Η πρόταση επίσκεψης του Τούρκου προέδρου στην Αθήνα έγινε με τον πιο επίσημο τρόπο. Ο υπουργός εξωτερικών Ν. Κοτζιάς μετέφερε σχετική πρόσκληση του προέδρου Παυλόπουλου κατά την πρόσφατη επίσκεψη του στην Τουρκία. Λέγεται ότι η σχετική πρωτοβουλία υπαγορεύτηκε κατά τη διμερή συνάντηση του Έλληνα υπουργού εξωτερικών με τον Αμερικάνο αντιπρόεδρο στο ταξίδι Τσίπρα στις ΗΠΑ, αλλά ποιός μπορεί να το επιβεβαιώσει;
Το βέβαιο είναι ότι η Ελληνική πρόσκληση έγινε αποδεκτή επίσημα από την Τουρκική πλευρά με επίσημη δήλωση ενώ, μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν υπάρχει επίσημη επιβεβαίωση από την ελληνική πλευρά, ούτε για τον χρόνο της επίσκεψης, ούτε για το πρόγραμμα και την ατζέντα της. Και επειδή είναι βέβαιο ότι η καθυστέρηση δεν είναι απότοκο υποτίμησης μιας επίσκεψης, μετά από 65 χρόνια μάλιστα, Τούρκου προέδρου στη χώρα, σίγουρα κάτι άλλο σημαίνει. Αργά ή γρήγορα θα φανεί αν η επίσκεψη Ερντογάν θα συνοδευτεί από μια επίσημη διακήρυξη των τουρκικών βλέψεων σε Αιγαίο – Θράκη – Κύπρο, ή από μια συγκαλυμμένη επίθεση φιλίας που θεωρεί δεδομένη την ελληνική αδυναμία και τετελεσμένες τις παραχωρήσεις σε ό,τι η γειτονική χώρα θεωρεί δικαίωμα της. Ή, ίσως, και τα δύο μαζί…
Σε μια περίπλοκη συγκυρία
Η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου γίνεται σε μια εξαιρετικά δυσανάγνωστη συγκυρία. Σε προηγούμενο σημείωμα του Δρόμου υποσημειώναμε ότι η εξωτερική πολιτική του Ερντογάν καταγράφει κέρδη και ζημιές. Η Τουρκία παραμένει στο παιχνίδι της Μ. Ανατολής και έχει λόγο στις εξελίξεις στη Συρία στη μετά ISIS εποχή. Έχει καταφέρει, προς στιγμή, να αποτρέψει την δημιουργία κουρδικού κρατιδίου στα Νότια σύνορα της και ο ισχυρότατος εξοπλισμός της από την Ρωσία, σε συνδυασμό με το φιλόδοξο εξοπλιστικό της πρόγραμμα με δυτικά όπλα, την αναβαθμίζει σε ισχυρή περιφερειακή δύναμη και της εξασφαλίζει ρόλο στον μελλοντικό πόλεμο των «αντιπρόσωπων» που, όπως φαίνεται, θα διαδεχθεί την προσωρινή παύση των συγκρούσεων μετά την ήττα του χαλιφάτου.
