Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Δύο επέτειοι, μια μεγάλη και μια μικρή
Σαν σήμερα, πριν από μισό αιώνα, η διαστημική αποστολή Απόλλων 11 κατακτούσε το φεγγάρι. Ο Νηλ Άρμστρονγκ ήταν ο πρώτος άνθρωπος στην ιστορία που πατούσε στον φυσικό δορυφόρο της γης. Η Αμερική μετά το «συμβάν» της 4ης Οκτωβρίου του 1957, όταν η Σοβιετική Ένωση έπαιρνε το προβάδισμα των εξερευνήσεων του διαστήματος με την εκτόξευση ενός τεχνητού δορυφόρου, ανακτούσε τα ηνία του νέου πεδίου ανταγωνισμών. Μερικές ημέρες πριν, στις 16 Ιουλίου, με την παρουσία του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Μάικ Πενς, αποκαλύφθηκε στην Ουάσινγκτον η διαστημική στολή που φορούσε σε εκείνη την αποστολή ο Νηλ Αρμοστρονγκ: Ήταν κι αυτή ένα δείγμα μιας αρχαϊκής πλέον κίνησης, που έπαιρνε τη θέση της στα Μουσεία.
Ο Μάϊκλ Κόλινς, είναι ο επιζών της μεγάλης εποποιίας, αφού ο Νηλ Άρμστρονγκ πέθανε το 2012. Ο ίδιος θυμάται: «Εμείς, το πλήρωμα, αισθανόμασταν στους ώμους μας το βάρος όλου του κόσμου. Ξέραμε ότι όλοι μας κοιτούσαν, φίλοι και εχθροί…». Και συμπληρώνει: «Πάντα με ρωτούσαν, αν ήμουν το πιο μοναχικό πρόσωπο σε ολόκληρη την ιστορία του κόσμου, σε όλο το ηλιακό μας σύστημα, όταν ήμουν μόνος μου σε αυτή τη μοναχική τροχιά. Και η απάντηση είναι όχι. Αισθανόμουν τέλεια. Ήμουν πολύ χαρούμενος που ήμουν εκεί και είδα αυτήν την πολύπλοκη αποστολή να ολοκληρώνεται με επιτυχία».
Η «πολύπλοκη αποστολή» βασιζόταν σε ένα σχετικά πρωτόγονο σύστημα πληροφοριών που χρειάζονταν πολλαπλάσιο χώρο για τη διεκπεραίωσή τους. «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα»: Αυτά ήταν τα λόγια του Νηλ Άρμστρονγκ, που έδειξε πλήρη επίγνωση της σημασίας της στιγμής. Και πραγματικά, η κατάκτηση της Σελήνης με την αυτοπρόσωπη παρουσία των αστροναυτών στην επιφάνειά της, είχε κάτι το αυθεντικό, ήταν κάθε άλλο παρά μια «εικονική κατάκτηση».
Τέσσερα χρόνια μετά ήλθε το ξεκίνημα μιας μεγάλης απώλειας για την Κύπρο. Έγραψε ο Κώστας Μόντης για τις στιγμές της εισβολής: «Είναι δύσκολο να πιστέψω – πως μας τους έφερε η θάλασσα της Κερύνειας – είναι δύσκολο να πιστέψω – πως μας τους έφερε η αγαπημένη θάλασσα της Κερύνειας. – Πικρή θάλασσα της Κερύνειας – που πρέπει να αποσύρουμε πια τους στίχους που σου γράψαμε».
Ήταν ημέρα Σάββατο και στον δρόμο κυκλοφορούσαν έξαλλοι καταναλωτές μετά από επιθέσεις σε μπακάλικα και σούπερ μάρκετ. Ο Καραμανλής ο Εθνάρχης ερχόταν, δηλώνοντας, λίγο διάστημα αργότερα, ότι η Κύπρος είναι μακράν…
Γιάννης Σχίζας
Μαύρη τρύπα
Ένα άστρο που είχε την ατυχία να πλησιάσει το λημέρι μιας μαύρης τρύπας τεντώνεται σαν μακαρόνι καθώς καταβροχθίζεται από το κοσμικό τέρας: Το μακάβριο φαινόμενο καταγράφηκε σε έναν γαλαξία που απέχει 290 εκατομμύρια έτη φωτός και είναι το πλησιέστερο συμβάν «παλιρροϊκής διατάραξης» που έχει καταγραφεί εδώ και μια δεκαετία, αναφέρει διεθνής ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Nature.
