται στον τομέα της ενέργειας για να επιβληθεί η «πράσινη μετάβαση», η διεθνής κερδοσκοπία ειδικά στις τιμές ενέργειας και τις πρώτες ύλες για εύκολο χρήμα κύρια από αναπτυσσόμενες χώρες, η συνεχής προσπάθεια αύξησης της κερδοφορίας του βιομηχανικού τομέα που οδηγεί σε αύξηση των τιμών των τελικών προϊόντων. Μαζί με αυτά που είναι μόνιμοι παράγοντες τροφοδοσίας της ανόδου των τιμών υπάρχουν και οι συγκυριακοί παράγοντες που προστίθενται, όπως είναι στην παρούσα φάση η διατάραξη της λειτουργίας της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας κύρια με ημιέτοιμα προϊόντα λόγω της πανδημίας.
Επιδοματολαγνεία
Η λογική της αντιμετώπισης της κρίσης όχι με ουσιαστικά μέτρα που λύνουν προβλήματα αλλά με τα επιδόματα βραχυχρόνιας χρήσης είναι κάτι που εφαρμόζεται από όλες τις τελευταίες κυβερνήσεις.
Αυτά συνήθως εξαγγέλλονται και εφαρμόζονται κοντά στις εκλογές. Πρώτος διδάξας ο Αντώνης Σαμαράς όταν το 2014 λίγο πριν τις ευρωεκλογές μοίρασε το «κοινωνικό μέρισμα». Ακολούθησε η κυβέρνηση του Τσίπρα που τη διανομή του κοινωνικού μερίσματος την έκανε επάγγελμα, αφού προηγούμενα εξόντωνε με τη φορομπηχτική πολιτική το λαό για να πετύχει υπέρ-πλεόνασμα. Σήμερα στην ίδια λογική κινείται η κυβέρνηση Μητσοτάκη μοιράζοντας «στοχευμένα επιδόματα». Όλα αυτά έχουν αποδείξει διαχρονικά ότι δεν έλυσαν κανένα πρόβλημα ενώ παράλληλα συνεχιζόταν και συνεχίζεται η λεηλασία-αναδιανομή του λαϊκού εισοδήματος με την φορομπηχτική πολιτική και την προσθήκη σήμερα του πληθωρισμού.
Με αυτά και πολλά άλλα αντίστοιχα το σάπιο πολιτικό σύστημα, πάσης απόχρωσης, μοιράζει διαχρονικά επιδοματάκια, υποσχέσεις και ελπίδες ώστε να δείχνει φιλολαϊκό πρόσωπο. Η μόνη διαφωνία μεταξύ των κομμάτων είναι ποιος είναι πιο φιλολαϊκός με αυτή την πολιτική. Έτσι φτάνουμε στον τραγέλαφο αυτά που καταγγέλλουν ως αντιπολίτευση να τα επικαλούνται ως κυβέρνηση όταν αλλάζουν οι ρόλοι.
