Στο μοντέρνο ποδόσφαιρο δεν χωράνε «ονειροπόλοι»
«Τρομοκράτης ή ονειροπόλος; Άγριος ή γενναίος; Εξαρτάται από το ποιων την ψήφο θέλεις να εξασφαλίσεις ή ποιους προσπαθείς να σώσεις»! Αυτά έγραφε ένα πανό των οργανωμένων οπαδών της Σέλτικ Γλασκώβης με την επωνυμία «Green Brigade» με σαφή αναφορά -όπως δείχνει και η φωτογραφία- στον Ιρλανδό απεργό πείνας και μέλος του IRA Μπόμπι Σαντς και τον Σκωτσέζο μαχητή της ανεξαρτησίας της Σκωτίας Γουίλιαμ Γουάλας, που το πλατύ κοινό γνώρισε καλύτερα εξαιτίας της ταινίας Braveheart του Μελ Γκίμπσον.
Η Σέλτικ αντιμετωπίζει την πιθανότητα τιμωρίας γι’ αυτό που η ΟΥΕΦΑ ονόμασε «παράνομο πανό». Το εν λόγω πανό έκανε την εμφάνισή του πριν από την έναρξη του ματς του Τσάμπιονς Λιγκ με την Μίλαν, που έληξε 0-3, στις 23 του περασμένου Νοεμβρίου. Η συγκεκριμένη ήττα στοίχισε στην ομάδα τη μη συνέχισή της στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση της ηπείρου.
Ο Πίτερ Λόουελ, διευθύνων σύμβουλος του συλλόγου απαίτησε από τους οπαδούς «ν’ αφήσουν τις πολιτικές απόψεις στο σπίτι τους». Το επιχείρημά του ήταν πως οι ενέργειες μιας μειοψηφίας μπορεί να επισύρουν αυστηρή τιμωρία από την ΟΥΕΦΑ. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη δήλωσή του: «Τα χτεσινοβραδινά γεγονότα, δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ασέβεια προς τον σύλλογο, που βρίσκεται πάλι αντιμέτωπος με ενδεχόμενη τιμωρία. Τα τελευταία 3 χρόνια, έχουμε τιμωρηθεί για ζητήματα γενικότερης αντιαθλητικής συμπεριφοράς. Δεν γίνεται να συνεχιστεί αυτό. Ας είμαστε ξεκάθαροι.
Εξαιτίας των ενεργειών μιας μειοψηφίας, τιμωρείται ο σύλλογος. Ζημιώνεται και η εικόνα του τόσο σπουδαίου μας συλλόγου και η εικόνα της πλειοψηφίας των οπαδών του. Ανεξάρτητα των πολιτικών απόψεων του καθένα, τα γήπεδα των ποδοσφαιρικών ομάδων δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται για την προώθησή τους. Ο σύλλογος δεν το θέλει, οι παίκτες και ο προπονητής μας δεν το θέλουν, ο κόσμος μας δεν το θέλει, οι ποδοσφαιρικές Αρχές δεν το θέλουν και πρέπει να σταματήσει».
Πίσω… απ’ το πανό
Μάλιστα! Όσο κι αν φαίνεται ότι είναι απλά μια ακόμα περίπτωση «ακραίων» οπαδών που δημιουργούν προβλήματα ή σαματατζήδων που κάνουν κακό σε όλους τους υπόλοιπους, αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι ένα πολύ ενδεικτικό παράδειγμα του πώς ποδόσφαιρο και πολιτική συναντώνται ή αν προτιμάτε, συγκρούονται, για πολλοστή φορά. Ας σκεφτούμε λίγο τους λόγους πίσω από αυτό το πανό.
