Μικρά Ασία, Πολυτεχνείο, Κύπρος, Μνημόνια
Της Κάτιας Γέρου
Γνώρισα την Πέπη το ’99, την εποχή των κινητοποιήσεων για τον Οτσαλάν και τη Γιουγκοσλαβία και από τότε με τιμά με τη φιλία της. Τις πολλές φορές που βρέθηκα στο φιλόξενο σπίτι της περίμενα ανυπόμονα να μπει το φαγητό στο πιάτο και το κρασί στο ποτήρι ώστε να αρχίσει αμέσως η συζήτηση. Δέκα θέματα πέφταν αμέσως στο τραπέζι. Και παρ’ όλα αυτά δεν χανόμασταν. Γιατί η Πέπη έχει το μεγάλο χάρισμα της αφήγησης. Ξεστρατίζει σε μια λεπτομέρεια, μιλάει γι αυτήν αναλυτικά, θυμάται τα πάντα- έχει μνήμη ελέφαντα- αλλά, ω του θαύματος, η κεντρική γραμμή δεν χάνεται ποτέ. Έτσι, στο τέλος της φιλικής μάζωξης, και τα δέκα θέματα που είπα πριν συνδέονταν με έναν περίεργο τρόπο με ένα αδιόρατο αλλά στέρεο νήμα που οδηγούσε σε ένα στόχο που ήταν τόσο διαυγής που δεν είχε ανάγκη από υπογραμμίσεις. Αυτό είναι χάρισμα. Και το χάρισμα αυτό έχει διαποτίσει το βιβλίο της.
Όταν όμως γίνονταν ερωτήσεις γύρω από το Πολυτεχνείο, η Πέπη έπαυε να είναι λαλίσταστη. Έλεγε δυο κουβέντες και σταματούσε. Δεν απέπνεε καθόλου ενόχληση είτε μυστικοπάθεια. Απλώς σε λίγο έπαυε να μιλάει. Διαβάζοντας τώρα τον ποταμό αυτού του ψύχραιμου, νηφάλιου και ταυτόχρονα ασθμαίνοντος και ορμητικού κειμένου καταλαβαίνω το γιατί. Δεν της ήταν εύκολο να βάλει τόσες πυκνές και οδυνηρές εμπειρίες- και δικές της και πολλών άλλων- μέσα σε δύο κουβέντες. Μάλλον, λοιπόν, μέσα σε αυτήν σιωπή που ήταν για χρόνια η επιλογή της επωάσθηκε αυτό το βιβλίο.
Και ίσως, αν δεν είχαν αγριέψει τα πράγματα, να μην το είχε επιχειρήσει ποτέ. Το λέει και η ίδια κάπου στον επίλογό της. Πιστεύω ότι το βιβλίο της θα είναι ένα σημείο αναφοράς. Σημείο αναφοράς στα δύσκολα χρόνια που έχουμε μπροστά μας. Σημείο αναφοράς μέσα από την ανάνηψη της ατομικής και της συλλογικής μνήμης, μέσα από την σύνδεση -βιωματική και πολιτική μαζί- όσων από φόβο ή άγνοια δυσκολευόμαστε να συνδέσουμε: Μέσα δηλαδή από την καθαρή γραμμή που συνδέει τη Μικρά Ασία, το Πολυτεχνείο, την Κύπρο, τη Μεταπολίτευση, τα Μνημόνια. Η γραμμή αυτή διακρίνεται αποφασιστικά, οργισμένα όταν χρειάζεται, από τα στερεότυπα που σκοτώνουν σκέψη και συγκίνηση. «Μεταφράζοντας» την εμπειρία, τον σωματικό πόνο, τα χειρουργεία, την απέχθεια για την λέξη «θύμα» σε μια άλλη γλώσσα που μας λέει ότι η εξέγερση είναι χαρά, έκσταση και ένωση.
Και φτιάχνει ένα τοπίο συναρπαστικό. Σε κάνει να σκέφτεσαι ότι ο Κάθε Άνθρωπος είναι σαν ένας υδροβιότοπος, σαν το Δέλτα ενός ποταμού. Εκεί εκβάλλουν τα χνάρια των προγόνων μας, η μάνα μας, ο πατέρας μας, οι παππούδες και οι προπάπποι μας, η Μεγάλη Ιστορία και οι μικρές ιστορίες μας. Αποθέτοντας επάνω μας γόνιμα υλικά όπως και τοξικά απόβλητα. Μέχρι να κλείσουμε τα μάτια μας, πρέπει αυτά τα υλικά να τα διαχωρίσουμε, να τα ταξινομήσουμε, να μπούμε τέλος πάντων σε ένα αναγκαίο κόπο. Η Πέπη μπήκε σε αυτό τον κόπο με την δυνατή της πένα, το θάρρος, την γενναιοδωρία της.
Το κείμενο αυτό διαβάστηκε από την Κάτια Γέρου στην Παρουσίαση του βιβλίου της Πέπης Ρηγοπούλου Θάλαμος ανανήψεως: Μικρά Ασία, Πολυτεχνείο, Κύπρος, Μνημόνια (Εκδόσεις Ταξιδευτής) στον Κινηματογράφο/ Πολιτιστικό Πολυχώρο «Τριανόν» στις 15 Δεκεμβρίου 2014
Παρουσίαση του νέου βιβλίου της Πέπης Ρηγοπούλου
Τετάρτη, 1 Απριλίου 2015, στις 8:00 μ.μ.
Θα μιλήσουν οι:
Βλάσσης Αγτζίδης, δρ σύγχρονης ιστορίας
Μιχάλης Σιάχος, διευθυντής σύνταξης Δρόμου της Αριστεράς
και η συγγραφέας Πέπη Ρηγοπούλου
Συντονιστής: Στέργιος Θεοδωρίδης
Θα ακολουθήσει συζήτηση
Στο στέκι του Δρόμου της Αριστεράς
Ανδρονίκου 18 & Κωνσταντινουπόλεως, Ρουφ (στάση μετρό Κεραμεικός)
