Του Γιάννη Σχίζα
Η καταστροφή στις Μπαχάμες προστέθηκε σε μια αλυσίδα τυφώνων που τον τελευταίο καιρό και όχι μόνο, προσβάλλουν διάφορες χώρες – με αυξανόμενη μάλιστα ένταση. Οι Μπαχάμες, με πληθυσμό που προσεγγίζει τις 400.000 σε μια έκταση 13.878 τετρ. χιλ., είναι ένα σύμπλεγμα 700 νησιών από τα οποία κατοικημένα είναι τα 35. Το ιδιαίτερο στοιχείο του κλίματος είναι οι βροχοπτώσεις, που φτάνουν τα 1.320 χιλιοστά ετησίως – ένα ποσοστό πολύ υψηλό αν σκεφτεί κανείς ότι στην Αττική οι βροχοπτώσεις «αγγίζουν» μόλις τα 400 χιλιοστά. Το ιδιαίτερο αυτό στοιχείο του συγκεκριμένου υποτροπικού κλίματος κάνει επιρρεπή τα νησιά σε ανατροπές και μετεωρολογικές αστάθειες κάθε είδους, καθώς οι βροχές είναι σύντομες και ραγδαίες, συνδυάζονται δε με ριπιαίους ανέμους μεταβλητών διευθύνσεων.
Το πρόσφατο κύμα κακοκαιρίας που έπληξε τις Μπαχάμες άφησε πίσω του τουλάχιστον 50 νεκρούς, 2.500 περίπου αγνοούμενους και 70.000 ξεσπιτωμένους. Το κύμα αυτό είχε χαρακτηριστικό την υψηλή –δεύτερη στη ιστορία!– ταχύτητα των ανέμων: Οι άνεμοι έτρεχαν με 300 χιλιόμετρα την ώρα και παρέσυραν στο διάβα τους το κάθε τι! Το πλήγμα στην τουριστική βιομηχανία του νησιού ήταν βαρύτατο, δεδομένου ότι στις Μπαχάμες «ανθεί» το είδος εκείνο του εξωτικού τουρισμού που διαφημίζεται με τις θεσπέσιες εικόνες των παραλιακών χώρων…
Τυφώνες, κυκλώνες, θύελλες
Ο τυφώνας που λέγεται κατά τόπους κυκλώνας, είναι κατά βάση το ίδιο «θυελλώδες» φαινόμενο. Ο τυφώνας ή κυκλώνας Ντόριαν στις Μπαχάμες που ήταν ολέθριος και ιδιαίτερα έντονος, προστέθηκε στα φαινόμενα της λεγόμενης κλιματικής αλλαγής. Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι Μπαχάμες χτυπήθηκαν από τυφώνα ή κυκλώνα: Το 2008 είχαν προσβληθεί από τον τυφώνα «Άικ», το 2005 είχαν χτυπηθεί από τον τυφώνα Κατρίνα που πλημμύρισε και κατέστρεψε την Νέα Ορλεάνη, ενώ το 1992 είχαν γνωρίσει τον τυφώνα Άντριου.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής πάνω στα ακραία καιρικά φαινόμενα ελέγχονται ακόμη. Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει αποδεδειγμένη σχέση μεταξύ κλιματικής αλλαγής και ακραίων φαινομένων, άλλοι όμως μιλάνε για μια διασύνδεση του ποσοτικού παράγοντα με τον ποιοτικό – δηλαδή ότι η κλιματική απορρύθμιση επιφέρει φαινόμενα αστάθειας στην ατμόσφαιρα που με τη σειρά τους αναπτύσσουν την κλιματική απορρύθμιση. Ο συγγραφέας-κλιματολόγος Άσλακ Γκρίνστεντ, υποστηρίζει ότι μια θέρμανση του κλίματος κατά 0,4 βαθμούς Κελσίου αντιστοιχεί σε διπλασιασμό της συχνότητας των καταστρεπτικών επεισοδίων τύπου Κατρίνα, ενώ παραπέρα η άνοδος της θερμοκρασίας κατά έναν βαθμό σημαίνει τετραπλασιασμό, με άνοδο δε κατά δύο βαθμούς έχουμε δεκαπλασιασμό των επεισοδίων… Από την άλλη πλευρά δεν απουσιάζουν οι φωνές που μιλάνε για την ανυπαρξία επιστημονικών αποδείξεων για την κλιματική αλλαγή. Σε πρόσφατη συνάντηση στο κέντρο μελετών Ηeritage Foundation των Ηνωμένων Πολιτειών, ο υπουργός Εξωτερικών της Βραζιλίας Ερνέστο Αραούζου υποστήριξε ότι η κινδυνολογία για το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής είναι ανυπόστατη. Και ότι η θεώρηση περί της κλιματικής ανατροπής δίνει το δικαίωμα σε κάποιους να αμφισβητήσουν την εθνική κυριαρχία της Βραζιλίας…
Βέβαια υπάρχουν και οι διάφοροι περίεργοι που επιτίθενται κατά των οικολόγων ως φορέων του «ιού» της κλιματικής αλλαγής. Το θέμα είναι κυρίως ψυχαναλυτικό, δεδομένου ότι η μόνη συζήτηση που μπορεί να γίνει εν προκειμένω είναι η αφορώσα τη νομή της συζήτησης: Οι διάφοροι εξοργίζονται μάλλον διότι οι οικολόγοι κατακτούν το χώρο της δημόσιας συζήτησης που γίνεται για το κλίμα. Σύμφωνα με μια κουβέντα του Ηλία Ευθυμιόπουλου («Το δίλημμα της πεταλούδας», έκδοση Ακαδημίας Αθηνών) που ο συγγραφέας την εκστομίζει σε σχετική ανάλυση για το κλίμα, «οι αιρετικές