του Νίκου Σταθόπουλου*
Παραμονές εθνικής επετείου, και η, σαν κοιμώμενη, ελληνική κοινωνία, εγκαταλείπει τον περιβόητο «καναπέ» και «παίρνει τους δρόμους» σε μια νέα συνείδηση του Πολιτικού… Διότι Πολιτική (πόλις… πολιτισμός…) σημαίνει συλλογική άρνηση της αποκτήνωσης, Άρνηση του Μπαζώματος.
Αναβιώνει μια αρχαία συνείδηση Χρέους έναντι της ζωής καθαυτής! Φοβούνται τα Τέμπη ακριβώς γιατί επικαιροποιούν ακατάπαυστα το πολεμικό φρόνημα της ατομικής ευθύνης απέναντι στο συλλογικό:… Όπως «φιμώνουν» και «μπαζώνουν» το 21, γιατί επιμένει στη διαρκή «ανταρσία» του να υπερασπίζεται τις θεμελιώδεις κινητήριες αρχές του.
Νιώσαμε μια ατόφια Ελλάδα με φιλότιμο και όραμα, αλλά μουδιασμένη και σε οδό αυτογνωσίας χωρίς «λυσάρια»! Το ακαναλιζάριστο «υπόγειο» πάθος δικαιοσύνης «έδειξε τα δόντια» του σαν κάτι «παράδοξο» που αποδομεί τους μύθους περί «μεταπρατικού μικροαστισμού» και ο πρωτογενής δημοκρατισμός του καλεί σε μια «νέα θεωρία».
Μια «εδραία κοινή αντίληψη προσαρμογής» επικρατούσε», κακά τα ψέματα! Όπως προ του 1821 διακηρυσσόταν το αδύνατον της εθνικής απελευθέρωσης! Το τότε Ηγεμονικό Μπλοκ «γνωμάτευε» αναγκαιότητα «υπάκουης προσμονής», μυθοποιώντας το αιώνιο ευνουχιστικό ανάθεμα της Ανάθεσης. Η ίδια αισχρή κοπτορραπτική και στα Τέμπη: Να καταπνιγούν οι συγκρουσιακοί έναρθροι θρήνοι, που προσδιορίζουν μια απωθημένη δυνατότητα και να το «διευθετήσουν» οι «εθνικές αντιπροσωπείες», με τον α΄ ή β΄ τρόπο «ταξικές».
ΕΙΤΕ ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΚΑ είτε μεγεθυμένα, οι ιστορικές περιστάσεις (1821 και Τέμπη, εν προκειμένω) μπορούν να «συναντηθούν» στην ανθρώπινη νοηματοδότηση του Τραγικού. Η Κραυγή και ο Πόνος επιφέρουν τις μεγάλες τομές. Πολύ περισσότερο όταν αυτά συνάπτονται οργανικά με ένα Ριζικό Συλλογικό Τραύμα που η «διαχείρισή» του μπορεί να είναι μόνο ανατρεπτική… «Μόνο ανατρεπτική» αφού από το 74 «όλες οι (διαχειριστικές) γραμμές μας στραβωθήκαν κι αποτύχαν»!
Ένα Τραύμα από πολύ παλιά, ολοένα διευρυνόμενο, κουκουλωμένο πάντα από ιδεολογίες και τεχνάσματα, που κατάπινε ελπίδες και αιτήματα, αλλά αθόρυβα φιλοτεχνούσε το ξάφνιασμα μιας Αδικίας…. Μόνο μια κολοσσιαία αδικία, δηλαδή μια υπέρτατη Ύβρις, μπορεί να τσαλαπατήσει αλύπητα έννοιες και μοντέλα, και να τραβήξει από το μανίκι κάθε φουκαρά που πια βαρέθηκε να είναι φουκαράς!
Τα ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ, βρε άθλιοι, που «εξαερώθηκαν» από τα «χημικά» μιας Εξουσίας απίθανα εγκληματικής, αυτή είναι η Ύβρις που βιώθηκε σαν «το παίρνω προσωπικά» και παρήγαγε το υπέροχο πρόπλασμα μιας Αναγέννησης! ΠΑΙΔΙΑ ΟΛΩΝ ΜΑΣ! Κάτι που ξαναδίνει στο «εθνικό» το κοινωνικό βάθος μιας τραυματισμένης κοινότητας… Γι’ αυτό ανασκουμπώθηκαν να κάνουν το θέμα «κοινοβουλευτικό» και «διαδικαστικό», για να μην «ξεφύγει» η κατάσταση και προκύψουν τίποτα ετεροχρονισμένα και «άλλου τύπου» Βέρβαινα! Ένα έθνος με ανολοκλήρωτη «γενέθλια πράξη» (στην εθνοκρατική στιγμή του), πάντα θα εκφράζεται ΚΑΙ ΣΑΝ «αίτημα ακεραιότητας»! Άλλωστε τα Τέμπη είναι συμβάν οριακής ανθρώπινης συνειδητοποίησης, άρα το Βίωμα, και σαν αίσθηση και σαν σκέψη, αποκτά τη σύνθετη δυναμική μιας ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΩΝ.
