Του Κωνσταντίνου Σταυρουλάκη. Όταν τελείωνε η ποδοσφαιρική σεζόν 1993-1994 η ΑΕΚ ήταν πραγματικά κυρίαρχος στο χώρο του ελληνικού ποδοσφαίρου.
Είχε ένα σταθερό διοικητικό δίδυμο στο τιμόνι (Μελισσανίδης-Καρράς), μία ομάδα ποδοσφαιρικού προτύπου για τα δεδομένα της εποχής κι έναν προπονητή που η εξέδρα λάτρευε σαν επίγειο θεό και που ακόμη και σήμερα αποτελεί έναν από τους πλέον επιτυχημένους προπονητές στον ελληνικό χώρο, τον Ντούσαν Μπάγιεβιτς. Λίγο αργότερα και με την προσθήκη του Δημήτρη Σαραβάκου από τον Παναθηναϊκό, η ομάδα εκείνη θα γινόταν η πρώτη ελληνική ομάδα που θα συμμετείχε στη φάση των ομίλων του Champions League.
Δεκαεφτά χρόνια αργότερα η ομάδα εκείνη έχει φτάσει, για δεύτερη φορά μέσα σε δέκα χρόνια, στα όρια της οικονομικής κατάρρευσης, ενώ η φανέλα της έχει χάσει το όποιο ειδικό βάρος είχε. Ο Μανόλο Χιμένεθ αποτελεί το τελευταίο θύμα μιας πραγματικά άρρωστης κατάστασης, η οποία επικρατεί τα τελευταία χρόνια σε ένα από τα πλέον ιστορικά σωματεία αυτής της χώρας. Ο Βάσκος τεχνικός αποτέλεσε το εξιλαστήριο θύμα, με θύτη μια διοίκηση που δυστυχώς μίκρυνε πολύ την ομάδα.
Η αρχή του τέλους θα πρέπει να αναζητηθεί πολύ πίσω, στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Τότε το δίδυμο Μελισσανίδη-Καρρά αδυνατώντας να βρει κοινό βηματισμό κατόπιν μιας ιδιαίτερα αποτυχημένης περιόδου, μεταβιβάζει την ΠΑΕ σε έναν μεγάλο αεριτζή της εποχής, τον κύριο Μιχάλη Τροχανά, ο οποίος διέλυσε ουσιαστικά και τη χημεία της ομάδας του Μπάγιεβιτς.
Ο Σωκράτης Κόκκαλης αρπάζει τότε τον Σέρβο τεχνικό και στήνει πάνω του την ομάδα που κυριάρχησε στην Ελλάδα για τα επόμενα χρόνια. Έχτισε βέβαια και την πρώτη παράγκα για να έχει το κεφάλι του ήσυχο. Έκτοτε, η διοίκηση της ΑΕΚ πέρασε από τα χέρια δύο πολυεθνικών, της ENIC και της Nedmend, ενώ από το διοικητικό της συμβούλιο παρέλασαν μεγάλοι αστέρες του ποδοσφαίρου όπως ο Γιδόπουλος, ο Ψωμιάδης, ο Κούγιας κ.λπ. Τελική κατάληξη της περιόδου αυτής ήταν η διοίκηση Ψωμιάδη, με τον Μάκη να πληρώνει τους παίχτες με χρήματα που έφερνε τότε στο προπονητικό κέντρο μέσα σε μαύρες σκουπιδοσακούλες και να καταστρέφει ουσιαστικά την ομάδα οικονομικά, κάνοντας υπεξαίρεση τεράστιων χρηματικών ποσών. Για την περίοδο αυτή μάλιστα επιδικάστηκαν στην ΠΑΕ 80 εκατ. ευρώ ως αποζημίωση, ποσό που φυσικά ο Ψωμιάδης ουδέποτε κατέβαλε. Το μεγαλύτερο όμως έγκλημα ήταν η κατεδάφιση του γηπέδου της Ν. Φιλαδέλφειας από το μέλος του ΠΑΣΟΚ και πρόεδρο της ερασιτεχνικής ΑΕΚ, Γιάννη Γρανίτσα, ώστε να πιέσει την κυβέρνηση Σημίτη να εντάξει τη δημιουργία του νέου γηπέδου της ΑΕΚ στα ολυμπιακά έργα και με μία σύμβαση ανάλογη της σύμβασης-έκτρωμα για την κατασκευή του Γ. Καραϊσκάκης να πληρώσει ο ελληνικός λαός την κατασκευή των υποδομών μίας εταιρίας.
Το 2004 το τιμόνι της ομάδας αναλαμβάνει μια ομάδα επιχειρηματιών με επικεφαλής τον Ντέμη Νικολαΐδη. Η εταιρία τότε ήταν πραγματικά στο όριο της καταστροφής και όσοι συμμετείχαν στο εγχείρημα έδωσαν κάποια χρήματα, περισσότερο από χόμπι παρά σαν επένδυση.
