του Κρις Χέτζες*
Ραμάλα, κατεχόμενη Παλαιστίνη: Η μνήμη μου ανασύρει τη μυρωδιά των ακατέργαστων λυμάτων, το βογκητό των ντιζελοκίνητων ισραηλινών τεθωρακισμένων, τα πουλμανάκια των εποίκων από το Μπρούκλιν ή τη Ρωσία ή ίσως τη Βρετανία. Λίγα πράγματα έχουν αλλάξει στα 20 χρόνια από την τελευταία επίσκεψή μου. Τα ισραηλινά τσεκπόιντ, τα σημεία ελέγχου, βρίσκονται παντού. Οι κόκκινες κεραμοσκεπές των εποικισμών –παράνομων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο– δεσπόζουν ψηλά στις πλαγιές των λόφων, πάνω από τα παλαιστινιακά χωριά και τις πόλεις. Έχουν αυξηθεί σε αριθμό και έχουν επεκταθεί σε μέγεθος.
Το ελικοειδές τσιμεντένιο τείχος ύψους 8 μέτρων που σκίζει στα δύο την κατεχόμενη Παλαιστίνη δίνει στη Δυτική Όχθη την αίσθηση μιας υπαίθριας φυλακής. Στριφογυρίζει σαν ένα τεράστιο, απολιθωμένο προαιώνιο φίδι που κόβει τα παλαιστινιακά χωριά στη μέση, παγιδεύοντας τους Παλαιστίνιους στα σύγχρονα μπαντουστάν του εβραϊκού κράτους. Δύο δεκαετίες από την τελευταία φορά που έκανα ρεπορτάζ εδώ, ο χρόνος καταρρέει. Οι μυρωδιές, οι αισθήσεις, τα συναισθήματα και οι εικόνες, ο κελαρυστός ρυθμός της αραβικής γλώσσας και η απειλή του ξαφνικού και βίαιου θανάτου που παραμονεύει στον αέρα, ξυπνούν το παλιό κακό. Είναι σαν να μην έφυγα ποτέ.
Καταγράφοντας τον εφιάλτη
Βρίσκομαι σε μια ταλαιπωρημένη μαύρη Mercedes με οδηγό έναν τριαντάρη Παλαιστίνιο. Ακολουθούμε τον ελικοειδή δρόμο ο οποίος αγκαλιάζει τις άγονες πλαγιές που ανηφορίζουν από την Ιεριχώ, ανεβαίνοντας από την πλούσια σε αλάτι Νεκρά Θάλασσα, το χαμηλότερο σημείο της γης, προς τη Ραμάλα. Θα συναντήσω τον φίλο μου, τον μυθιστοριογράφο Ατέφ Αμπού Σαΐφ, ο οποίος βρισκόταν στη Γάζα στις 7 Οκτωβρίου, επισκεπτόμενος συγγενείς με τον 15χρονο γιο του, τον Γιάσερ. Πέρασε 85 ημέρες εγκλωβισμένος εκεί, καταγράφοντας καθημερινά τον εφιάλτη της γενοκτονίας. Το ημερολόγιό του στοιχειώνει όποιον το διαβάζει. Διέφυγαν στην Αίγυπτο από τη Ράφα και, μέσω Ιορδανίας, επέστρεψαν στο σπίτι τους στη Ραμάλα. Αλλά η γενοκτονία τους έχει σημαδέψει.
«Ζω ακόμα στη Γάζα», μου λέει αργότερα ο Ατέφ. «Ο Γιάσερ εξακολουθεί να ακούει τους βομβαρδισμούς. Ακόμα βλέπει πτώματα. Δεν τρώει πια κρέας. Του θυμίζει τις σάρκες των εξαδέλφων του, τις οποίες περισυνέλεξε όταν εντάχθηκε στις ομάδες διάσωσης κατά τη διάρκεια της σφαγής στην Τζαμπάλιγια. Εγώ κοιμάμαι σε ένα στρώμα στο πάτωμα, όπως έκανα στη Γάζα όταν ζούσαμε σε μια σκηνή. Ξαγρυπνώ. Σκέφτομαι εκείνους που αφήσαμε πίσω μας να περιμένουν τον ξαφνικό θάνατο».