απόψεις έχουν πάντα ακροατήριο». Αν θέλουμε να δούμε το θέμα πιο γενικά, πρέπει να ανατρέξουμε στον Δημοσθένη Κούρτοβικ σε μια αναφορά του στους «Κριτικούς στην Ελλάδα» («Αντιλεξικό Νεοελληνικής Χρηστομάθειας», εκδόσεις Νεφέλη). Γράφει εκεί ο Κούρτοβικ: «Έπειτα από καμιά δεκαριά λιβανωτούς για έργα πανεπιστημιακών, μελών διαφόρων κρατικών επιτροπών απονομής βραβείων… εκτονώνονται ξεμπροστιάζοντας ανελέητα κάποιον νεαρό πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα ή κάποια μοναχική διασημότητα που δεν διαθέτει αυλή». Με δεδομένο τώρα ότι το οικολογικό κίνημα «δεν διαθέτει αυλή» και δεν διαθέτει τα κοινωνικά και άλλα μέσα για να αμυνθεί, είναι επόμενο να δέχεται επιθέσεις από κάθε κατεύθυνση και με τα πλέον γελοία προσχήματα…
Το πρόσφατο κύμα κακοκαιρίας που έπληξε τις Μπαχάμες άφησε πίσω του τουλάχιστον 50 νεκρούς, 2.500 περίπου αγνοούμενους και 70.000 ξεσπιτωμένους. Το κύμα αυτό είχε χαρακτηριστικό την υψηλή –δεύτερη στη ιστορία!– ταχύτητα των ανέμων: Οι άνεμοι έτρεχαν με 300 χιλιόμετρα την ώρα και παρέσυραν στο διάβα τους το κάθε τι!
Τι λέει η πλειοψηφική επιστήμη
Τα επιστημονικά προβλήματα δεν επιλύονται με ψηφοφορίες, δεν επιλύονται δια των πλειοψηφιών ή μειοψηφιών. Παρ’ όλα αυτά όμως υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα προβλήματα που τίθενται αξιώνουν λύσεις. Σ’ αυτή την περίπτωση είναι απολύτως χρήσιμη η «Αρχή της Προφύλαξης», η οποία επιτρέπει τη λήψη προσωρινών μέτρων. Ουσιαστικά εδώ παραβιάζεται η αρχή της αθωότητας ή ενοχής επί τη βάσει αποδείξεων και τα υπάρχοντα φαινόμενα του θερμοκηπίου κρίνονται, ως εκ του μεγέθους και ως εκ της σχετικής ομοφωνίας της πανεπιστημιακής κοινότητας, ως επαρκή για τη λήψη μέτρων!
Σύμφωνα με την πλειοψηφική επιστήμη που αυτή τη στιγμή στηρίζεται στο 97% των επιστημόνων, το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι υπαρκτό και αξιώνει λύσεις. Γράφει ο Γιάννης Φίλης, ομότιμος καθηγητής και πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης: «Η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), τον Οκτώβριο 2018, προειδοποίησε ότι, αν θέλουμε να συγκρατήσουμε τη θερμοκρασιακή αύξηση του κλίματος κάτω από τον 1,5 βαθμό σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, που οφείλονται κυρίως στις καύσεις ορυκτών καυσίμων, πρέπει να περικοπούν κατά 45% μέχρι το 2030 και να μηδενιστούν το 2050.» Ο ίδιος συγγραφέας σημειώνει: «Η έκθεση του IPCC (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος) είναι αποτέλεσμα πλήρους ομοφωνίας των εκπροσώπων όλων των χωρών και άρα πολύ συντηρητική. Είναι γνωστό, για παράδειγμα, ότι η Σαουδική Αραβία πάντα ασκεί πιέσεις στην Επιτροπή να μην είναι καταδικαστική στην εξόρυξη υδρογονανθράκων ή η Πολωνία στην εξόρυξη άνθρακα».
Από την άλλη πλευρά μια μικρή έως ασήμαντη μειοψηφία πιθανολογεί ή είναι βέβαιη ότι η αλλαγή του κλίματος δεν οφείλεται σε ανθρωπογενείς παράγοντες, αλλά σε φυσικά αίτια. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι η έξαρση του φαινομένου των ηλιακών κηλίδων –προβλέπεται ότι θα ξεπεράσει το δεκαπλάσιο του κανονικού– θα έχει καταστρεπτικά αποτελέσματα σε μια κοινωνία υπερβολικά εξαρτημένη από τις επικοινωνίες και τα δίκτυα πληροφοριών. Τέλος υπάρχουν και αυτοί που στέκονται στους βραχυπρόθεσμους κλιματικούς κύκλους, υποστηρίζοντας ότι τα «αέρια του θερμοκηπίου» δεν μπορούν να επηρεάσουν ουσιαστικά τις κλιματικές συνθήκες εάν και εφόσον η ανθρωπότητα υπόκειται σε ένα τέτοιο «βραχυπρόθεσμο» κλιματικό επεισόδιο.
Απαντάμε εμείς: Ακόμη κι αν η ανθρωπότητα βρίσκεται στην μέση ενός κλιματικού κύκλου που την καταδικάζει να είναι πιο θερμή, αξίζει να πάρουμε όλα τα μέτρα για να αποφύγουμε την υπερθέρμανση. Και το μέλλον θα δείξει, ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο…
