Του Κώστα Γκιώνη
Διαβάζοντας το βιβλίο του Αιγύπτιου Αλάα Αλ-Ασουάνι, «Το σύνδρομο της δικτατορίας», το οποίο πραγματεύεται τα δικτατορικά καθεστώτα στις Αραβικές χώρες από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, διαπίστωσα ότι δεν διέφεραν καθόλου από αυτά που ζούμε εμείς αυτή την εποχή στην Ελλάδα, αλλά και γενικότερα με όσα συμβαίνουν σ’ αυτό που ονομάζουμε «δυτικές δημοκρατίες» – αυτές τις νέου τύπου δημοκρατίες, όπου η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος, και οι οποίες δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τα καθεστώτα που περιγράφει το βιβλίο. Λέει λοιπόν σε κάποιο σημείο:
«Ο δικτάτορας υιοθετεί πάντοτε μία θεωρία συνωμοσίας και χρησιμοποιεί τα μέσα ενημέρωσης για να επιτύχει την πλήρη στήριξη του λαού στην υπεράσπιση του έθνους (ή της θρησκείας) εμφανίζοντας τους αντιπάλους του ως προδότες και πράκτορες. Στόχος είναι η δολοφονία χαρακτήρων, ώστε ο λαός να μην εμπιστεύεται τις αντίθετες φωνές, ούτε να ακούει τις απόψεις τους. Από τη στιγμή που ο δικτάτορας αποκτά τον πλήρη έλεγχο των μέσων ενημέρωσης, προχωρά στη δημιουργία της “εναλλακτικής αλήθειας”. Εφεξής θολώνει τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε ό,τι συμβαίνει και στην ψευδή εκδοχή των γεγονότων που προβάλλουν τα μέσα ενημέρωσης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο δικτάτορας μπορεί να πείθει το λαό για τα ηρωικά του επιτεύγματα –παρότι πλασματικά– και να μην του επιτρέπει να μαθαίνει για τις διαχειριστικές αποτυχίες, τις συνέπειες των παραπλανητικών πολιτικών ή τα δεινά που υπομένουν τα χιλιάδες θύματα των καταπιεσμένων πρακτικών του»…
Πέραν των θεωριών συνωμοσίας, κάτι που κατά κόρον συμβαίνει εδώ στην Ελλάδα, και φυσικά τη χρησιμοποίηση των μέσων μαζικής ενημέρωσης, λέει: «Ο δικτάτορας πιστεύει πως ο απόλυτος έλεγχος του τύπου, του πολιτισμού και της εκπαίδευσης –οτιδήποτε μπορεί να διαμορφώσει ή να επηρεάσει τη συνείδηση του λαού– συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση της εξουσίας του».
Κανένας δικτάτορας δεν μπορεί να σταθεί αν δεν έχει μαζί του ένα κοινωνικό υπόστρωμα που με το φόβο του και την αδιαφορία του γίνεται το υποστύλωμα του δικτάτορα. Ο Ασουάνι αυτόν τον ανθρωπότυπο τον ονομάζει «καλό πολίτη», κάτι σαν αυτό που περιέγραφε ο Πάνος Τζαβέλας με το Κυρ-Παντελή: «Ο καλός πολίτης και ο δικτάτορας αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος» γράφει, και συνεχίζει: «Η ανάδειξη του καλού πολίτη συνιστά ένα από τα χειρότερα συμπτώματα της δικτατορίας και αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες της μακροβιότητας του δικτάτορα στην εξουσία».
Επίσης τονίζει: «Ο καλός πολίτης δημιουργεί το δικό του ασφαλή μικρόκοσμο, πλήρως απομονωμένο από οτιδήποτε συμβαίνει έξω από αυτόν, ενώ αδιαφορεί για οτιδήποτε πέρα από το να κερδίζει τα απαραίτητα για να αναθρέψει τα παιδιά του». Ο καλός πολίτης, λέει ο Ασουάνι, όσους αγωνίζονται για την ελευθερία τούς θεωρεί στην καλύτερη περίπτωση παραπλανημένους ηλίθιους, και δεν διανοείται ότι κάποιος μπορεί να φυλακιστεί και να βασανιστεί για χάρη θολών εννοιών όπως η δημοκρατία και η ελευθερία. Όλη αυτή η στρεβλή πραγματικότητα είναι αυτό που βιώνουμε στη χώρα μας.