Βέβαια οι επιτυχίες της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και η αμφιλεγόμενη συμμετοχή της στον συνασπισμό Ρωσίας, Ιράν και Συρίας δεν ήταν χωρίς τίμημα. Οι σχέσεις της με τη Δύση παραμένουν σε κρίση και νέα επεισόδια έρχονται να προστεθούν στο πόλεμο ρηματικών ανακοινώσεων από όλες τις πλευρές. Η επικείμενη δίκη, στις ΗΠΑ, του αναπληρωτή προέδρου της κρατικής τράπεζας της Τουρκίας Halkbank και προσωπικού φίλου του Ερντογάν με μάρτυρα κατηγορίας έναν Τουρκο-Ιρανό επιχειρηματία, επίσης άνθρωπο ειδικών αποστολών του Τούρκου προέδρου, με κατηγορίες για ξέπλυμα μαύρου χρήματος και παραβίαση της νομοθεσίας περί εμπάργκο κατά του Ιράν, φαίνεται ότι θα δυναμιτίσουν περισσότερο το κλίμα. Γιατί, όσο και να είναι βέβαιο ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να ασκούν μια πολιτική που θα επιχειρεί να αποτρέψει την πλήρη ταύτιση της Τουρκίας με την Ρωσία, το τελευταίο θα μπορεί να επιτυγχάνεται με την άσκηση πιέσεων κατά του Ερντογάν. Η πιθανή καταδίκη της Τουρκίας και η επιβολή βαριών προστίμων στο τραπεζικό της σύστημα και κατ’ επέκταση στην τούρκικη οικονομία μπορεί να καταστεί ισχυρότατο χαρτί σε ένα «παιχνίδι» αποδυνάμωσης του Ερντογάν. Το γεγονός ότι η φιλοδυτική κεμαλική αντιπολίτευση πρωταγωνιστεί στην ανάδειξη του σκανδάλου χρηματισμού του στενού κύκλου του Ερντογάν πιστοποιεί ότι βρισκόμαστε μπροστά σε εξελίξεις.
Είναι πιθανό, λοιπόν, να αξιοποιήσει ο Ερντογάν την επίσκεψη στην Αθήνα για να στείλει ένα νέο μήνυμα στη Δύση. Οι πρόσφατες επιτυχίες του, το οικονομικό μέγεθος της χώρας του, η κρίσιμη γεωπολιτική της θέση και η σχεδιασμένη προσπάθεια αξιοποίησης της, δείχνουν ότι θα είναι μήνυμα πυγμής και αποφασιστικότητας και όχι μήνυμα προσαρμογής.
Είναι πιθανό να αξιοποιήσει ο Ερντογάν την επίσκεψη στην Αθήνα για να στείλει ένα νέο μήνυμα στη Δύση. Οι πρόσφατες επιτυχίες του, το οικονομικό μέγεθος της χώρας του, η κρίσιμη γεωπολιτική της θέση και η σχεδιασμένη προσπάθεια αξιοποίησης της, δείχνουν ότι θα είναι μήνυμα πυγμής και αποφασιστικότητας και όχι μήνυμα προσαρμογής
Με άγνοια κινδύνου
Η ελληνική πλευρά οδηγείται, με άγνοια κινδύνου, ως δεδομένη και συμπληρωματική δύναμη, σε ένα τεράστιο γεωπολιτικό παιχνίδι. Ο αρμόδιος υπουργός δεν παύει να δηλώνει χαμογελώντας ότι η διατήρηση ανοικτού του δρόμου των διπλωματικών επαφών αποτρέπει τα χειρότερα. Με το ίδιο «χαμόγελο» βλέπει καθημερινά τον εναέριο χώρο του Αιγαίου να έχει μετατραπεί, στην πράξη, σε «γκρίζα ζώνη» της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, τις μεταναστευτικές ροές από τα παράλια της Μ. Ασίας να θυμίζουν εποχές πριν τη «συμφωνία» και τον Τούρκο αντιπρόεδρο να ανακοινώνει από τη Θράκη ότι η περιοχή τελεί υπό την προστασία της Μητέρας Τουρκίας. Ποιά άραγε είναι τα χειρότερα;
Και όλα αυτά χωρίς να υπάρχει κανέναν σχέδιο αντίδρασης ή διεξόδου, πέραν της ελπίδας ότι η παραχώρηση διευκολύνσεων και η πλήρης υπαγωγή της εξωτερικής πολιτικής της χώρας στους αμερικάνικους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς θα σταθεί ικανή να αποτρέψει τις διακηρυγμένες απειλές. Και δίπλα σε αυτά, με την ίδια άγνοια κινδύνου και αίσθησης των διεθνών τάσεων, νομίζει ότι κάνει «μπίζνες» πουλώντας όπλα στην Σαουδική Αραβία και χωρίς συναίσθηση οδηγεί τη χώρα σε πλήρη πολιτική και διπλωματική ρήξη με τη Ρωσία εγκαινιάζοντας μια πολιτική που όχι μόνο επιστρέφει την Ελλάδα στις δεκαετίες του ‘50 και του ‘60, αλλά πού καμιά κυβέρνηση δεν ακολούθησε σε ολόκληρη τη μεταπολιτευτική περίοδο.
