Μιλώντας για τα μεγάλα ζητήματα που πρέπει να καθορίσουν τη φυσιογνωμία της εφημερίδας, θεωρώ ότι κλειδί όλων των εξελίξεων είναι η χρεοκοπία της Αριστεράς. Η Αριστερά χρεοκόπησε σαν δύναμη αλλαγής. Δεν μπορούμε πλέον να κάνουμε λόγο για «αριστερό δρόμο». Έχει συμβεί κάτι ανάλογο με τη χρεοκοπία του σοσιαλισμού το ‘90.
Το πιο κρίσιμο ζήτημα σ’ αυτή τη νέα φάση είναι η συγκρότηση του νέου υποκειμένου της αλλαγής. Με τι θα αντικατασταθεί η έννοια της Αριστεράς; Προφανώς ο μαχόμενος κόσμος, οι αντιστάσεις, ο ριζοσπαστισμός, οι διαθεσιμότητες θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν. Θα υφίστανται τον αρνητικό αντίκτυπο της αριστερής χρεοκοπίας, αλλά θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν, όπως άλλωστε ήδη φαίνεται. Όμως το ζήτημα του υποκειμένου δεν μπορεί να τεθεί με όρους «πολιτικής στέγης», «αριστερού πόλου» που δήθεν θα καλύψει το υπάρχον πολιτικό κενό.
Κατ’ αρχάς χρειάζεται εσωτερική αυτοκριτική στο πλαίσιο των κινημάτων και «απο-αλλοτρίωση» της Αριστεράς. Κι έπειτα πρέπει να εντοπίσουμε και να στηρίξουμε τον νέο ριζοσπαστισμό. Για παράδειγμα, έχω στο νου μου το μπλοκ των φοιτητών της Γεωπονικής Σχολής που έκλεψε την παράσταση στο συλλαλητήριο για το Aσφαλιστικό.
Οι αφετηρίες αυτού του νέου ριζοσπαστισμού μπορεί να είναι πολλές, αλλά όλες καταλήγουν σε μία κοινή κοίτη. Δημιουργείται μια νέα θετικότητα. Μια νέα αισιοδοξία του στυλ «εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί». Αυτό δεν είναι παραίτηση, αλλά μια δημιουργική ώθηση για ουσιαστικό αγώνα, που διαπερνά τόσο το προσωπικό, όσο και το κοινωνικό και το πολιτικό επίπεδο. Αυτό δεν είναι καινούργιο. Τέτοιο ήταν π.χ. το ΕΑΜ, τέτοια ήταν η στάση της φτωχολογιάς και του λαϊκού κινήματος στη δεκαετία του ‘60. Αυτή είναι και τώρα η κοινωνική βάση του νέου ριζοσπαστισμού. […]
Τρεις πολιτικοί ελκυστές
Το πολιτικό σκηνικό στην τρέχουσα περίοδο έχει τρεις μεγάλους ελκυστές: (α) το μνημόνιο-αντιμνημόνιο, (β) το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό και (γ) τα εθνικά ζητήματα, με αιχμή τα ελληνοτουρκικά.
Τα προηγούμενα χρόνια η κριτική απέναντι στο μνημόνιο ήταν αρκετά επιφανειακή, δεν ήταν κριτική διεξόδου. Πολλές φορές, δε, παρέμενε δέσμια ενός μυωπικού διεκδικητισμού. Για τα άλλα δύο δεν συζητάμε. Είναι ζήτημα, αν ακόμα και τώρα, η Αριστερά έχει συνειδητοποιήσει την πολιτική τους βαρύτητα. Τα βλέπει είτε μέσα από τη σκοπιά του δικαιωματισμού, είτε απ’ αυτή ενός απλοϊκού ταξικισμού. Έτσι, λοιπόν, παραμένει ανοιχτό το καίριο ζήτημα του προσανατολισμού και στα τρία αυτά ζητήματα. […]
Ο αναγνώστης του Δρόμου
Τέλος, μια εφημερίδα πετυχαίνει όταν φτιάχνει ένα αναγνωστικό προφίλ που χαρακτηρίζει το αναγνωστικό της κοινό. Η Ελευθεροτυπία, που τόσο μας σημάδεψε, έφτιαξε τον ΠΑΣΟΚο-ΣΥΡΙΖάνθρωπο εκείνης της εποχής. Ένα υβρίδιο, όχι στενά πολιτικό, αλλά και αισθητικό, καλλιτεχνικό, πνευματικό, ένα υβρίδιο για τον τρόπο που βλέπεις τη ζωή. Αντιστοίχως θα έλεγα ότι και ο Δρόμος, παρ’ όλα τα μικρά του μέσα, οφείλει να σκιαγραφήσει το κοινό στο οποίο απευθύνεται και με το οποίο διαλέγεται – το διαμορφώνει και διαμορφώνεται από αυτό.
Κατά τη γνώμη μου, ο Δρόμος πρέπει να στοχεύσει σε έναν αναγνώστη μάχιμο, προσανατολισμένο και όχι απλώς πολιτικοποιημένο και παραγωγικά-δημιουργικά κατευθυνόμενο. Αυτό πρέπει να είναι το πρότυπο του νέου αριστερού πολίτη, και κατά συνέπεια αναγνώστη. […]
Φ.Λ.
