Το τελευταίο εικοσαήμερο βρίσκονται στο προσκήνιο τα θέματα αμοιβής εργασίας μέσω του προετοιμαζόμενου νομοσχεδίου που αφορά το νέο μηχανισμό καθορισμού του κατώτατου μισθού που θα ισχύσει από το 2028 στο πλαίσιο σχετικής οδηγίας της Ε.Ε. Κυβέρνηση και ΜΜΕ προσπαθούν να μας πείσουν το πόσο καλή θα είναι αυτή η διαδικασία και θα διασφαλίζει τα συμφέροντα των εργαζόμενων. Φυσικά στην πράξη το αποτέλεσμα θα είναι ακριβώς το αντίθετο. Ακόμα μεγαλύτερη φτωχοποίηση, εκμετάλλευση των εργαζόμενων για να ενισχυθεί η επιχειρηματική κερδοφορία. Οι ψευδείς αναφορές της κυβέρνησης ενδεικτικά συνοψίζονται στα ακόλουθα:
Ψέμα πρώτο: στο 46% η αύξηση στον κατώτατο μισθό από το 2019 έως και το 2027. Αυτό ισχυρίζεται η κυβέρνηση λαμβάνοντας όμως υπόψη μόνο την ονομαστική αύξηση του μισθού και όχι την πραγματική και κάνοντας προβολές για το 2027. Η κατάσταση είναι διαφορετική όμως σήμερα και το τι θα ισχύσει το 2027 θα πρέπει να το εξετάσουμε τότε με τα ισχύοντα οικονομικά δεδομένα εκείνη την περίοδο.
Σήμερα ο κατώτατος μισθός είναι 830 ευρώ από 650 τον Φεβρουάριο 2019. Ονομαστική αύξηση 27,7%. Την ίδια περίοδο έχουμε πληθωρισμό (Φεβρουάριος 2019 έως και Σεπτέμβριος 2024 ο επίσημος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή – ΔΤΚ) 20,1% που συνεχώς αυξάνεται… Αν εξετάσουμε τον πληθωρισμό από την πλευρά αυτών που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό τότε αυτός είναι πολύ μεγαλύτερος, καθώς τα είδη που ξοδεύουν το μισθό τους έχουν αυξηθεί με πολύ μεγαλύτερο ρυθμό. Ενδεικτικά ο δείκτης τροφίμων έχει αυξηθεί στο ίδιο διάστημα κατά 31,1%.
Το πόσο έχουν φτωχοποιηθεί τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα της κοινωνίας μέσω του πληθωρισμού καταγράφεται σε πρόσφατη μελέτη του κυβερνητικού ερευνητικού κέντρου ΚΕΠΕ που εξέτασε τη διετία 2020-2022. Συνολικά, στη διετία 2020-2022 ο πληθωρισμός για το 20% των πιο φτωχών νοικοκυριών έτρεξε με ρυθμό 15,6% όταν η μέση μεταβολή του ΔΤΚ ήταν 10,99%. Την ίδια περίοδο για το 10% των πλουσιότερων νοικοκυριών έτρεξε με χαμηλότερο ρυθμό 13,6%, όταν το μέσο εισόδημά τους ήταν 5,8 φορές υψηλότερο από το αντίστοιχο εισόδημα του φτωχότερου 20%!
Στα παραπάνω δεν έχουμε λάβει υπόψη τη μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας που οδηγεί σε φοροκλοπή σε βάρος των μισθωτών. Ενδεικτικά η αυξημένη φορολογική επιβάρυνση για τον κατώτατο μισθό μεταξύ των ετών 2019-2024 αντιστοιχεί στην αύξηση που έλαβε για 2,1 μισθούς (επί 14 μισθοδοσίες). Μηνιαία αύξηση 2019-2024 180 ευρώ, πρόσθετη ετήσια φορολογική επιβάρυνση 377 ευρώ.
Φυσικά με αυτά τα δεδομένα όχι μόνο ο αμειβόμενος με τον κατώτατο μισθό δεν έλαβε αύξηση αλλά ο πραγματικός μισθός του μειώθηκε. Το που θα είναι τα μεγέθη το 2027 θα το εξετάσουμε τότε. Με τα σημερινά δεδομένα ο κατώτατος μισθός σε πραγματικούς όρους έχει μειωθεί, ανεξάρτητα τι λέει η κυβέρνηση.
Ψέμα δεύτερο: Με το νέο τύπο καθορισμού του κατώτατου μισθού διασφαλίζονται οι μισθωτοί έναντι της αυξήσεως των τιμών. Αντί για την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) συν μια αύξηση λόγω αύξησης παραγωγής, ο κατώτατος μισθός θα καθορίζεται από ένα «μαθηματικό τύπο» που θα περιλαμβάνει δύο στοιχεία. Το πρώτο θα είναι η ακρίβεια, και ειδικότερα ο πληθωρισμός για το 20% της χαμηλότερης εισοδηματικής κατηγορίας και το δεύτερο θα είναι η παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας. Η αποκάλυψη τι σημαίνουν αυτά και πως διασφαλίζεται ο μισθωτός φάνηκε με την παρουσίαση του σχεδίου νόμου από την κα υπουργό όταν ανέφερε ότι ο μαθηματικός τύπος θα είναι ανάλογος με αυτόν που ήδη εφαρμόζεται στην αύξηση των συντάξεων.