Ο Μελισσανίδης τότε δήλωνε πως μόνο ένα λαμόγιο ή ένας τρελός θα μπορούσε να αναλάβει την ΠΑΕ. Το κράτος βέβαια, κατά την προσφιλή του τακτική, υπήρξε βασικός αρωγός της προσπάθειας ανασύνταξης, χαρίζοντας στην ομάδα ένα τεράστιο χρηματικό ποσό μέσω της ένταξής της στο άρθρο 44 περί εξυγίανσης Ανωνύμων Εταιριών. Αυτό που πέτυχε βέβαια η ομάδα Νικολαΐδη ήταν πραγματικά μαγικό, με την έννοια ότι ήταν μία από τις λίγες περιόδους που το γήπεδο ήταν ένα μεγάλο πάρτι, ο κόσμος πήγαινε μαζικά σε αυτό και η τότε πραγματικά μέτρια ομάδα χτύπησε το πρωτάθλημα μέχρι την τελευταία αγωνιστική.
Δυστυχώς, το εγχείρημα Νικολαΐδη απέτυχε και μαζί του έσβησε κι ο αέρας αλλαγής που αυτό εκπροσώπησε. Ο Ντέμης τότε πραγματικά προσπάθησε να μεγαλώσει τη Λίμνη, έμεινε αμέτοχος, όπως φαίνεται, στη σαπίλα του ελληνικού ποδοσφαίρου αλλά η έλλειψη προσήλωσης στο αρχικό σχέδιο, που προέβλεπε μία ομάδα στηριγμένη στον κόσμο και τις ακαδημίες της, οδήγησε στην αποτυχία.
Οι μέτοχοι αποχώρησαν ένας ένας και όσοι έμειναν το έκαναν γιατί δεν ήξεραν πώς να ξεφορτωθούν τις μετοχές τους.
Πρόσφατα εκπονήθηκε το σχέδιο των Supporters κατά το οποίο οι μετοχές της ΠΑΕ θα μεταβιβάζονταν από τους μετόχους στους οπαδούς της ομάδας. Όμως πιο πολύ έμοιαζε με σχέδιο απεγκλωβισμού των υπαρχόντων μετόχων παρά με σχέδιο δημιουργίας μιας εταιρίας Λαϊκής Βάσης στα πρότυπα του εξωτερικού. Ταυτόχρονα, η οικονομική κρίση δεν επιτρέπει περιθώρια αισιοδοξίας πως ο κάθε οπαδός θα διαθέτει κάθε χρόνο 200 ευρώ από τον οικογενειακό προϋπολογισμό για να στηρίζει μια ομάδα του σάπιου ελληνικού ποδοσφαίρου. Το 2004 η ΑΕΚ είχε ένα απολύτως διαχειρίσιμο χρέος. Το παράδειγμά της όμως δείχνει πως το οικονομικό πρότυπο των ΠΑΕ στην Ελλάδα είναι σαν να πετάει κανείς χρήματα από το παράθυρο. Τα χρέη και να σβηστούν ξαναμεγαλώνουν και τότε απαιτείται η εισροή κεφαλαίων από κάποιον οπαδό-μεγαλοεπιχειρηματία, που φυσικά αποσκοπεί σε πράγματα έξω από το ποδόσφαιρο.
Δεκαεφτά χρόνια αργότερα η ομάδα εκείνη έχει φτάσει, για δεύτερη φορά μέσα σε δέκα χρόνια, στα όρια της οικονομικής κατάρρευσης, ενώ η φανέλα της έχει χάσει το όποιο ειδικό βάρος είχε. Ο Μανόλο Χιμένεθ αποτελεί το τελευταίο θύμα μιας πραγματικά άρρωστης κατάστασης, η οποία επικρατεί τα τελευταία χρόνια σε ένα από τα πλέον ιστορικά σωματεία αυτής της χώρας. Ο Βάσκος τεχνικός αποτέλεσε το εξιλαστήριο θύμα, με θύτη μια διοίκηση που δυστυχώς μίκρυνε πολύ την ομάδα.
Η αρχή του τέλους θα πρέπει να αναζητηθεί πολύ πίσω, στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Τότε το δίδυμο Μελισσανίδη-Καρρά αδυνατώντας να βρει κοινό βηματισμό κατόπιν μιας ιδιαίτερα αποτυχημένης περιόδου, μεταβιβάζει την ΠΑΕ σε έναν μεγάλο αεριτζή της εποχής, τον κύριο Μιχάλη Τροχανά, ο οποίος διέλυσε ουσιαστικά και τη χημεία της ομάδας του Μπάγιεβιτς.
