Στη φωτογραφία : Ιδού η προσωποποίηση του «Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν»: ο Άλμπερτ Ριβέρα, επικεφαλής των Ciudadanos, συναντιέται με τον Σταύρο Θεοδωράκη. Ο νεαρός μέχρι στιγμής τα καταφέρνει καλύτερα από τον πρώτο διδάξαντα, που το Ποτάμι του δεν φούσκωσε ποτέ αρκετά.
Τα δεδομένα και οι μεταβλητές στις επικείμενες ισπανικές εκλογές
Στις 20 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθούν οι βουλευτικές εκλογές στο ισπανικό κράτος. Η ημερομηνία που επέλεξε ο δεξιός πρωθυπουργός Ραχόι ήταν η τελευταία που του επέτρεπε το Σύνταγμα, και καθορίστηκε από την αγωνία της κυβέρνησης του Λαϊκού Κόμματος να προλάβει την έγκριση του προϋπολογισμού του 2016 από την απερχόμενη Βουλή. Διότι αν υπάρχει ένα σίγουρο δεδομένο σε αυτές τις εκλογές, τις πιο αβέβαιες από τη «δημοκρατική μετάβαση» μετά το θάνατο του δικτάτορα Φράνκο το 1975, είναι ότι η ισπανική Δεξιά θα χάσει την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία που διέθετε μέχρι σήμερα.
Αντικαθίσταται ο παλιός δικομματισμός
Πέρα από αυτή τη βεβαιότητα, όλες οι άλλες προβλέψεις είναι επισφαλείς. Υπάρχουν όμως κάποιες σαφείς τάσεις που μπορούν να επισημανθούν. Η πρώτη είναι η κατάρρευση του παλιού πολιτικού συστήματος και του παραδοσιακού δικομματισμού Δεξιάς-Σοσιαλιστών, όπως έχει ήδη συμβεί σε όλες σχεδόν τις χώρες που υποφέρουν ιδιαίτερα από την κρίση. Πράγματι, το ήδη ιστορικά χαμηλό 73,3% που πήραν το 2011 από κοινού τα δύο κόμματα που εναλλάσσονταν παραδοσιακά στην εξουσία, τώρα καταρρέει κάτω από το 50%. Η δεύτερη σαφής τάση είναι η εκτίναξη των Ciudadanos/Πολιτών, της ισπανικής εκδοχής του «δικού μας» Ποταμιού (με ολίγη από… Τζήμερο), που με αφειδώλευτη υποστήριξη από τους πιο δυναμικούς παράγοντες του συστήματος κατάφερε να εξελιχθεί σε έναν αποτελεσματικότατο κυματοθραύστη της λαϊκής δυσαρέσκειας.
Επισφαλή «κεντροαριστερά» σχέδια
Η τρίτη τάση είναι εξίσου σαφής, και ίσως η πιο δυσάρεστη για όσους προσβλέπουν στην αλλαγή συσχετισμών στον ευρωπαϊκό Νότο: πρόκειται για την αδυναμία νέων και παραδοσιακών δυνάμεων που επαγγέλλονται μια ριζοσπαστική αλλαγή, να προβάλουν ως πειστική εναλλακτική λύση στο ισπανικό κράτος. Αυτό αφορά πρώτα-πρώτα τους Podemos, που αρνούνταν αλαζονικά ακόμη και να συζητήσουν για μια ευρύτερη εκλογική ριζοσπαστική συμμαχία σε επίπεδο ισπανικού κράτους. Σήμερα έχουν μείνει στην τέταρτη θέση και η μεγαλύτερη φιλοδοξία τους περιορίζεται πλέον σε τυχόν συμμετοχή τους σε μια κυβέρνηση συνεργασίας… με ποιους; Με τους διεφθαρμένους «σοσιαλιστές» ή ακόμη-ακόμη (αφού οι αριθμοί μάλλον δεν βγαίνουν…) και με τους Ciudadanos! Πραγματικά, μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελέσει όχι «διώξιμο της Δεξιάς», όπως κουτοπόνηρα ισχυρίζονται κάποιοι, αλλά κυριολεκτική (και απρόσμενη μέχρι πριν από ένα χρόνο) σανίδα σωτηρίας για ένα εξόχως κλεπτοκρατικό, απάνθρωπο και αντιδημοκρατικό καθεστώς. Το ότι η σανίδα θα πλασάρεται ως «κεντροαριστερή» (πολύ δυσκολότερα πάντως απ’ ό,τι στην Πορτογαλία αν συμμετέχουν και οι Ciudadanos!) δεν αλλάζει την ουσία.