Όταν ένα άστρο ή άλλο μεγάλο αντικείμενο πλησιάσει μια μαύρη τρύπα, η πλευρά που κοιτάει προς την τρύπα δέχεται μεγαλύτερη βαρυτική έλξη από ότι η πίσω πλευρά. Η ανισορροπία αυτή δημιουργεί ισχυρές παλιρροϊκές δυνάμεις που παραμορφώνουν το άστρο σε μακρόστενο σχήμα και τελικά το διαλύουν. Η παλιρροϊκή διατάραξη, γνωστή και ως «σπαγγετοποίηση», έχει παρατηρηθεί ελάχιστες φορές μέχρι σήμερα.
Το υλικό που διαρρέει από το άστρο πλησιάζει τη μαύρη τρύπα και κινείται σπειροειδώς γύρω της, σχηματίζοντας έναν δίσκο υλικού που ονομάζεται δίσκος συσσώρευσης. Καθώς περιστρέφεται, το υλικό αυτό θερμαίνεται λόγω τριβής, φτάνει σε ακραίες θερμοκρασίες και εκπέμπει ακτίνες Χ. Η ακτινοβολία αυτή καταγράφηκε με μια πληθώρα επίγειων και διαστημικών τηλεσκοπίων στην τελευταία μελέτη.
Οι μετρήσεις, που πραγματοποιήθηκαν σε πολλά μήκη κύματος, δείχνουν ότι η μαύρη τρύπα τραβά προς το μέρος της τεράστιες ποσότητες αστρικού φαγητού, δεν μπορεί όμως να το φάει όλο μονομιάς. Η θερμότητα που αναπτύσσεται στον δίσκο συσσώρευσης σπρώχνει σημαντικές ποσότητες αερίου προς τα έξω, ένα είδος ανέμου που πνέει από την περιοχή της μαύρης τρύπας προς τα έξω. Ο άνεμος, όμως, φαίνεται ότι δεν φυσά με αρκετά μεγάλη ταχύτητα για να δραπετεύσει από τη θανάσιμη έλξη της μελανής οπής – η καλύτερη εξήγηση για τις παρατηρήσεις είναι ότι ο άνεμος ακολουθεί μια ελικοειδή πορεία και ξαναπέφτει προς τα μέσα.
Καταναλώνουμε ελληνικά
Όλοι οι έγκυροι οικονομολόγοι συμφωνούν πως θα μπορούσαμε εύκολα να ξεφύγουμε από την οικονομική κρίση που μας σφίγγει από τον λαιμό εδώ και μια δεκαετία, αν οι μισοί μόνο από εμάς αποκτούσαμε καταναλωτική συνείδηση επιλέγοντας για τις καθημερινές καταναλωτικές μας ανάγκες αποκλειστικά και μόνο προϊόντα που έχουν στην συσκευασία τους την ένδειξη «ελληνικό προϊόν» ή (ακόμα καλύτερα) «ελλαδικά μας». Ας αποφασίσουμε λοιπόν επιτέλους! Θέλουμε ανάπτυξη; Θέλουμε δουλειές; Θέλουμε να εξαφανίσουμε το μόνιμο, τεράστιο έλλειμμα του εμπορικού μας ισοζυγίου; Ε τότε, Αγοράζουμε ελληνικά!