Ο Σωκράτης Κόκκαλης αρπάζει τότε τον Σέρβο τεχνικό και στήνει πάνω του την ομάδα που κυριάρχησε στην Ελλάδα για τα επόμενα χρόνια. Έχτισε βέβαια και την πρώτη παράγκα για να έχει το κεφάλι του ήσυχο. Έκτοτε, η διοίκηση της ΑΕΚ πέρασε από τα χέρια δύο πολυεθνικών, της ENIC και της Nedmend, ενώ από το διοικητικό της συμβούλιο παρέλασαν μεγάλοι αστέρες του ποδοσφαίρου όπως ο Γιδόπουλος, ο Ψωμιάδης, ο Κούγιας κ.λπ. Τελική κατάληξη της περιόδου αυτής ήταν η διοίκηση Ψωμιάδη, με τον Μάκη να πληρώνει τους παίχτες με χρήματα που έφερνε τότε στο προπονητικό κέντρο μέσα σε μαύρες σκουπιδοσακούλες και να καταστρέφει ουσιαστικά την ομάδα οικονομικά, κάνοντας υπεξαίρεση τεράστιων χρηματικών ποσών. Για την περίοδο αυτή μάλιστα επιδικάστηκαν στην ΠΑΕ 80 εκατ. ευρώ ως αποζημίωση, ποσό που φυσικά ο Ψωμιάδης ουδέποτε κατέβαλε. Το μεγαλύτερο όμως έγκλημα ήταν η κατεδάφιση του γηπέδου της Ν. Φιλαδέλφειας από το μέλος του ΠΑΣΟΚ και πρόεδρο της ερασιτεχνικής ΑΕΚ, Γιάννη Γρανίτσα, ώστε να πιέσει την κυβέρνηση Σημίτη να εντάξει τη δημιουργία του νέου γηπέδου της ΑΕΚ στα ολυμπιακά έργα και με μία σύμβαση ανάλογη της σύμβασης-έκτρωμα για την κατασκευή του Γ. Καραϊσκάκης να πληρώσει ο ελληνικός λαός την κατασκευή των υποδομών μίας εταιρίας.
Το 2004 το τιμόνι της ομάδας αναλαμβάνει μια ομάδα επιχειρηματιών με επικεφαλής τον Ντέμη Νικολαΐδη. Η εταιρία τότε ήταν πραγματικά στο όριο της καταστροφής και όσοι συμμετείχαν στο εγχείρημα έδωσαν κάποια χρήματα, περισσότερο από χόμπι παρά σαν επένδυση.
Ο Μελισσανίδης τότε δήλωνε πως μόνο ένα λαμόγιο ή ένας τρελός θα μπορούσε να αναλάβει την ΠΑΕ. Το κράτος βέβαια, κατά την προσφιλή του τακτική, υπήρξε βασικός αρωγός της προσπάθειας ανασύνταξης, χαρίζοντας στην ομάδα ένα τεράστιο χρηματικό ποσό μέσω της ένταξής της στο άρθρο 44 περί εξυγίανσης Ανωνύμων Εταιριών. Αυτό που πέτυχε βέβαια η ομάδα Νικολαΐδη ήταν πραγματικά μαγικό, με την έννοια ότι ήταν μία από τις λίγες περιόδους που το γήπεδο ήταν ένα μεγάλο πάρτι, ο κόσμος πήγαινε μαζικά σε αυτό και η τότε πραγματικά μέτρια ομάδα χτύπησε το πρωτάθλημα μέχρι την τελευταία αγωνιστική.
Δυστυχώς, το εγχείρημα Νικολαΐδη απέτυχε και μαζί του έσβησε κι ο αέρας αλλαγής που αυτό εκπροσώπησε. Ο Ντέμης τότε πραγματικά προσπάθησε να μεγαλώσει τη Λίμνη, έμεινε αμέτοχος, όπως φαίνεται, στη σαπίλα του ελληνικού ποδοσφαίρου αλλά η έλλειψη προσήλωσης στο αρχικό σχέδιο, που προέβλεπε μία ομάδα στηριγμένη στον κόσμο και τις ακαδημίες της, οδήγησε στην αποτυχία.
Οι μέτοχοι αποχώρησαν ένας ένας και όσοι έμειναν το έκαναν γιατί δεν ήξεραν πώς να ξεφορτωθούν τις μετοχές τους.
Πρόσφατα εκπονήθηκε το σχέδιο των Supporters κατά το οποίο οι μετοχές της ΠΑΕ θα μεταβιβάζονταν από τους μετόχους στους οπαδούς της ομάδας. Όμως πιο πολύ έμοιαζε με σχέδιο απεγκλωβισμού των υπαρχόντων μετόχων παρά με σχέδιο δημιουργίας μιας εταιρίας Λαϊκής Βάσης στα πρότυπα του εξωτερικού. Ταυτόχρονα, η οικονομική κρίση δεν επιτρέπει περιθώρια αισιοδοξίας πως ο κάθε οπαδός θα διαθέτει κάθε χρόνο 200 ευρώ από τον οικογενειακό προϋπολογισμό για να στηρίζει μια ομάδα του σάπιου ελληνικού ποδοσφαίρου. Το 2004 η ΑΕΚ είχε ένα απολύτως διαχειρίσιμο χρέος. Το παράδειγμά της όμως δείχνει πως το οικονομικό πρότυπο των ΠΑΕ στην Ελλάδα είναι σαν να πετάει κανείς χρήματα από το παράθυρο. Τα χρέη και να σβηστούν ξαναμεγαλώνουν και τότε απαιτείται η εισροή κεφαλαίων από κάποιον οπαδό-μεγαλοεπιχειρηματία, που φυσικά αποσκοπεί σε πράγματα έξω από το ποδόσφαιρο.
Σχόλια
