Η κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στο Ακουγιού είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου
του Γιώργου Πατέλη
Στην τελική ευθεία έχουν μπει οι προγραμματισμοί για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στα νότια παράλια της Τουρκίας. Οι διαδικασίες για την έναρξη των κύριων εργασιών βρίσκονται στο τελικό στάδιο, παρά την αντίθετη γνώμη του Ευρωκοινοβουλίου, που στις αρχές Ιουλίου πέρασε ψήφισμα με το οποίο προσπάθησε να βάλει «φρένο» στην πραγματοποίηση του σχεδίου. Ο Ερντογάν φαίνεται αποφασισμένος να υλοποιήσει το μεγαλόπνοο σχέδιό του το οποίο, πέραν της ενεργειακής αυτάρκειας της Τουρκίας, κατά βάση στοχεύει στο να μετατραπεί η χώρα του σε πυρηνική δύναμη. Ενώ εύλογες είναι οι αντιδράσεις από την Κυπριακή πλευρά αφού σε περίπτωση ατυχήματος, σεισμού ή ακόμα και τρομοκρατικής ενέργειες – κάτι διόλου απίθανο σύμφωνα με τα πρόσφατα περιστατικά στην Τουρκία – το νησί βρίσκεται στη ζώνη υψηλού κινδύνου.
Το ιστορικό
Η σκέψη για την κατασκευή του πυρηνικού εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ακούγιου δεν είναι σημερινή. Εδώ και πολλά χρόνια η τουρκική πλευρά το είχε στα χαρτιά, είχε έρθει σε μια πρώτη συμφωνία, αλλά δεν προχώρησε αφού «πάγωσαν» οι σχέσεις της με την Ρωσία. Με την αναθέρμανση των διμερών σχέσεων μεταξύ τους φαίνεται να προχωρά με γοργούς ρυθμούς και αυτή η συμφωνία. Τα σχέδια αναφέρουν την κατασκευή τεσσάρων μονάδων που θα παράγουν 1.200 MW. Μέχρι στιγμής στην περιοχή, στο εργοτάξιο, πραγματοποιούνται εκσκαφές για την προετοιμασία της κατασκευής της πρώτης μονάδας, που αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στο 2018 (πιθανότατα τον Μάρτιο) και να ολοκληρωθεί το 2022. Αυτό, άλλωστε, επιβεβαίωσε και ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας Αλεξάντρ Νόβακ μετά την πρόσφατη συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, στην Κωνσταντινούπολη. «Ο κύριος Αλμπαϊράκ υπογράμμισε ότι εντός του έτους θα εκδοθούν όλες οι σχετικές άδειες που απαιτούνται για την κατασκευή του. Νομίζω ότι εντός του 2018 θα ξεκινήσει» ανέφερε.
Οι αντιδράσεις
Έλληνες και Κύπριοι επιστήμονες εμφανίζονται εξαιρετικά ανήσυχοι με αυτές τις εξελίξεις. Από τη μία, η περιοχή βρίσκεται σε ζώνη «μεσαίας σεισμικής επικινδυνότητας», από την άλλη οι εμφανίσεις τσουνάμι έχουν ενταθεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου τα τελευταία χρόνια. Αυτά τα δύο στοιχεία από μόνα τους ανεβάζουν τον δείκτη ανησυχίας για την κατασκευή των μονάδων. Σ’ αυτά θα πρέπει να προστεθεί το γεγονός ότι τα απόβλητα θα πέφτουν στη Μεσόγειο όπως και ότι μια πιθανή διαρροή από ατύχημα ή άλλη αιτία θα μόλυνε την ευρύτερη θαλασσιά και χερσαία περιοχή με ραδιενέργεια. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε παγκόσμια κλίμακα παραμένει άλυτο το πρόβλημα της αποθήκευσης των πυρηνικών υπολειμμάτων, πράγμα που μάλλον θα φέρει και άλλα προβλήματα στη περιοχή της Μεσογείου. Στην εξίσωση θα πρέπει να μπει και η γεωπολιτική διάσταση, αφού το εργοστάσιο βρίσκεται πολύ κοντά στη Μέση Ανατολή και στις εμπόλεμες ζώνες.
