Του Ιάσονα Κωστόπουλου.
Στη μετά Μνημόνιο εποχή δεν υπάρχει χώρος για δημόσια δωρεάν εκπαίδευση.
Η «ανασχηματισμένη» ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει απτόητη το έργο της και δεν καταλαβαίνει από εμπόδια στην προσπάθεια κατεδάφισης ολόκληρης της κοινωνίας και ξεπουλήματος των πάντων.
Την τελευταία εβδομάδα, βάλθηκε να ξεμπερδέψει μια και καλή με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπως προκύπτει από το προσχέδιο νόμου για τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Παιδείας. Και μάλιστα, σε μια «νεκρή» περίοδο (εν μέσω καλοκαιρινών διακοπών), για να μην υπάρξει η δυνατότητα το εκπαιδευτικό κίνημα να συζητήσει και να οργανώσει τις αντιδράσεις του. Ας δούμε τους βασικούς άξονες του προσχεδίου:
1. Κεντρική κατεύθυνση είναι να απεμπλακεί το κράτος από κάθε οικονομική υποχρέωση έναντι των τριτοβάθμιων ιδρυμάτων.
Η χρηματοδότηση των ιδρυμάτων δεν θα είναι πλέον ευθύνη του κράτους, αφού μεταβιβάζεται σε ανεξάρτητη Αρχή, η οποία φροντίζει για τη χρηματοδότηση των αυστηρά λειτουργικών εξόδων των τμημάτων σε συνάρτηση πάντα με το μέγεθος και το βαθμό ανταγωνιστικότητάς τους. Έτσι, κάθε ίδρυμα θα είναι υποχρεωμένο να βρίσκει πόρους από τον ιδιωτικό τομέα, αφού θα υποχρηματοδότειται και θα παίρνει μπόνους 15-25%, ανάλογα με το βαθμό αξιολόγησής του (με ποια κριτήρια, όμως θα αξιολογείται;). Κάθε ίδρυμα υποχρεούται να προχωρήσει σε σύσταση Α.Ε., που θα είναι αρμόδια για τη διαχείριση των πόρων και της περιουσίας του ιδρύματος (εκτός του κρατικού βοηθήματος) καθώς και για όλη την «επιχειρηματική» δραστηριότητα του πανεπιστήμιου, όπως θα θεωρείται η σίτιση και η στέγαση των φοιτητών άλλα και η εύρεση χορηγιών. Βέβαια, η κατάργηση και η συγχώνευση μη βιώσιμων και μη παραγωγικών ιδρυμάτων παραμένει σταθερή επιλογή της κυβέρνησης, για να περικοπούν όσο το δυνατόν περισσότερο τα έξοδα. Επιπλέον, οι φοιτητές χάνουν από το 2014 το δικαίωμα στα δωρεάν συγγράμματα, αφού οι καθηγητές θα ανεβάζουν σημειώσεις στο Διαδίκτυο, τις οποίες, εάν οι φοιτητές θέλουν, θα εκτυπώνουν με δικά τους έξοδα, και εισάγονται δίδακτρα σε φοιτητές που ανήκουν σε χώρες εκτός Ε.Ε. Μάλιστα, κοινωνική παροχή θα θεωρείται η χορήγηση φοιτητικών δανείων για την κάλυψη των εξόδων σπουδών.
2. Καταργείται κάθε έννοια του αυτοδιοίκητου των ιδρυμάτων.
Τα ιδρύματα θα διοικούνται από 15μελές Συμβούλιο Διοίκησης με 8 μέλη που θα είναι καθηγητές, ενώ τα υπόλοιπα 7 θα είναι «κοινωνικοί» φορείς (αναγνωρισμένες πανεπιστημιακές ή μη προσωπικότητες, επιχειρηματίες, εκπρόσωποι εταιριών, επιφανή στελέχη των «αγορών» κ.ά.). Στις αρμοδιότητες του νέου συμβουλίου θα είναι η επιλογή του πρύτανη ή του προέδρου ΤΕΙ (μέσω διεθνών διαγωνισμών) καθώς και η εξειδίκευση του εσωτερικού κανονισμού του εκάστοτε ιδρύματος, δηλαδή η ερευνητική και εκπαιδευτική πολιτική του, η δημοκρατική λειτουργία και οι αμοιβές του προσωπικού.
3. Υποβαθμίζεται η ποιότητα σπουδών και διαλύεται η (όποια) έννοια των ενιαίων πτυχίων.
Καταργούνται τα 4ετή προγράμματα σπουδών και αντικαθιστώνται από 3έτη, με κάθε ίδρυμα να έχει, ανάλογα με την κρίση του, τη δυνατότητα θέσπισης προπαρασκευαστικού έτους, ενώ θα υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης «ευέλικτων» προγραμμάτων ενός ή δύο ετών. Το αποτέλεσμα θα είναι η δημιουργία πτυχίων και ιδρυμάτων πολλών ταχυτήτων.
4. Η αυταρχικότητα και ο καταναγκασμός είναι πολύ χρήσιμες έννοιες για να διαμορφωθεί ο νεολαίος στην εποχή του Μνημονίου.
Μπαίνουν για πολλοστή φορά στο στόχαστρο οι «αιώνιοι» φοιτητές, θέτοντας ως όριο για την ολοκλήρωση των σπουδών σε ν+2 χρόνια (όπου ν ο προβλεπόμενος χρόνος για την απόκτηση πτυχίου). Αν ξεπερνιέται αυτό το όριο, θα επιβάλλεται ποινή, η οποία θα είναι στην κρίση του ιδρύματος (από επιβολή διδάκτρων μέχρι διαγραφή). Τέλος, στη νέα τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν θα μπορούσε να βρει χώρο το άσυλο, αφού πλέον καταργείται η νομική του υπόσταση και παραμένει περισσότερο ως έθιμο, ενώ η διακοπή ή παρακώλυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας (π.χ. κινητοποιήσεις φοιτητών ή καθηγητών) θα τιμωρείται με αυστηρές ποινές.
Είναι ξεκάθαρο πως δρομολογείται η είσοδος σε μια νέα φάση, όπου οι σχολές ως φορείς γνώσης, αναζήτησης, ανησυχίας πρέπει να τελειώσουν και να εναρμονιστούν με τη νέα ελληνική πραγματικότητα. Στην Ελλάδα του Μνημονίου το πανεπιστήμιο της μεταπολίτευσης έρχεται να δώσει τη θέση του σε ένα νέου τύπου εκπαιδευτήριο, που δεν θα είναι ούτε δημόσιο ούτε δωρεάν. Το «όραμα» της κυβέρνησης πολύ περισσότερο μοιάζει με μηχανή κατάρτισης των εργαζομένων-ανέργων του Μνημονίου παρά με ό,τι ως τώρα ξέραμε σαν τριτοβάθμια εκπαίδευση. Μάλλον αυτό εννοούσε η υπουργός Παιδείας όταν έλεγε ότι ήθελε να παραμείνει στη θέση της μετά τον ανασχηματισμό, γιατί δεν είχε ολοκληρώσει το έργο της.
Στο χέρι μας είναι να τους χαλάσουμε τα σχέδια.
*Ο Ιάσονας Κωστόπουλος είναι μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Φοιτητών Επιστήμης Υπολογιστών Ηρακλείου.
