Μερικές σκέψεις σχετικά με το κίνημα ενάντια στα διόδια.
Του Αποστόλη Χαραλαμπίδη *
Ένας από τους πολλούς προβληματισμούς της περιόδου που διανύουμε, είναι το ποιος και με ποιον τρόπο μπορεί να βγάλει τη χώρα από την κρίση. Αν παραδεχτούμε ότι είναι αυτοκτονία της λογικής να πιστέψουμε ότι μπορεί να γίνει αυτό από αυτούς, που επί τόσα χρόνια κυβερνούν και μας έφεραν στο σημερινό αδιέξοδο, και ότι δεν προκύπτει προς το παρόν από πουθενά αλλού μια πρόταση και πρακτική, που να εμπνέει μαζικά τον κόσμο και να δημιουργεί ρεύμα αντίστασης και αλλαγής, ίσως έχει μια αξία να ανοίξει αυτή η συζήτηση σε κοινωνικούς και πολιτικούς χώρους από μηδενική βάση. Θα μπορούσε να συμβάλει στην παραπάνω συζήτηση το νεοφώτιστο κίνημα των πολιτών που δεν πληρώνουν διόδια. Ξεκινώντας πριν από χρόνια, από τους «ρομπέν των διοδίων», που ανοίγανε τους σταθμούς για να περάσουν οι οδηγοί χωρίς να πληρώσουν, σήμερα βρισκόμαστε στο σημείο χιλιάδες πολίτες να σηκώνουν τις μπάρες αρνούμενοι να καταβάλουν το εξωφρενικό αντίτιμο.
Ορισμένα στοιχεία του κινήματος ενάντια στα διόδια
Το κίνημα κατά των διοδίων αποτελεί, ίσως, ένα από τα πιο ελπιδοφόρα, μαζικά, νικηφόρα και «ιδιόμορφα» κινήματα των τελευταίων δεκαετιών. Κάποια στοιχεία που προκύπτουν από το κίνημα κατά των διοδίων:
1) Είναι ένα κίνημα ανυπακοής και αντίστασης στην πράξη. Η ταλαιπωρημένη έννοια της ανυπακοής αποκτά πραγματική αξία. Ο οδηγός σηκώνει την μπάρα και στην πράξη ακυρώνει το χαράτσι που του επιβάλανε κυβέρνηση και πολυεθνικές. Και αυτό γίνεται τακτικά, για πολλούς και καθημερινά, και μπορεί να γίνει μια ενδιαφέρουσα συνήθεια, η οποία να επεκταθεί και σε άλλους τομείς.
2) Είναι ένα κίνημα αλληλεγγύης. Εκατοντάδες πολίτες, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προχωρούν σε ανοίγματα των σταθμών και με αυτό τον τρόπο γίνονται χρήσιμοι σε όσους διέρχονται χωρίς να αναγκάζονται να πληρώσουν.
3) Είναι ένα κίνημα που τα μέλη του μαθαίνουν τα δικαιώματά τους. Σε εκδηλώσεις, συνελεύσεις και μπλογκ έχει, εδώ και καιρό, ανοίξει η συζήτηση για το ποιος είναι παράνομος. Παράνομος δεν είναι ο οδηγός αλλά οι συμπράξεις του δημοσίου με το ντόπιο και ξένο μεγάλο κεφάλαιο. Κι είναι παράνομοι γιατί έχουν κάνει ανολοκλήρωτες περιβαλλοντολογικές μελέτες, δεν έχουν κατασκευάσει ασφαλείς παράδρομους, δεν έχουν σωστή χρέωση ανά χιλιόμετρο, δεν ισχύει η αρχή της ανταποδοτικότητας. Μα πάνω από όλα, είναι αντισυνταγματικό το να εμποδίζεις την ελεύθερη διακίνηση των πολιτών εντός της χώρας. Και αυτά είναι επιχειρήματα που, με την βοήθεια των νομικών ομάδων, είναι γνωστά σε πάρα πολύ κόσμο.
