Μετά από πολλές μέρες και νύχτες εξαντλητικών παρασκηνιακών παζαριών στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο αλλά και την Οσάκα (όπου πραγματοποιούνταν η Σύνοδος Κορυφής του G20), οι επικεφαλής των κρατών μελών της Ε.Ε. κατέληξαν, εκόντες άκοντες: τον Γιούνκερ αντικαθιστά στην προεδρία της Κομισιόν η μέχρι προχθές Γερμανίδα υπουργός Άμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ηγετικό στέλεχος των Χριστιανοδημοκρατών, υπέρμαχος της αναβάθμισης της Ε.Ε. σε «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» και υβρίδιο σκληρής μιλιταρίστριας και νεοφιλελεύθερης με… δικαιωματικές ευαισθησίες.
Περαιτέρω, τον Τουσκ αντικαθιστά στην προεδρία του Συμβουλίου ο νεοφιλελεύθερος Σαρλ Μισέλ, γιος του «δεινόσαυρου» ευρωπαϊστή Λουί Μισέλ και υπηρεσιακός πρωθυπουργός του Βελγίου. Τον Ντράγκι, ως τώρα επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αντικαθιστά η Γαλλίδα Κριστίν Λαγκάρντ, σύμβολο της τραπεζοκρατίας, που παίρνει… μετάθεση από το ΔΝΤ. Τέλος, ο πανευρωπαϊκώς άγνωστος Ιταλός κεντροαριστερός Νταβίντ Σασόλι διαδέχεται τον Ταγιάνι στην προεδρία της κοινοβουλευτικής βιτρίνας του ευρωολοκληρωτισμού.
Οι παραπάνω διορισμοί (είναι χαρακτηριστικό ότι κανείς Ευρωπαίος αξιωματούχος δεν εκλέγεται – όλοι διορίζονται σε ένα αλογοπάζαρο όπου τον πρώτο λόγο έχουν οι «μεγάλοι» της Ε.Ε.) υποτίθεται ότι επιβεβαιώνουν την ικανότητα της ευρωκρατίας να καταλήγει τελικά στους αναγκαίους συμβιβασμούς. Μόνο που δεν είναι ακριβώς έτσι, και αυτή η εκτίμηση δεν οφείλεται στο γεγονός, πιο σαφές από κάθε άλλη φορά, ότι οι διορισμοί αντανακλούν την απόλυτη περιφρόνηση για το μήνυμα που έστειλαν οι ευρωεκλογές – το οποίο προφανώς αρνήθηκε να παραλάβει οιοσδήποτε εκ των «πρωταγωνιστών».
Αποκαλυπτικός ευρωεμφύλιος
Χαρακτηριστικοί όσον αφορά την τελευταία επισήμανση είναι οι πανηγυρισμοί του Πορτογάλου πρωθυπουργού Κόστα (που κυβερνά με τη στήριξη του Πορτογαλικού Κ.Κ. και του Μπλοκ της Αριστεράς…), ότι με τη συγκεκριμένη διανομή πόστων αποσοβήθηκε ο κίνδυνος να παίξουν ρόλο οι Ιταλοί, Ανατολικοευρωπαίοι και λοιποί «εθνολαϊκιστές». Έτσι ομολογεί πως γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων του το γεγονός ότι οι δύο μεγαλύτερες πολιτικές οικογένειες έχασαν –για πρώτη φορά στην ιστορία, και παρά τα φίλτρα «εξομάλυνσης» της λαϊκής ψήφου μέσα από την εκλογική νομοθεσία– την απόλυτη πλειοψηφία που μαζί κατείχαν στην ευρωβουλή.
Όμως η ουσία είναι ότι για αλλού πήγαιναν οι ηγέτες των βασικών δυνάμεων της Ε.Ε., κι αλλού κατέληξαν. Ήδη η ντε φάκτο απόρριψη της αρχής του «Spitzenkandidat» (που υποτίθεται ότι είχε υιοθετηθεί κοινή συναινέσει) αποκάλυπτε το βαθύ ρήγμα στο εσωτερικό της ευρωκρατίας και τον εμφύλιο μεταξύ φραξιών ακόμη και στο εσωτερικό κάθε ευρωομάδας. Μια κατάσταση δηλαδή αδιανόητη μέχρι πριν λίγα χρόνια, όταν αρκούσε να βήξει η Γερμανία για να συναχωθεί σύμπασα η ευρωπαϊκή «ολοκλήρωση».