Λ. Κουμάκης, analyst.gr, 27/6/2019
Πρόσκληση για τα Άγραφα
Τα Άγραφα, ιστορικός τόπος αντίστασης και ελευθερίας, αποτελούν µία από τις πιο παρθένες ορεινές περιοχές στην Ευρώπη. Αποτελούν περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και φιλοξενούν εξαιρετικά πλούσια χλωρίδα και πανίδα.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας πρόσφατα απέρριψε τις αιτήσεις πολιτών και φορέων για την ακύρωση των αδειών εγκατάστασης των δύο πρώτων αιολικών σταθμών, στα οροπέδια της Νιάλας και του Βοϊδολίβαδου που συνολικά περιλαμβάνουν 40 ανεμογεννήτριες (σε υψόμετρο από 1.500 έως 2.000 μέτρα). Οι ανεμογεννήτριες αυτές αποτελούν τις πρώτες από τις σχεδόν 600 που σχεδιάζεται να εγκατασταθούν στην περιοχή των Αγράφων.
Παράλληλα, οι αυξανόμενες εξορύξεις υδρογονανθράκων, ακόμα και με την ιδιαίτερα καταστροφική μέθοδο του φράκινγκ, απειλούν μεγάλο μέρος των δασών και των νερών της Δυτικής Ελλάδας, ενώ εκατοντάδες φράγματα ετοιμάζονται να σκοτώσουν τα εναπομείναντα ποτάμια.
Είμαστε αποφασισμένοι να μην επιτρέψουμε να συντελεστεί ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά εγκλήματα στη χώρα. Θα βρισκόμαστε στο οροπέδιο Καραμανώλη από τις 19 Ιουλίου μέχρι τη νίκη, την απόρριψη των αδειοδοτήσεων για την εγκατάσταση αιολικών, την ελευθερία των βουνών από τις «επενδύσεις».
Στο Δασκαλιό της Κέρου το αρχαιότερο λαμπρό ιερό του ελληνικού κόσμου
Οι ανασκαφές στη βραχονησίδα Δασκαλιό, δίπλα στην Κέρο, 125 μίλια νοτιοανατολικά της Αθήνας, αποκαλύπτουν το αρχαιότερο μνημειακό συγκρότημα κτιρίων που έχει βρεθεί στον ελληνικό κόσμο, αναφέρει στην πρώτη σελίδα του ιστοτόπου της η βρετανική Independent.
Η θέση χρονολογείται πριν από περίπου 4.600 χρόνια και, σύμφωνα με το άρθρο, ίσως αποτελεί μέρος της έμπνευσης μιας βασικής πτυχής της ελληνικής θρησκείας: την ιδέα ότι οι κορυφές των βουνών ήταν οι κατοικίες των θεών. Το κτιριακό συγκρότημα που ανακαλύφθηκε στη βραχονησίδα, κάποτε συνδεδεμένη με το κυκλαδίτικο νησάκι της Κέρου με μια στενή λωρίδα γης, «αλλάζει την αντίληψη των αρχαιολόγων για την προϊστορική Ελλάδα», συμπληρώνει το άρθρο.
Μέχρι τώρα, κανείς δεν είχε καταλάβει την πραγματική κλίμακα του συγκροτήματος, αλλά και την τρομακτική προσπάθεια που καταβλήθηκε κατά την κατασκευή του. Οι αρχαιολόγοι σήμερα πιστεύουν ότι, για να κατασκευαστεί το κτιριακό συγκρότημα, οι Έλληνες της πρώιμης Εποχής του Χαλκού πραγματοποίησαν τουλάχιστον 3.500 ναυτικά ταξίδια για να μεταφέρουν από 7.000 ως 10.000 τόνους αστραφτερού λευκού μαρμάρου από το ένα νησί του Αιγαίου σε άλλο (συγκεκριμένα από τη Νάξο). Κάθε ταξίδι επιστροφής θα απαιτούσε έως και 24 μέλη του πληρώματος να κωπηλατούν επί πέντε ώρες περίπου.
Σύμφωνα με το άρθρο, τα ταξίδια, συνολικά γύρω στα 45.000 μίλια, επέτρεψαν στους αρχιτέκτονες να κατασκευάσουν αυτό που πιστεύεται ότι ήταν ένα τεράστιο θρησκευτικό ιερό που αποτελείται από περισσότερα από 60 μαρμάρινα κτίρια τα οποία οικοδομήθηκαν ειδικά για να ακτινοβολούν στον ήλιο.