4) Καταλύτης στην ανάπτυξή του είναι η ενότητα και ο συντονισμός. Επιτροπές από διάφορα σημεία της χώρας συναντηθήκανε για πρώτη φορά πέρυσι στον Βόλο. Μέσα από την ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών προέκυψε το Πανελλαδικό Συντονιστικό Κατά των Διοδίων. Σε συναντήσεις, και μέσα από το Διαδίκτυο, συντονίζονται οι δράσεις και προγραμματίζονται τα επόμενα βήματα. Είναι σημαντικό ότι κατατίθενται νέες ιδέες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρόσφατη πρόταση της εθελοντικής ομάδας Ν. Πιερίας για διεξαγωγή δημοψηφίσματος στο νομό τους.
5) Είναι ένα κίνημα που αποδεικνύει ότι μερικές φορές αρκεί μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων για να ανοίξουν νέοι δρόμοι. Με πείσμα, αποφασιστικότητα και υπομονή οι λίγες δεκάδες πολιτών, που πριν δύο χρόνια ρίξανε το σύνθημα δεν πληρώνουμε, σήμερα γίνανε χιλιάδες. Κι αυτό δείχνει ότι πολλές φορές, τα πολλά τα λόγια και οι θεωρίες είναι χωρίς ουσία χωρίς την πράξη και το παράδειγμα. Σε αυτό το σκέλος καθοριστική ήταν η συμβολή των επιτροπών της Β.Α Αττικής.
6) Ένα κίνημα, που μέλη του δεν είναι οι συνήθεις ύποπτοι. Όλες οι ηλικίες και όλες οι πολιτικές πεποιθήσεις χωρούν σε αυτό. Δεν απαιτείται καμιά προγραμματική σύγκλιση ή μάξιμουμ συμφωνία. Και όλοι μπορούν να αντισταθούν.
Η πράξη αλλάζει τα δεδομένα
Έχει αξία να δούμε και μια πιο ψυχολογική προσέγγιση του ζητήματος. Από το τρέμουλο στο πόδι ή το δυνατό χτυποκάρδι την πρώτη φορά που σηκώνει κάποιος την μπάρα, γρήγορα περνάει στην ικανοποίηση και την ενίσχυση της αυτοπεποίθησής του. Αυτό αποδεικνύει, ότι ο άνθρωπος μέσα από την συμμετοχή και την πράξη μπορεί να αλλάζει τον τρόπο που βλέπει τη ζωή του και τον εαυτό του.
Βλέποντας την εικόνα εκατοντάδων απλών καθημερινών ανθρώπων τα μεσάνυχτα να αναστέλλουν την έναρξη και λειτουργία του σταθμού στο Αιγίνιο, ή την εικόνα ανθρώπων όλων των ηλικιών να σπάνε τις μπάρες στις Αφίδνες και να αψηφούν την καταστολή, προκύπτει η πεποίθηση ότι μπορεί ο κόσμος να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Συντονισμός, ενότητα, αλληλεγγύη, ανυπακοή και αντίσταση στην πράξη είναι κάποια από τα δάνεια που μπορούν άλλα κινήματα να πάρουν από αυτό των διοδίων. Μα πάνω από όλα εμπιστοσύνη στο λαό. Και όλα αυτά τα ρυάκια μπορούν να οικοδομήσουν ένα κοινωνικό μέτωπο, που είναι αναγκαίο για να αντισταθούμε στην ισοπέδωση που προωθούν τρόικα, μεγάλο κεφάλαιο και το πολιτικό προσωπικό που τους υπηρετεί. Γιατί σε κάποια σημεία της εθνικής οδού παίζεται το ποιος έχει την εξουσία…
* Ο Αποστόλης Χαραλαμπίδης είναι μέλος του Πανελλαδικού Συντονιστικού κατά των Διοδίων και των επιτροπών Ακρίβεια-Stop
