Έρμαια στις διαθέσεις των μεγάλων δυνάμεων τα Δυτ. Βαλκάνια
Του Γιώργου Τζαφέρη
Με το βλέμμα σχεδόν αποκλειστικά στραμμένο στην Ελλάδα και τις ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών, θα νόμιζε κανείς πως όλα τα άλλα μεγάλα θέματα που απασχολούν τη διεθνή σκακιέρα έχουν ξαφνικά παγώσει. Παρατηρείται όμως το ακριβώς αντίθετο: η αστάθεια στην Ελλάδα μπορεί και να συμβάλλει στην επίσπευση εξελίξεων σε άλλα μέτωπα. Η συμφωνία των χωρών της ομάδας P5+1 με το Ιράν για τα πυρηνικά ολοκληρώθηκε, στην Ουκρανία η ένταση μεγαλώνει συνεχώς, και τα Δυτικά Βαλκάνια έχουν μετατραπεί σε πασαρέλα για ηγέτες και διπλωμάτες της «διεθνούς κοινότητας», των βασικών δηλαδή παικτών του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού που συνεχώς οξύνεται. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι το τελευταίο μόνο δεκαήμερο περιόδευσαν στην περιοχή και συναντήθηκαν με τους αρχηγούς αρκετών κρατών η καγκελάριος της Γερμανίας Α. Μέρκελ, ο πρόεδρος του ευρωκοινοβουλίου Μ. Σουλτς, η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Β. Νούλαντ και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γ. Στόλτεμπεργκ.
Προσπάθειες «διευθέτησης»
Οι εξελίξεις στην Ελλάδα, με απρόβλεπτη μέχρι στιγμής την κατάληξή τους, ανησυχούν όλους τους παραπάνω για μια «τρύπα» αστάθειας και διατάραξης της ασφάλειας στη Ν.Α. Μεσόγειο. Τρύπα η οποία μπορεί εύκολα να επεκταθεί στην ήδη εύθραυστη περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Οι «μεγάλοι» πυκνώνουν λοιπόν τις παρεμβάσεις τους, επιδιώκοντας αποφάσεις που θα οδηγούν στην επίλυση και διευθέτηση αυτών των ζητημάτων, ο καθένας αποκομίζοντας τα μέγιστα δυνατά οφέλη και διατηρώντας τη μέγιστη δυνατή επιρροή του. Έτσι έχουμε πιέσεις για «εκδημοκρατισμό» και «μεταρρυθμίσεις» στις «καθυστερημένες» χώρες του Νότου της Ευρώπης, με αντάλλαγμα την έναρξη ή επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων ένταξης στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ. Προφανώς, η προσφορά είναι δελεαστική για τις ομάδες (παρασιτικές και διεφθαρμένες στην πλειοψηφία τους) που έχουν την πολιτική εξουσία αυτήν την περίοδο στις χώρες αυτές, αλλά με ζοφερό μέλλον για τους λαούς τους, που ήδη βιώνουν τη φτώχεια, την εξαθλίωση και τις συνέπειες του πολέμου εδώ και χρόνια.
Ο κόμβος χρειάζεται σταθερότητα…
Επίσης, η πρόσφατη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν ανοίγει το δρόμο για τον εφοδιασμό της ευρωπαϊκής αγοράς με πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη χώρα του Κόλπου, στην προσπάθεια απεξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία ως βασικό της προμηθευτή. Έτσι τα Δυτικά Βαλκάνια καθίστανται βασικός ενεργειακός κόμβος, ο οποίος πρέπει να ελεγχθεί πλήρως από τη «διεθνή κοινότητα» και να εξασφαλιστεί η σταθερότητά του με κάθε τρόπο. Στα πλαίσια αυτά, η πρώτη επιβολή «δημοκρατικών» εξελίξεων ήρθε στην ΠΓΔΜ. Συμβολικά κιόλας, στην κατοικία του ειδικού απεσταλμένου της Ε.Ε. στα Σκόπια, Άιβο Όραβ, και με την παρουσία του Γερμανού Γιοχάνες Χαν (ειδικού εντεταλμένου της Ε.Ε. για τη διεύρυνσή της στα Βαλκάνια, άρα του πιο κατάλληλου να δώσει υποσχέσεις), αλλά και την έγκριση της υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, οι αρχηγοί των τεσσάρων κομμάτων της Βουλής «παραμέρισαν» τις διαφορές τους και υπέγραψαν συμφωνία. Η συμφωνία προβλέπει επιστροφή της αντιπολίτευσης στο Κοινοβούλιο από Σεπτέμβρη, υπηρεσιακή κυβέρνηση από τον Ιανουάριο του 2016, διορισμό εισαγγελέα που θα διερευνήσει τις κατηγορίες της αντιπολίτευσης για υποκλοπές και δολοφονίες και, τέλος, πρόωρες εκλογές τον Απρίλη του 2016.