Στρίβουμε σε μια πλαγιά. Ξαφνικά, τα προπορευόμενα αυτοκίνητα κόβουν απότομα κατεύθυνση δεξιά και αριστερά. Μπροστά μας ορθώνεται ένα ισραηλινό τσεκπόιντ. Τα πάντα είναι πιθανά σε ένα τσεκπόιντ, τίποτε από αυτά καλό. Κάνουμε όπισθεν. Ταξιδεύουμε σε κακοτράχαλα μονοπάτια μέσα από εξαθλιωμένα χωριά. Έτσι ήταν για τους μαύρους στον διαχωρισμένο Νότο των ΗΠΑ, για τους Αλγερινούς υπό τους Γάλλους, για τους Ινδούς και τους Κενυάτες υπό τους Βρετανούς. Οι αποικιοκράτες βλέπουν τους αποικιοκρατούμενους ως παράσιτα τα οποία μπορούν να εξοντώνουν ατιμώρητα, απολαμβάνοντας μια διεστραμμένη ευχαρίστηση από την ταπείνωση και τον πόνο τους. Ο Ισραηλινός τελωνειακός μου έκανε δύο ερωτήσεις όταν πέρασα στην κατεχόμενη Παλαιστίνη από την Ιορδανία: «Έχετε παλαιστινιακό διαβατήριο; Είναι κάποιος από τους γονείς σας Παλαιστίνιος;». Εν ολίγοις, είστε μολυσμένος; Έτσι λειτουργεί το απαρτχάιντ.
Οι Παλαιστίνιοι θέλουν πίσω τη γη τους. Τότε θα μιλήσουν για ειρήνη… Βλέπω την Ιερουσαλήμ στο βάθος. Ή μάλλον, βλέπω τους εβραϊκούς εποικισμούς στους λόφους πάνω από την Ιερουσαλήμ. Οι βίλες, χτισμένες τοξωτά, έχουν παράθυρα σκόπιμα στενεμένα ώστε να λειτουργούν και ως οπλοθυρίδες. Φτάνουμε στα περίχωρα της Ραμάλα. Συναντώ τον Ατέφ. Καθόμαστε σε ένα υπαίθριο κεμπαπτζίδικο. Τα σημάδια της τελευταίας εισβολής του ισραηλινού στρατού βρίσκονται στη γωνία: απανθρακωμένα ερείπια καταστημάτων που πυρπολήθηκαν από ισραηλινούς στρατιώτες.
Τα σύγχρονα γκέτο
Το Ισραήλ έχει σφίξει δραματικά τον ασφυκτικό κλοιό του στα 2,7 εκατομμύρια Παλαιστινίων στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη. Οι Παλαιστίνιοι περιβάλλονται από περισσότερους από 700.000 Εβραίους εποίκους σε εκατοντάδες εποικισμούς με δικά τους εμπορικά κέντρα, σχολεία και νοσοκομεία. Οι εποικισμοί (μαζί με τους ειδικούς δρόμους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο από τους εποίκους και τον στρατό), τα τσεκπόιντ, οι εκτάσεις γης όπου απαγορεύεται η πρόσβαση στους Παλαιστίνιους, οι κλειστές στρατιωτικές ζώνες, τα λεγόμενα «φυσικά καταφύγια» και τα στρατιωτικά φυλάκια σχηματίζουν ομόκεντρους κύκλους. Έτσι μπορούν ανά πάσα στιγμή να απομονώσουν τις πόλεις και κωμοπόλεις των Παλαιστινίων σε μια σειρά από περιχαρακωμένα γκέτο.