Αναμένονται τα ίδια αμήχανα χαμόγελα κατά την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στην Αθήνα την επόμενη βδομάδα. Η δυστοκία στην επίσημη ανακοίνωση της ατζέντας και του προγράμματος της επίσκεψης Ερντογάν κάθε άλλο παρά σιγουριά και κατάλληλη προετοιμασία υποδηλώνουν.
Πεσκέσι στον Σουλτάνο
«Θεαματική» επιχείρηση πραγματοποίησε την Τρίτη η ΕΛ.ΑΣ. στην Αθήνα (Καλλιθέα και Ν. Κόσμος) για τη σύλληψη εννέα αγωνιστών κουρδικής καταγωγής, μελών της τουρκικής αριστερής οργάνωσης DHKP-C. Ακολούθησαν θριαμβευτικοί, πηχυαίοι τίτλοι των ελληνικών ΜΜΕ για «εξάρθρωση τρομοκρατών που πιθανόν(!) να σχεδίαζαν επιθέσεις στη διάρκεια της επίσκεψης του Ερντογάν στην Αθήνα». Κι έπειτα δόθηκαν στη δημοσιότητα οι φωτογραφίες των συλληφθέντων, μελανιασμένων από τους ξυλοδαρμούς που υπέστησαν μετά τη σύλληψή τους – οι οποίοι πλέον τείνουν να θεωρούνται «συνήθης πρακτική» (αιτία του μένους των υφισταμένων του κ. Τόσκα ήταν, σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν, το γεγονός ότι οι σιδηροδέσμιοι συλληφθέντες φώναζαν συνθήματα…).
Οι αρχικές διαρροές της ΕΛ.ΑΣ. για «βαρύ οπλοστάσιο που βρέθηκε στις γιάφκες των τρομοκρατών» γρήγορα κατέρρευσαν, αφού τα υποτιθέμενα τρομακτικά ευρήματα στα διαμερίσματα που έμεναν οι πολιτικοί πρόσφυγες τελικά ήταν «υλικά του εμπορίου, τα οποία δυνητικά μπορεί να αποτελέσουν τη βάση για την κατασκευή εκρηκτικής ύλης». Η Αντιτρομοκρατική «ανακάλυψε» βέβαια και πιστόλι, αλλά κυριολεκτικά σε… κεραμίδια. Επιπέδου επιστημονικής φαντασίας ήταν και οι ισχυρισμοί ότι οι συλληφθέντες «ίσως» σχεδίαζαν επίθεση κατά του Ερντογάν, παρά το γεγονός ότι το DHKP-C (που μετρά σχεδόν μισό αιώνα από την ίδρυσή του) δεν έχει πραγματοποιήσει ποτέ ένοπλες επιθέσεις οποιουδήποτε τύπου εκτός τουρκικού εδάφους.
Τι μένει; Η πραγματικότητα: ότι δηλαδή οι συλληφθέντες πολιτικοί πρόσφυγες, ανέκαθεν γνωστοί στις «αρχές», πιάστηκαν τώρα με απόφαση της κυβέρνησης Τσίπρα-Καμμένου σε ένδειξη καλής θέλησης προς τον Σουλτάνο ενόψει της επικείμενης επίσκεψής του στην Αθήνα. Πρόκειται βέβαια για τη… νιοστή ένδειξη ενδοτισμού της σημερινής κυβέρνησης. Το πεσκέσι σίγουρα θα χαροποιήσει την Άγκυρα (ήδη πανηγυρίζουν) και φυσικά, όπως κι όλα τα προηγούμενα, θα συνοδευτεί από την ίδια επεκτατική πολιτική σε Αιγαίο και Κύπρο. Θα μείνει όμως ως ένα επιπλέον ντροπιαστικό στίγμα στην κληρονομιά της εθελόδουλης κυβερνώσας «αριστεράς».