Podemos ή… Podríamos;*
Η γοργή προσαρμογή της ηγεσίας των Podemos σε αυτόν τον ταπεινό κεντροαριστερό ρόλο, στην οποία επέδρασε και η «επιτυχία»(…) του ΣΥΡΙΖΑ, γίνεται ακόμη πιο έντονη αν αναλογιστεί κανείς ότι με μια τολμηρή και γενναιόδωρη στάση από την πλευρά της θα ήταν ρεαλιστική η επιδίωξη μιας πραγματικά προοδευτικής και ριζοσπαστικής διεξόδου. Το ίδιο το γεγονός ότι οι Podemos αναγκάστηκαν, προκειμένου να αποφύγουν μια εξευτελιστική πανωλεθρία σε συγκεκριμένες περιφέρειες, να συμμαχήσουν με άλλα ρεύματα (είτε την Ενωμένη Αριστερά είτε με τμήματα της Πατριωτικής Αριστεράς), δείχνει τις δυνατότητες που υπήρχαν και σε επίπεδο ισπανικού κράτους. Συγκεκριμένα, στη Βαλένθια, στην Καταλονία και στη Γαλικία δεν θα υπάρχει ψηφοδέλτιο των Podemos, αλλά αυτόνομες τοπικές συμμαχίες με τη συμμετοχή τους. Και είναι μόνο το (αυθαίρετο) άθροισμα αυτών των συμμαχιών με τους Podemos που κρατά το κάποτε ελπιδοφόρο σχήμα, το οποίο φιλοδοξούσε να εκφράσει την οργή και την ανάγκη των Αγανακτισμένων, σε στοιχειωδώς αξιοπρεπές δημοσκοπικό επίπεδο…
Όχι τρόικα με ανθρώπινο πρόσωπο!
Με αυτά τα δεδομένα, μεγάλο ποσοστό διακατέχεται πλέον από απογοήτευση και δεν βλέπει πια μια προοπτική πραγματικής διεξόδου. Δεν πρόκειται μόνο για το 20-25% που ακόμη δηλώνει αναποφάσιστο (και μπορεί πάντα να κάνει την έκπληξη), ούτε για το επιπλέον 10-15% που συνειδητά πια απορρίπτει την εκλογική διαδικασία, όπως δείχνουν οι ποιοτικές έρευνες. Σ’ αυτά τα ποσοστά εντάσσεται εξάλλου και η πλειοψηφία όσων έχουν πληγεί σφοδρότερα από την ως τώρα «διαχείριση» της κρίσης (από τους μακροχρόνια άνεργους ως αυτούς που τους πήραν τα σπίτια οι τράπεζες), οι οποίοι μέχρι πέρυσι έλπιζαν σε μια βαθιά αλλαγή και έφερναν τους Podemos στην πρώτη θέση των δημοσκοπήσεων. Όχι πλέον, αφού μια… τρόικα εσωτερικού με ανθρώπινο πρόσωπο δεν συγκινεί αυτόν τον κόσμο. Αλλά θα επανέλθουμε!
Ερρίκος Φινάλης
* Podemos = Μπορούμε. Podríamos = Θα μπορούσαμε…