Το 2012, η κυβέρνηση της Σκωτίας πέρασε το νομοσχέδιο περί Ανάρμοστης Συμπεριφοράς στο Ποδόσφαιρο και Απειλητικών Μηνυμάτων, που ουσιαστικά ποινικοποιούσε παραδοσιακά τραγούδια και συνθήματα των οπαδών και συμπεριφορές όπως το να χοροπηδάει κανείς από τη μια άκρη στην άλλη, στο όνομα της «ασφάλειας». Οπαδοί της Σέλτικ έχουν κατηγορηθεί ότι τραγουδούσαν τραγούδια και συνθήματα για την ιρλανδική εξέγερση. Η Αστυνομία εφάρμοσε τον νόμο στο έπακρο. Οπαδοί που τραγούδησαν αυτά τα τραγούδια, δέχτηκαν ουσιαστικά επιδρομή στα σπίτια τους την επόμενη μέρα και κατέληξαν να συλληφθούν. Η συμπεριφορά σ’ έναν ποδοσφαιρικό αγώνα μετατοπίζεται και «πρέπει» να περάσει σε άλλα επίπεδα. Οι κοινότητες των οπαδών είτε θα πρέπει ν’ αλλάξουν τον τρόπο έκφρασής τους ακόμα και σε ό,τι αφορά την πολιτιστική και κοινωνική τους ταυτότητα, είτε θα κινδυνεύουν με διώξεις. Η αναφορά στον Γουίλιαμ Γουάλας ήταν το Άνθος της Σκωτίας, ένα τραγούδι του ξεσηκωμού των Σκωτσέζων. Το τραγούδι αυτό τραγουδιέται κανονικά και χωρίς να επισύρει καμία κύρωση στο Εθνικό Στάδιο της Σκωτίας. Αν, λοιπόν, ένα τραγούδι που θεωρείται πολιτιστική ή/και εθνική κληρονομιά επιτρέπεται, γιατί αυτό δεν ισχύει και για το άλλο;
Μόνο «ακριβά» μηνύματα
Το περιστατικό του πανό των οπαδών της Σέλτικ έρχεται να προστεθεί στην αλυσίδα πολλών ανάλογων περιστατικών σε άλλα γήπεδα, για διαφορετικούς λόγους, αλλά με κοινή συνισταμένη την πολιτική έκφραση μερίδας των φιλάθλων. Η δυναμική του ποδοσφαίρου είναι τέτοια που δεν μπορεί να το κρατήσει μακριά από τα κοινωνικά προβλήματα. Είναι λογικό αυτά να μεταφέρονται στις εξέδρες με ποικίλες μορφές. Είναι λογικό, επίσης, πως υπάρχουν εκφάνσεις από όλο το μήκος του πολιτικού τόξου. Από τις πλέον φασιστικές και φασίζουσες συμπεριφορές, μέχρι τις πιο ριζοσπαστικές, αριστερές και ανατρεπτικές. Πολλές φορές οι εξέδρες βγάζουν τα «σκουπίδια» που επιμελώς κρύβονται κάτω από το χαλί και αποσιωπούνται προς χάρη του «εθνικού συμφέροντος» που φυσικά δεν είναι μια αντικειμενική έννοια αλλά αναλύεται πολιτικά και πολλές φορές ταξικά.
Η ΟΥΕΦΑ, φυσικά, επιθυμεί να διατηρήσει το καλογυαλισμένο προϊόν της μακριά από όλα αυτά, φτάνοντας στο σημείο όχι απλά να τιμωρεί ομάδες για συμπεριφορές, όπως αυτή των οπαδών της Σέλτικ, αλλά ακόμα και να απαγορεύει την απλή, ανθρώπινη συμπαράσταση των ποδοσφαιριστών τους σε ένα ανθρώπινο δράμα που περνά κάποιος συνάδελφός τους και επιθυμούν να την εκφράσουν μέσα από κάποιο μήνυμα που θα αναγράφεται σε κάποιο T-shirt μέσα από την φανέλα της ομάδας τους ή πάνω απ’ αυτή πριν την έναρξη κάποιου αγώνα.
Το μοντέρνο ποδόσφαιρο επιτρέπει μόνο τα μηνύματα των χορηγών του, αυτών που έχουν χρυσοπληρώσει το δικαίωμα να προβάλλονται μέσω του προϊόντος, έστω κι αν οι πράξεις τους αντιβαίνουν τις ανθρώπινες αξίες και την κοινώς εννοούμενη ηθική.
Στο μοντέρνο ποδόσφαιρο δεν υπάρχει χώρος για «ονειροπόλους» ή επαναστάτες. Αντίθετα, περισσεύει, για την προβολή χωρών, όπως το Κατάρ, που καθημερινά καταπατούν βάναυσα τα ανθρώπινα δικαιώματα, εφόσον, βέβαια, πληρώνουν αδρά…
Νίκος Καραμάνος