Είχαν φροντίσει να κατασκευάσουν μια Κοινωνική Σιωπή προσδιοριζόμενη ανάμεσα σε «συναίνεση» και «απάθεια αποστροφής»… Έτσι νόμιζαν, τουλάχιστον, αφού η ανθρώπινη στάση και κίνηση είναι το κρίσιμο ερωτηματικό, η «μοιραία μεταβλητή»… Όταν ο Ανδρούτσος καταλάμβανε και οχύρωνε το Χάνι, εναντιωνόταν σε κάθε «αναγκαιότητα» και σήκωνε στον ουρανό το «έσχατο όριο της ανοχής και αντοχής»… Ήταν πια ντροπή να αδρανείς!… Οι Γονείς που φορτώθηκαν τον αδικαίωτο πόνο, τι διαφορετικό έκαναν;
Ο Ανδρέας Κάλβος, στην ωδή του «Εις Πάργαν», γράφει: «(ια΄) ‘Ομως δια ποίον οι δούλοι/πίνουσι τον αέρα; / κεντάουσι το άροτρον / και πολύν στάζουν κόπον / όμως δια ποίον;… (ιβ΄) Ψυχική ανδρική [σ.σ., «ανδρεία»] απορρίπτει / φρόνημα χαμερπές: / από το αμβροσίοδμον [που μυρίζει αμβροσία] / στόμα των αιωνίων / η γνώμη ρέει…»… Οι δούλοι δεν ζουν για τον εαυτό τους, η ζωή τους είναι απλά χρήσιμη στον αφέντη, και γι’ αυτό οι θεοί κρίνουν ότι η «ανδρεία ψυχή» πρέπει να καταφρονά, να αρνείται την υποτακτική ζωή του δούλου με το χαμερπές της φρόνημα…. Κι αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι αποφασίζω να αντισταθώ, να κάνω το Πένθος καθαρή Βία Δικαιοσύνης!… Η «από πού έσκασε αυτή ρε;» Καρυστιανού έβαλε στις καταστάσεις το μεταμορφωτικό στίγμα του ασυμβίβαστου πόνου της αδικαίωτης αγάπης!… Μόνο έτσι η «ταξική πάλη» και η «πολιτική άγρια δυσαρέσκεια» έφτασαν στο κρίσιμο «μη περαιτέρω» τρομάζοντας ό,τι αποκαλούμε Σύστημα… Ό,τι ακριβώς έγινε με Τούρκους και Κοτζαμπάσηδες και Προκρίτους και Λογίους όταν «άναψε» το ντουφεκίδι στο τάχα «δεδομένο» Ρωμέικο!
Η ΜΑΖΙΚΗ Δημοκρατία, είναι το πολιτικοπολιτισμικό πλαίσιο της ιδεολογικοποιημένης παθητικότητας του Ανδράποδου: Κι αν αυτό συνδυαστεί με τον αυτοπαροπλισμό του «πολιτικού σώματος» μέσω απογοητεύσεων και ματαιώσεων, τότε η μεν «δημοκρατία» εκπίπτει σε ιδιότυπη φεουδαρχία η δε «συνείδηση» υπάγεται σε μια λογιστική «αποτελεσμάτων» από όπου απουσιάζει η ώριμη και υπεύθυνη υποκειμενική επιθυμία αλλαγής.
Μέσα σε αυτό το καταθλιπτικό ημινεκροταφείο συντελέστηκε η «Αποκάλυψη» των Τεμπών με δυναμική επαναστατημένης αξιοπρέπειας….άλλωστε, ενεργεί ένας παραγνωρισμένος παράγοντας, που τον υποβάλλει ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης στο ποίημά του «Τα οστά των Ελλήνων»: «[…] και οστά γεμάτα ψείρες –συχωρέστε με– / και να πεινούν και να ‘ναι πεινασμένα / ως εκειδά ψηλά επααισανόντανε, / πώς ανακουγανότανε το σούρσιμο / στο χιόνι των ΜΑΝΑΔΩΝ ΤΟΥΣ που μάχονταν / τον άσκημο καιρό στις προσευχές τους!»…. «Το χιόνι των Μανάδων» επαναβεβαίωσε μια χιλιοσυκοφαντημένη αξιακότητα που πάντα και κανονικά κάνει το «γίγνεσθαι» μια Ανθρώπινη ‘Εκρηξη όπου γίνεται αλήθεια το κοσμογονικό «την οργή των θεών να φοβάστε και των βράχων τ’ αγάλματα»!