Ήδη η εφαρμογή του ισχύοντος μαθηματικού τύπου για τις συντάξεις θα οδηγήσει, σύμφωνα με την κυβέρνηση, σε αύξηση 2,2% έως 2,5% από 1/1/2025. Δηλαδή με εκτιμώμενο μέσο πληθωρισμό (ΔΤΚ) το 2024 στο 3% (στα τρόφιμα πάνω από 4,3%) θα δοθούν αυξήσεις έως 2,5% και η φορολογική κλίμακα παραμένει ως έχει. Δηλαδή κοινώς θα συνεχιστεί η φτωχοποίηση των συνταξιούχων. Αυτό το «πρότυπο» φτωχοποίησης των συνταξιούχων δια των ανεπαρκών αυξήσεων αξιοποιεί η κυβέρνηση για να συνεχίσει τη φτωχοποίηση των μισθωτών.
Παράλληλα η σύνδεση του κατώτατου μισθού με την παραγωγικότητα σημαίνει σύνδεση με την ένταση της εκμετάλλευσης της εργασίας και την αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων.
Ψέμα τρίτο: Ο νέος μηχανισμός εξασφαλίζει τη «μη μείωση του κατώτατου μισθού». Όπως αναφέρει το υπουργείο Εργασίας σε κείμενο που διένειμε στα ΜΜΕ και αναπαράγεται με κάθε τρόπο «Προβλέπεται ρητά ότι ο κατώτατος μισθός δεν μπορεί να μειωθεί». Φυσικά τα ανάλογα ίσχυαν και το 2012, τα οποία όμως δε εμπόδισαν την τότε κυβέρνηση και τη βουλή, όταν κατόπιν εντολής των δανειστών η βουλή «αποφάσισε» σε ένα βράδυ την μείωση του κατώτατου μισθού κατά 22% (32% για τους κάτω των 25 ετών) και την περικοπή σε δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους του 13ου και 14ου μισθού / σύνταξης.
Ψέμα τέταρτο: Ο νέος νόμος θα ενισχύσει τις «ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις». Η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία δεν είναι κάτι δεσμευτικό αλλά ένα ευχολόγιο. Προβλέπει την κατάρτιση σχεδίου δράσης για την αύξηση του ποσοστού των εργαζομένων που καλύπτονται από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας χωρίς να περιλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Στο πλαίσιο αυτό το κυβερνητικό σχέδιο δράσης θα εκδοθεί εντός ενός έτους από την ψήφιση του νόμου… αλλά δεσμεύσεις καμία. Η εμπειρία της τελευταίας 15ετίας πείθει ότι πέραν των ευχών δεν υπάρχει πρόθεση για λήψη συγκεκριμένων δεσμευτικών μέτρων.
Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση δεν έχει σκοπό (δεν έχει «εξουσιοδότηση» λέει) για να επαναφέρει μια σειρά νομοθετικές ρυθμίσεις που καταργήθηκαν με τα μνημόνια και κατοχυρώνουν τις Συλλογικές Συμβάσεις. Ειδικότερα: α) Δεν θα υπάρχει Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση για το βασικό / κατώτατο μισθό αφού την αντικαθιστά ο «μαθηματικός τύπος». β) Δεν αποδέχεται την επαναφορά της αρχής της «ευνοϊκότερης ρύθμισης», δίνοντας τη δυνατότητα στην εργοδοσία να παρακάμπτει ότι δεν θέλει επειδή «κοστίζει». γ) Ομοίως δεν αποδέχεται την επαναφορά της «μετενέργειας» δίνοντας το δικαίωμα στους εργοδότες να μπορούν να απαιτήσουν και να αλλάξουν σε επόμενη σύμβαση προς το χειρότερο δικαιώματα των εργαζόμενων. δ) Οι κλαδικές δεν είναι υποχρεωτικές και οι προβλέψεις της οδηγίας όπως αναφέραμε αποτελούν ευχολόγιο…
Θέμα πέμπτο: Υπάρχει εργατική νομοθεσία που εφαρμόζεται; Η κυβέρνηση επαίρεται για την πορεία της οικονομίας αγνοώντας φυσικά την κατάσταση που βιώνουν τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Την ίδια στιγμή ακόμα και αυτή η «κουτσουρεμένη» Επιθεώρηση Εργασίας, όπως έχει υποβαθμιστεί ειδικά από την παρούσα κυβέρνηση, όπου κάνει ελέγχους βρίσκει «χοντρές» παρανομίες όσον αφορά την τήρηση των ελαχίστων κανόνων της εργατικής νομοθεσίας. Από τους ελέγχους που έγιναν στο 9μηνο 2024 προκύπτει ότι το 50% των προστίμων που έχουν επιβληθεί αφορούν αδήλωτη εργασία, απλήρωτους μισθούς, παράβαση ωραρίων. Το 22% των εργαζόμενων από τις επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν βρέθηκαν να παίρνουν μικρότερο μισθό από τον προβλεπόμενο στη νομοθεσία. Πρακτικά για ένα μεγάλο τμήμα επιχειρήσεων οι διατάξεις για τον κατώτατο μισθό και τις τριετίες δεν εφαρμόζονται. Κοινώς οι νόμοι υπάρχουν για να υπάρχουν, η «αγορά» λειτουργεί, με την ανοχή ή και τη συμβολή της κυβέρνησης, με τους δικούς της κανόνες σε βάρος φυσικά των μισθωτών και με κριτήριο την υπερεκμετάλλευση της εργασίας.