Έντονες ανησυχίες για τα τουρκικά σχέδια έχει και το Βερολίνο. Οι Γερμανοί δεν έχουν καμία διάθεση – ιδίως από τη στιγμή που οι σχέσεις τους με την Τουρκία δεν είναι οι ιδανικότερες – να αναδυθεί άλλη μία πυρηνική δύναμη στα όρια της Ευρώπης. Το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου δεν επηρέασε καθόλου τον «Σουλτάνο» ο οποίος φαίνεται ότι συνεχίζει να κινείται σταθερά στη σκληρή γραμμή που έχει χαράξει με μόνο στόχο να κάνει την Τουρκία μία νέα υπερδύναμη.
Όχι ένα αλλά τρία πυρηνικά εργοστάσια
Στην τροχιά αυτή, λοιπόν, στο μυαλό της τουρκικής κυβέρνησης είναι η κατασκευή άλλων δύο, πέραν αυτού του Ακούγιου, πυρηνικών εργοστασίων. Μάλιστα στο περιθώριο της πρόσφατης συνάντησης των G20 στο Αμβούργο, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνομίλησε με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Σίνζο Άμπε. Ανάμεσα στα άλλα μίλησαν και για το δεύτερο εργοστάσιο παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, καθώς με την κατασκευή του εμπλέκεται μία κοινοπραξία εταιρειών Γαλλικής και Ιαπωνικής προέλευσης. «Θέλουμε να ξεκινήσει η κατασκευή του δεύτερου πρότζεκτ πυρηνικής ενέργειας το συντομότερο δυνατό. Συζητήσαμε αυτό το θέμα με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Σίνζο Άμπε κατά τη διάρκεια του G-20» δήλωσε ο Ερντογάν. Η Σινώπη, μία πόλη στις ακτές του Εύξεινου Πόντου, δυτικά της Σαμψούντας, είναι η περιοχή όπου προορίζεται να κατασκευαστεί το εν λόγω εργοστάσιο.
Το τρίτο πρότζεκτ πυρηνικού εργοστασίου είναι ακόμα σε πιο πρώιμο στάδιο, αλλά πιθανότερη τοποθεσία για την κατασκευή του θεωρείται η πόλη Ιγνεάντα, κοντά στα βόρεια σύνορα της Τουρκίας με την Βουλγαρία. Στο μυαλό των Τούρκων είναι το έργο να ξεκινήσει μετά το 2023 με την εμπλοκή μίας εταιρείας αμερικανικών συμφερόντων. Αν μη τι άλλο, η Τουρκία εφαρμόζει μία περίπλοκη και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική για τις εισερχόμενες επενδύσεις.
Τα πυρηνικά όπλα
Τα σχέδια για τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας άπτονται, κυρίως, στο όνειρο της δημιουργίας μια «Νεο-Οθομανικής Αυτοκρατορίας», οπλισμένης με πυρηνικές κεφαλές. Μπορεί τα εργοστάσια αυτά να καλύψουν το 10% των αναγκών της χώρας σε ενέργεια, όμως ταυτόχρονα παρέχουν και την τεχνολογία για την δημιουργία πυρηνικών όπλων. Ήδη το στρατιωτικό οπλοστάσιο της Τουρκίας εξοπλίζεται – ή σχεδιάζεται να εξοπλιστεί – με πυραύλους μεγάλης εμβέλειας. Η προσαρμογή πυρηνικών κεφαλών θα είναι κάτι που δυνητικά θα μπορεί να γίνει σχετικά εύκολα εάν το επιλέξει η Άγκυρα, καθώς πυκνώνουν και οι φήμες για συνεργασία της με το Πακιστάν, το οποίο έχει στην κατοχή του τέτοια όπλα, άρα και την σχετική τεχνογνωσία. Ο Ερντογάν θέλει να παίξει κυρίαρχο ρόλο στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου κι αυτό είναι κάτι που θέλει να το πετύχει όχι μόνο πολιτικά, αλλά και στρατιωτικά και οι ενέργειες των τουρκικών κυβερνήσεων των τελευταίων ετών το καταδεικνύουν με κάθε τρόπο.