Τώρα μάταια η αδυνατισμένη Μέρκελ επιχειρούσε να πείσει τους Μακρόν και Σία ότι ήταν κοινό συμφέρον όλων να μην ανατραπούν οι ισορροπίες: ο Βαυαρός χριστιανοκοινωνιστής Βέμπερ, εκλεκτός της Μέρκελ, είχε αποκλειστεί με το καλημέρα. Τα παρασκηνιακά παζάρια μεταξύ Μέρκελ, Μακρόν, Τουσκ, Σάντσεθ και του φιλελεύθερου Ολλανδού πρωθυπουργού Ρούτε στην Οσάκα φάνηκε να δίνουν μια διέξοδο: εκεί ο υπό νέες ισορροπίες γαλλογερμανικός άξονας και οι σύμμαχοί του κατέληξαν στον Ολλανδό σοσιαλδημοκράτη Τίμερμανς για την προεδρία της Κομισιόν, με αντάλλαγμα την παρηγορητική προεδρία της ευρωβουλής για τον Βέμπερ.
Αγνώριστη Μέρκελ
Με την επιστροφή της στην Ευρώπη, η Γερμανίδα καγκελάριος επιχείρησε να πουλήσει τον συμβιβασμό που «πέτυχε» στην Οσάκα. Έναν συμβιβασμό χαρακτηριστικό της αδυναμίας της, αφού είχε στο νου της το μέλλον όχι τόσο της Ευρώπης, όσο του εύθραυστου συνασπισμού που κυβερνά τη Γερμανία. Πράγματι, η ανάθεση της Κομισιόν στον Τίμερμανς θα διασφάλιζε την ηρεμία των σοσιαλδημοκρατών κυβερνητικών εταίρων της. Αντιμετώπισε όμως γενικευμένη ανταρσία τόσο από τους υπόλοιπους κεντροδεξιούς αρχηγούς κρατών μελών όσο και από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα…
Έτσι, και υπό την πίεση των χρηματοπιστωτικών και επιχειρηματικών ελίτ για γρήγορη άρση του αδιεξόδου, οι ηγέτες κατέληξαν να βάλουν «μια γυναίκα στο τιμόνι της Ε.Ε.» Αυτό πουλάνε τώρα τα παπαγαλάκια της ευρωκρατίας, επιχειρώντας να υποβαθμίσουν το γεγονός ότι αυτή τυγχάνει να είναι υπουργός Άμυνας της Γερμανίας με πολύ συγκεκριμένες θέσεις. Από την άλλη, η συγκεκριμένη επιλογή θέλει να δώσει την εντύπωση ενός άλματος προς τα εμπρός, μιας ανανεωμένης (ίσως και… λίγο πιο σιδηράς) πυγμής. Το πόσοι και πόσο θα υπακούσουν στα στρατιωτικά παραγγέλματα της Ούρσουλα είναι πάντως άγνωστο: ο πάλαι ποτέ «στρατός» της Ε.Ε. θυμίζει σήμερα περισσότερο μπουλούκια ατάκτων που, μη έχοντας σχέδιο και ηγεσία, κάνουν επιδρομές το ένα στο στρατόπεδο του άλλου…
Όμως η ευρωκρατία, όσο κι αν είναι εκ των έσω ρηγματωμένη, ιδρώνει να πείσει ότι θα ξαναπετάξει: αυτό δείχνει και η μετάθεση της Λαγκάρντ από το ΔΝΤ στην ΕΚΤ (να, κι άλλη γυναίκα, απόδειξη ότι σεβόμαστε τις… ποσοστώσεις). Σαφές το μήνυμα που στέλνουν αυτές οι επιλογές στους λαούς της Ευρώπης, καθώς τα δύο σημαντικότερα ίσως πόστα της Ε.Ε. κατέχονται από εκπροσώπους του βαθέος κράτους και των ελίτ – δηλαδή αυτών ακριβώς που μαυρίστηκαν στις κάλπες. Όμως ο βασιλιάς είναι γυμνός: η ανατροπή κάθε πρότερης συμφωνίας, οι εμφύλιοι, η αδυναμία οποιουδήποτε «μεγαπαίκτη» να βροντήξει το χέρι στο τραπέζι (οι αλλεπάλληλοι εξευτελισμοί της Γερμανίδας καγκελαρίου βγάζουν μάτι), αποτελούν απόρροια μιας δομικής, πολύπλευρης κρίσης του «οικοδομήματος». Έκφρασή της είναι και το γεγονός ότι οι λαοί της Ευρώπης δεν θέλουν πια να διοικούνται από τους μέχρι τώρα κυρίαρχους.