Από τις 7 Οκτωβρίου, ισραηλινοί στρατιώτες και έποικοι έχουν σκοτώσει 576 Παλαιστίνιους πολίτες στη Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένων 140 παιδιών, και έχουν τραυματίσει περισσότερους από 5.300**. Το Ισραήλ έχει επίσης συλλάβει πάνω από 9.700 Παλαιστίνιους –μήπως θα έπρεπε να πω ομήρους;– συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων παιδιών και εγκύων γυναικών. Πολλοί εξ αυτών έχουν υποστεί σκληρά βασανιστήρια. Δεκάδες βασανίστηκαν μέχρι θανάτου. Ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, ο Μπεν-Γκβιρ, έχει ζητήσει την εκτέλεση Παλαιστίνιων κρατουμένων για να ελευθερωθεί χώρος για περισσότερους…
Μέσα σε ένα εννιάμηνο, το Ισραήλ έχει κατεδαφίσει ή κατασχέσει χίλιες παλαιστινιακές κατοικίες στη Δυτική Όχθη, και «απαλλοτρίωσε» τη μεγαλύτερη έκταση εύφορης γης στη εδώ και τρεις δεκαετίες. Ο υπουργός Οικονομικών Σμότριχ, έποικος και ο ίδιος, έχει ορκιστεί ότι θα πλημμυρίσει τη Δυτική Όχθη με ένα εκατομμύριο επιπλέον εποίκους και θα εξαφανίσει τις τρεις χωριστές περιοχές που δημιουργήθηκαν στη Δυτική Όχθη με τις συμφωνίες του Όσλο. (Η περιοχή Α, η οποία περιλαμβάνει το 18% της Δυτικής Όχθης, υποτίθεται ότι βρίσκεται υπό αποκλειστικό παλαιστινιακό έλεγχο. Η περιοχή Β, σχεδόν το 22% της Δυτικής Όχθης, βρίσκεται υπό ισραηλινή κατοχή, σε συνεννόηση με την Παλαιστινιακή Αρχή. Η περιοχή Γ, το 60% της Δυτικής Όχθης, βρίσκεται υπό πλήρη ισραηλινή κατοχή). «Το Ισραήλ συνειδητοποιεί ότι κανείς δεν θα το αναγκάσει να τερματίσει τη γενοκτονία στη Γάζα, και κανείς δεν θα δώσει σημασία στον πόλεμο στη Δυτική Όχθη», λέει ο Ατέφ. «Δεν υπάρχει πλέον καμία διάκριση μεταξύ των περιοχών Α, Β και Γ. Ζούμε σε έναν συνεχή πόλεμο από το 1948. Αυτή είναι απλώς η νεότερη φάση».
Το πρωτεϊκό σιωνιστικό σχέδιο
Η Τζενίν υπόκειται καθημερινά επιθέσεις από ισραηλινές ένοπλες μονάδες, μυστικές ομάδες καταδρομέων, ελεύθερους σκοπευτές και μπουλντόζες, οι οποίες ισοπεδώνουν ολόκληρες γειτονιές. Πολεμικά αεροπλάνα και επιθετικά ελικόπτερα Απάτσι κάνουν κύκλους πάνω από το κεφάλι των κατοίκων και συχνά εξαφανίζουν κατοικίες. Όπως και στη Γάζα, γιατροί εκτελούνται εν μέση οδώ. Ο Ουσαΐντ Καμάλ Τζαμπαρίν, ένας 50χρονος χειρουργός, σκοτώθηκε στις 21 Μαΐου από ισραηλινό ελεύθερο σκοπευτή, έξω από το νοσοκομείο της Τζενίν. «Δεν αρκεί στους Ισραηλινούς να κλέβουν τη γη μας», λέει ο Ατέφ. «Επιδιώκουν να σκοτώσουν όσο το δυνατόν περισσότερους γηγενείς».
Η δραματική κλιμάκωση της βίας στη Δυτική Όχθη επισκιάζεται από τη γενοκτονία στη Γάζα. Αλλά η Δυτική Όχθη έχει ήδη γίνει ένα δεύτερο μέτωπο. Αν το Ισραήλ καταφέρει να αδειάσει τη Γάζα, η Δυτική Όχθη θα είναι η επόμενη. «Ο στόχος του Ισραήλ δεν έχει αλλάξει», διαβεβαιώνει ο Ατέφ. «Επιδιώκει να συρρικνώσει τον παλαιστινιακό πληθυσμό, να κατάσχει όλο και μεγαλύτερες εκτάσεις παλαιστινιακής γης και να χτίζει όλο και περισσότερους εποικισμούς. Ο απώτερος στόχος είναι η προσάρτηση της Δυτικής Όχθης».
Το σιωνιστικό αποικιοκρατικό σχέδιο είναι πρωτεϊκό. Αλλάζει το σχήμα του αλλά όχι την ουσία του. Προχωρά με τη θανατηφόρα, διεστραμμένη, ρατσιστική λογική του. Και όμως, οι Παλαιστίνιοι αντέχουν, αρνούμενοι να υποταχθούν. Αντιστέκονται παρά τον συντριπτικό συσχετισμό, αρπάζοντας μικροσκοπικούς κόκκους ελπίδας μέσα από απύθμενα πηγάδια απελπισίας. Υπάρχει μια λέξη γι’ αυτό. Ηρωισμός.
* O Κρις Χέτζες είναι δημοσιογράφος βραβευμένος με Πούλιτζερ. Το παρόν κείμενο αποτελεί περιληπτική απόδοση εκτενέστερης ανταπόκρισής του που δημοσιεύθηκε στις 12/7/2024 στην Scheer Post (scheerpost.com). Οι μεσότιτλοι είναι της Σύνταξης.
** Επικαιροποιημένα στοιχεία.