Το ‘21 έγινε μετά από αιώνες προπαρασκευής, έγινε δλδ σε μια ιδιότυπη παρανομία όπου ο «μικροπόλεμος» (η επική δράση της Κλεφτουριάς) διασυνδεόταν λειτουργικά και συνειδησιακά σε μια «μεγάλη εικόνα» θυελλώδους βούλησης για ζωή ή θάνατο… Το 21 αναδύθηκε από μια ιστορική πολυθεμελίωση συνιστώντας μια ανεπανάληπτη «μεταφυσική» που «έφτιαξε» τις «μάζες» που το έκαναν!… Τις «έφτιαξε», δλδ τροφοδοτούσε τη συνείδηση που το γεννούσε.
Όταν συμβαίνει να δημιουργούνται, λες από το απόλυτο κενό, λες με μαγικό τρόπο, Ξεχωριστές Μορφές που σα να ξέρουν παράξενα να ξετυλίγουν το νήμα και να γίνεται πράξη ένα απίθανο παραμύθι: Τότε είσαι σίγουρος ότι ναι, κινείται η ιστορία, υπάρχει Θεός, οι «Κάτω» δεν έχουν πει την τελευταία τους λέξη… Η ιστορία γίνεται «καημός της γειτονιάς», και όλα είναι πιθανά, αφού αν κάτι ακυρώνει την ανθρώπινη δυνατότητα είναι η τυφλή πίστη «στους νόμους της ιστορίας»… Επιστρέφουμε αδιάκοπα στο εσωτερικό πάθος για προσαρμογή των εννοιών στο ανθρώπινο ανάστημα… Αλλιώς σιγά μην πήγαινε ο Διάκος στην Αλαμάνα, νέος άντρας κι όμορφος πολύ καθώς γράφουν!
ΕΔΩ ΑΚΡΙΒΩΣ έρχονται τα Τέμπη να «γειτονέψουν» με το 21 σαν Όψεις Συγκίνησης που, τελικά, γράφει ιστορία! Ποια είναι αυτή; Το συναίσθημα! Που με το κύρος της ψυχικής αλήθειας, μέσα στο ενεργειακό πεδίο των ιστορικών σχέσεων αποκτά τη Βία μιας ολοκληρωτικής Νέμεσης… Μιλάμε πολιτικά, δηλαδή με τους λανθάνοντες όρους μιας συλλογικής συνείδησης που αρνείται τον ετεροκαθορισμό της… Χωρίς ολοκληρωμένα Τέμπη θα σαπίζουμε στην αιώνια Μεταπολίτευση!
Γράφει ο Χ. Μαλεβίτσης: «Ο άνθρωπος είναι κομιστής ολίγου φωτός μέσα στο κοσμικό σκοτάδι. Το έργο του ανθρώπου στον κόσμο μετριέται από την προσπάθειά του να αυξήσει λίγο το φως. Αυτό το φως, σε στιγμές σπάνιες και κρυφές, να μας καταστήσει διαφανείς…» Αυτό ζούμε τώρα, με ένα μαφιόζικο κυβερνάν και μια συμβιβασμένη με την αηδία της αντιπολίτευση αναπαράγουν μια ταχύρρυθμα αποδομούμενη Οργανική Αποικία: μια Πληγωμένη Καρδιά, συλλογική καρδιά, αρνείται να «καλογερέψει» ψυχιατρικά ή παραμυθιακά και απαιτεί, θεσμικά και σημασιακά, Δικαιοσύνη, ό,τι ακριβώς ζήσαμε ως έθνος το 21! Το Αίτημα της Αξιοπρέπειας ήδη μας κάνει «διαφανείς», δηλαδή με όλη την ενάρετη τόλμη της έκθεσης στον κίνδυνο του απαραίτητου Πολέμου!
Και κάτι ακόμα, τελευταίο…. Το 21, όταν οι Οπλαρχηγοί εξοντώθηκαν, εκφυλίστηκαν ή συμβιβάστηκαν, ο Αγώνας έγινε «διαλεκτική επιπέδων» και η εθνική αλήθεια εξευτελίστηκε σε «αφήγηση»… Το να υποστηρίξουμε ανένδοτα την «Αυτονομία των Τεμπών» είναι το Α και το Ω όχι μόνο μιας ουσιαστικής πολιτικότητας αλλά και το άπαν της αλήθειας μας για μια Νέα Συνείδηση….
* Ο Νίκος Σταθόπουλος είναι φιλόλογος και συγγραφέας