Προσκόμματα
Στην πορεία αυτή όμως υπάρχουν και άλλες παράμετροι που μπορούν να ανατινάξουν ή να τροποποιήσουν σχεδιασμούς. Από τη μία οι βαθιές πληγές του εμφύλιου σπαραγμού που δύσκολα θα κλείσουν, όπως έδειξε και η επεισοδιακή «υποδοχή» του Σέρβου πρωθυπουργού στην εκδήλωση για την 20ή επέτειο από τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, από την άλλη οι αλυτρωτικές διαθέσεις που υπάρχουν ή υποδαυλίζονται. Σε αυτά προστίθενται ανεξέλεγκτες έως χαοτικές παρεμβάσεις, όπως οι πρόσφατες απειλές του ISIS για επιθέσεις στα Βαλκάνια και κυρίως στις χώρες με χριστιανικό πληθυσμό, ενώ και η ρωσική παρουσία και επιρροή δεν είναι διόλου αμελητέα.
Τελευταίο δείγμα η προχθεσινή κίνηση της σερβο-βοσνιακής Βουλής να προχωρήσει εντός εξαμήνου σε δημοψήφισμα για την ακύρωση του ρόλου του ομοσπονδιακού δικαστικού συστήματος στο εσωτερικό της – κίνηση που καταγγέλθηκε από τις ΗΠΑ και τον ΟΗΕ σαν παραβίαση της συνθήκης του Ντέιτον το 1995 (συνθήκη ίδρυσης του ομόσπονδου κράτους της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης), αλλά υποστηρίχθηκε σαν αναφαίρετο δικαίωμα των σερβο-βόσνιων από τη Ρωσία.
Τα Δυτικά Βαλκάνια συνεχίζουν να βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού και έρμαια των διαθέσεων των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Από την άλλη, η απουσία ενός συγκροτημένου, προοδευτικού, μαζικού πολιτικού κινήματος δεν αφήνει πολλά περιθώρια για μια διαφορετική πορεία.
*****************************************************************
Και ο Έλληνας ΥΠΕΞ στην περιοχή…
Ολοκληρώθηκε προχθές στο Σεράγεβο ο δεύτερος γύρος της περιοδείας του Έλληνα ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιά στα Βαλκάνια. Τη συνολική αποτίμηση και ενημέρωση θα κάνει ο ίδιος στο συμβούλιο εξωτερικής πολιτικής, το οποίο συγκάλεσε για την Τετάρτη 22 Ιουλίου. Από τις διπλωματικές δημόσιες δηλώσεις του δεν μπορεί να βγει ασφαλές συμπέρασμα για το τι αλλάζει στις διμερείς σχέσεις της Ελλάδας με κάθε χώρα. Αυτό που τις χαρακτήρισε ήταν μια «επίθεση φιλίας» ώστε να λυθούν το γρηγορότερο όλα τα ανοιχτά θέματα, και η πλήρης υποστήριξη της Ελλάδας στα κράτη που επιθυμούν να ενταχθούν στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ. Ο Έλληνας ΥΠΕΞ, θεωρώντας πως η ένταξη είναι ο μόνος δρόμος για να εξασφαλιστεί η ανάπτυξη, η δημοκρατία και η ασφάλεια στην περιοχή (…), ευθυγραμμίζεται έτσι με την πολιτική της «διεθνούς κοινότητας».
Αυτό που ξεχώρισε πάντως ήταν η επίσκεψη στην Πρίστινα και η δήλωση πως θα στηριχθεί το Κόσοβο (ένα κράτος μη αναγνωρισμένο από τη χώρα μας) για την ένταξή του στις ευρωατλαντικές ενώσεις, παράλληλα με την αναβάθμιση των διπλωματικών μας σχέσεων (άνοιγμα γραφείου στην Αθήνα και πρόσκληση του Κοσοβάρου ΥΠΕΞ να επισκεφθεί την Ελλάδα). Η κίνηση αυτή προκάλεσε εύλογες αντιδράσεις από τον Σέρβο ΥΠΕΞ, στον οποίο απάντησε μόνο η ελληνική πρεσβεία στο Βελιγράδι (και όχι ο Ν. Κοτζιάς) ότι «δεν αλλάζει η θέση της Ελλάδας»…
