του Γιάννη Σχίζα
Το facebook έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, μαζί του αναπτύσσουμε κοινωνικές σχέσεις, διακινούμε παντός είδους πληροφορίες και γνώσεις, επιδοκιμάζουμε ή αποδοκιμάζουμε πολιτικές απόψεις. Το «like» που προσδίδουμε εδώ ή εκεί όπως επίσης η προσφυγή στη φιλία ή η απόσυρση από αυτήν, είναι από πολιτική άποψη ένα στοιχείο δημοκρατικής ισηγορίας. Βέβαια, υπάρχει και ο «like-ισμός» που μετατρέπει πολλά μηνύματα σε απλή επιβεβαίωση προσώπων, αλλά αυτό συμβαίνει και στην πολιτική.
Η διαχείριση των μηνυμάτων είναι μια άλλη υπόθεση, την οποία όμως δεν παίρνουμε σοβαρά υπόψη. Λέγοντας διαχείριση εννοούμε τη σειρά των μηνυμάτων και την τοποθέτησή τους μέσα στον «τοίχο» αυτού που προβαίνει στην ανάρτηση. Επίσης είναι και οι περιπτώσεις της «διακοπής» των σχέσεων με το facebook που προέρχονται συνήθως από μηνύματα υβριστικά ή άλλα τινά, που έχουν πολιτική χροιά. Και πιο σημαντικό, το facebook μπορεί και κάνει επιλογές των ανθρώπων που θα έρχονται προνομιακά σε επαφή μαζί μας – λόγω του περίφημου «αλγόριθμου». Εδώ βέβαια υπάρχει ισχυρή αντίδραση, για το αν υπάρχει και λειτουργεί αυτός ο αλγόριθμος. Σε μια ανταλλαγή τέτοιων πυρών προέκυψε η άποψη του Ηλία Προβόπουλου για το επίμαχο θέμα του πολέμου στην Ουκρανία, την οποία και καταθέτω:
«Είναι εντυπωσιακό πότε πρόλαβαν να “δασκαλευτούν” οι λογοκριτές του fb και βεβαίως πόσοι ασχολούνται (και αμείβονται βεβαίως) με το τι γράφουμε εδώ μέσα. Με τρομάζει αυτός ο στρατός των λογοκριτών…
…Ναι, οι περισσότεροι ζουν δίπλα μας, πιθανόν και με κάποιους να μιλάμε για δημόσια πράγματα, να βρισκόμαστε σε διάφορους χώρους και οι οποίοι δεν δηλώνουν ότι δουλεύουν (από το σπίτι) στο fb και ούτε εμείς τους υποψιαζόμαστε. Πιστεύω δε πως δεν είναι καθόλου τυχαίοι αυτοί οι λογοκριτές κι ας λένε πως μας κόβει ο αλγόριθμος. Πρόκειται για ανθρώπους με γνώσεις και σίγουρα και ειδικές σπουδές. Το fb δεν ψάχνει γι’ αυτές τις δουλειές ανειδίκευτους με αγγελίες».
Να υποθέσουμε λοιπόν ότι μέσα σε ένα σύνολο πολυδιάστατο και πολύφερνο υπάρχουν πληροφοριοδότες και λογοκριτές –ή έστω εργαζόμενοι στο facebook– που είναι επιφορτισμένοι με το να αποσιωπούν ή να εκτρέπουν τα δυσάρεστα μηνύματα ή να αποκλείουν όσους παντελώς δεν ανταποκρίνονται στις επίσημες προδιαγραφές; Να υποθέσουμε ότι υπάρχει ένας βαθμός πολιτικής χειραγώγησης προς μια κατεύθυνση, που ξετυλίγεται σιωπηλά, που χωρίς κρότον κτιστών ή ήχον μάς κλείνει ανεπαισθήτως έξω από τον κόσμο – που λέει και ο Καβάφης στα «Τείχη»;
Τον 18ο αιώνα ο Βολταίρος έλεγε «διαφωνώ με ό,τι λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες». Μου είναι δύσκολο να δεχθώ ότι τρεις αιώνες μετά ήμαστε στο ίδιο σημείο, δηλαδή να αμφισβητούμε το δικαίωμα άλλων στον λόγο, κάνοντας απαλείψεις, αναχωροθετήσεις των μηνυμάτων και κάθε ειδών αποκλεισμούς.
Όπως και αν έχει το πράγμα, ο σεβασμός των αναρτήσεων και των μηνυμάτων είναι στοιχείο της δημοκρατίας – σε όποιον βαθμό υπάρχει αυτή η δημοκρατία.
