Εμείς πουλάμε την ΕΥΑΘ, όταν σχεδόν παντού το μοντέλο θεωρείται αποτυχημένο. Της Εύας Μπαμπαλώνα*
«Το νερό τιμή δεν έχει», θα μπορούσε κανείς να απαντήσει στην αποστροφή του λόγου του δημάρχου μας Γ. Μπουτάρη, όταν δήλωνε ότι δεν τον ενδιαφέρει ποιος θα αγοράσει την ΕΥΑΘ, αλλά ενδιαφέρεται για την ποιότητα και την τιμή του νερού. Ο δήμαρχος συμφωνεί με την ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ, αλλά θέλει υψηλή ποιότητα σε καλή τιμή. Διαχωρίζει, δηλαδή, την πράξη της ιδιωτικοποίησης στις πολυεθνικές που θα ιδιοποιηθούν το νερό μας, από τα χαρακτηριστικά των ίδιων των πολυεθνικών, τα κίνητρά τους, το βαθμό συνέπειάς τους, και στέκεται μόνο στο παραδοτέο τελικό προϊόν και τα χαρακτηριστικά του.
Τέτοιου είδους αντιλήψεις επικεντρώνουν στο έλασσον αγνοώντας προκλητικά τα εγκλήματα της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Μιας πολιτικής που μετατρέπει σχεδόν τα πάντα σε εμπορεύσιμα προϊόντα. Μιας πολιτικής, που επιβάλλει να γίνουν τα πάντα αγοραία. Μετά την Υγεία, την Παιδεία και τη λαϊκή κυριαρχία, επιβάλλεται να «παραχωρηθούν» και οι φυσικοί πόροι. Το νερό παραχωρείται σε ιδιωτικές εταιρίες και πολυεθνικές για ορισμένες δεκαετίες. Παραχωρείται σε ένα ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο που αγνοεί εντελώς την κοινωνική αξία του νερού, την κοινωφελή υπόστασή του, αλλά έχει μια πολύ αυστηρή περιβαλλοντική νομοθεσία για το νερό! Προωθείται η ιδιωτικοποίηση του νερού, υιοθετώντας τη νεοφιλελεύθερη πολιτική της Παγκόσμιας Τράπεζας κι άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Τα κέρδη των ιδιωτικών εταιρειών δεν προκύπτουν μόνο από το μετοχικό κεφάλαιο, αλλά και από τον έλεγχο της πληροφορίας σχετικά με τη διαχείριση του νερού, εκτός βέβαια από τη συντήρηση και την επέκταση των δικτύων. Οι ιδιωτικοποιήσεις των κρατικών εταιρειών ύδρευσης σε όλο τον κόσμο εμφανίζουν κάτι κοινό: είτε γίνονται κάτω από την πίεση του ΔΝΤ σε χώρες με μεγάλο χρέος, είτε κάτω από την πίεση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε οικονομίες χωρίς προβλήματα.
Τραγικά αποτελέσματα
Παρόλα αυτά, παγκοσμίως, αυτό το μοντέλο διαχείρισης του νερού έχει δοκιμαστεί και έχει αποτύχει πολλές φορές. Μερικά μόνο από τα προβλήματα που εμφανίστηκαν παγκόσμια κατά την ιδιωτικοποίηση των επιχειρήσεων ύδρευσης είναι η αύξηση της τιμής του νερού, ο αποκλεισμός μεγάλης μερίδας ανθρώπων που δεν είχαν χρήματα για νερό, η εξάπλωση ασθενειών και επιδημιών, οι ανεπανόρθωτες ζημιές στα δίκτυα. Τα τραγικά αποτελέσματα αυτού του μοντέλου και οι αγώνες των κοινωνιών που αντέδρασαν, οδήγησαν στην επανακρατικοποίηση του νερού τα τελευταία χρόνια. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι από το 2001, που οι πολυεθνικές κατείχαν το 71% της παγκόσμιας αγοράς νερού, έφτασαν σήμερα να κατέχουν μόνο το 34%.
Στην πρόσφατη επίσκεψη του κ. Ολάντ στην Αθήνα, χαρακτηριστικά τονίστηκαν τα νέα πεδία συνεργασίας των δύο χωρών. Ο κ. Ολάντ τόνισε πως η Γαλλία ενδιαφέρεται για εργασίες που σχετίζονται με το φυσικό αέριο και το νερό. Περίεργα όλα αυτά αν σκεφτεί κανείς πως στο Παρίσι το 2008 η διαχείριση του νερού επέστρεψε στον Δήμο, μετά από 23 χρόνια ιδιωτικοποίησης από τις πολυεθνικές Veolia και Suez.
Στην Ελλάδα, μετά από μια δεκαπενταετία πολιτικών απαξίωσης, υποβάθμισης και αποδόμησης της ΕΥΑΘ Α.Ε., στο όνομα της «ανάπτυξης» και της «ευημερίας», υπάκουη στις επιταγές της τρόικας η τρικομματική κυβέρνηση επιλέγει να ολοκληρώσει την ιδιωτικοποίηση των εταιριών ύδρευσης. Ξεκινώντας από την ΕΥΑΘ θα συνεχίσουν με την σαφώς μεγαλύτερη ΕΥΔΑΠ. Οι δημόσιες επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης θα ιδιωτικοποιηθούν άμεσα αυτή τη χρονιά. Σε μια χώρα, που το νερό είναι φτηνό, η ιδιωτικοποίησή του θα πολλαπλασιάσει την τιμή του, σε ένα περιβάλλον κάθε άλλο παρά «υγιές», χωρίς κανενός είδους δημόσιο, κοινωνικό έλεγχο και χωρίς να εξασφαλίζεται η κοινωφελής φύση του αγαθού αυτού. Δυστυχώς, τίποτα δεν προμηνύει πως θα αποφευχθούν τα τραγικά αποτελέσματα ιδιωτικοποιήσεων του νερού, που έχουν σημειωθεί παγκοσμίως.
Η δική μας ευθύνη είναι να εξασφαλίσουμε πως η πρόσβαση σε καθαρό ποιοτικό νερό δεν θα παραχωρηθεί στο κέρδος και ότι το νερό δεν θα μετατραπεί σε εμπόρευμα. Ανεξαρτήτως τιμής. Το νερό είναι το βασικό στοιχείο ζωής σε όλο τον πλανήτη. Η πρόσβασή μας σε αυτό είναι αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα και δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο παραγωγής κέρδους κατά καμία έννοια. Το νερό, τιμή δεν έχει…
* Η Εύα Μπαμπαλώνα είναι χημικός μηχανικός, μέλος της Γραμματείας
του τμήματος Οικολογίας και Περιβάλλοντος του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ
