Οι πόλεμοι είναι μέρος της ανακατανομής ισχύος, που βρίσκεται σε εξέλιξη. Και δεν είναι μόνο η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, προηγήθηκαν κι άλλες στρατιωτικές συρράξεις, όπως στη Συρία και τη Λιβύη, στις οποίες η κρίση συνεχίζεται. Οι βασικοί παίκτες είναι οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα ενώ στη μεγάλη εικόνα βρίσκονται η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και η Τουρκία και το Ισραήλ. Οι δυο τελευταίες χώρες επιχειρούν να διαδραματίσουν ρόλο μεσολαβητή μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, επιχειρώντας να εξέλθουν ενισχυμένες από αυτή τη νέα καταστροφή.
Το Τελ Αβίβ κινείται διακριτικά, έχει κρατήσει ίσες αποστάσεις ενώ δεν έχει υιοθετήσει κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Είναι σαφές πως το Ισραήλ έχει διαχειριστεί την κρίση του πολέμου κρατώντας χαμηλούς τόνους και προτάσσοντας τις καλές σχέσεις με όλους, θέλοντας πρωτίστως να διασφαλίσει τα δικά του συμφέροντα στην περιοχή. Τόσο σε σχέση με τα όσα διαδραματίζονται στη Συρία, όπου η ρωσική παρουσία φαίνεται να βολεύει τους Ισραηλινούς, όσο και με το θέμα του Ιράν. Προφανώς και οι Ισραηλινοί, όπως και οι Τούρκοι σε αυτή την προσπάθεια απόκτησης ισχύος και επιρροής, ελέγχου, δεν επιθυμούν να βρεθούν απέναντι. Εξ ου και οι κινήσεις επαναπροσέγγισης. Ούτε και μαζί θα είναι μέχρι τέλους καθώς από μια φάση και μετά προφανώς και θα γίνει αγώνας επικράτησης.
Η Άγκυρα προβάλλει τον ρόλο του μεσολαβητή και του «ειρηνοποιού» θορυβωδώς και θέτοντας εξαρχής ζητήματα ανταλλαγμάτων. Οργανώνοντας μια συνάντηση στην Αττάλεια των υπουργών Εξωτερικών Ρωσίας και Ουκρανίας, η οποία ειρήσθω εν παρόδω δεν απέδωσε, πήρε το χρίσμα του «μεσολαβητή» και έλαβε από όλους «συγχαρητήρια» για τον ρόλο της.
Η κατοχική δύναμη, η οποία εφαρμόζει επεκτατική ηγεμονική πολιτική και χρησιμοποιεί μεθόδους εθνικού ξεκαθαρίσματος, έχει καταφέρει να τοποθετηθεί στη μεγάλη εικόνα των εξελίξεων. Μπορούσε αυτόν το ρόλο να τον διαδραματίσει ο ελληνισμός; Η Κύπρος λόγω μεγέθους και δυνατοτήτων όχι. Θα μπορούσε, όμως, να ακολουθούσε την Ελλάδα, εάν και εφόσον η Αθήνα, λόγω και της παρουσίας ελληνικής ομογένειας σε Ρωσία και Ουκρανία, ανελάμβανε ρόλο. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη όχι μόνο δεν υιοθέτησε έναν τέτοιο ρόλο, αλλά αντίθετα, παρουσιάσθηκε βασιλικότερη του Βασιλέως. Έχει παραδοθεί στα αμερικανικά, νατοϊκά συμφέροντα. Και μέσα σε αυτά τα πλαίσια, πραγματοποίησε και την επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη, για να συναντήσει τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η συνάντηση έγινε την περίοδο κατά την οποία ο Ερντογάν δέχεται «διαπιστευτήρια» από ηγέτες κρατών και Οργανισμών, για τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει για τη «σταθερότητα» και την «ειρήνη» στην περιοχή. Σε όλους αυτούς προστέθηκε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος έσπευσε να διασφαλίσει πως ενόψει του πολέμου στην Ουκρανία, «καλό θα ήταν να μειωθεί η ένταση στο Αιγαίο». Και τι κέρδισε από αυτή τη συνάντηση η Αθήνα; Ούτε χρόνο κέρδισε, ούτε περιόρισε τους σχεδιασμούς της κατοχικής Τουρκίας. Οι παραβιάσεις συνεχίσθηκαν και μετά τη συνάντηση του Βοσπόρου ενώ προχωρεί η εφαρμογή των επεκτατικών σχεδιασμών από πλευράς της Άγκυρας.
Η λίστα των απαιτήσεων
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν έχει καμία αναστολή να αναφέρει τι επιδιώκει και τι αξιώνει. Και στην περίπτωση του Ουκρανικού, πριν εκτονωθεί η κρίση και τελειώσει ο πόλεμος, ο Τούρκος πρόεδρος ζήτησε ανταλλάγματα για την… προσφορά του.
Από τους Αμερικανούς ζήτησε, μεταξύ άλλων, να ξεπαγώσει το εμπάργκο για τα F-35. Και τούτο ήταν ένα από τα όσα θα θέσει. Γιατί η Άγκυρα ενδιαφέρεται και για μια σειρά άλλα θέματα, που θα φανούν στη συνέχεια. Ενημερωμένες πηγές υποστηρίζουν πως εάν αυτός ο ρόλος που διαδραματίζει σήμερα η Άγκυρα συνεχιστεί και μέσα από αυτόν παραμείνουν οι γέφυρες συνεννόησης με τις ΗΠΑ κι άλλους, θα μπουν πιο αποφασιστικά στη ζυγαριά των απαιτήσεων, των δώρων, το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά. Στο Κυπριακό, δοκιμάστηκε αυτή η συνταγή με τα δώρα. Πιο ενδεικτικό παράδειγμα το 2004 με το σχέδιο Ανάν όταν με παρέμβαση των ΗΠΑ, υιοθετήθηκε λίστα 11 σημείων (τα γνωστά σημεία Ζιγιάλ), που διασφάλιζαν την εσαεί παρουσία της κατοχικής δύναμης στο νησί.
Η κατοχική Τουρκία αξιώνει να εξαργυρώσει από τώρα τον… μεσολαβητικό της ρόλο στη ρώσο-ουκρανική κρίση
Ήδη η Άγκυρα έχει διαβιβάσει προς την ΕΕ την απαίτησή της να ξεκινήσει η διαπραγματευτική διαδικασία για ένταξη. Ο Ερντογάν μετά τη συνάντηση με τον Ολλανδό πρωθυπουργό στην Άγκυρα, Μ. Ρούτε, απαίτησε από την Ένωση να ανοίξουν τα διαπραγματευτικά κεφάλαια της ενταξιακής διαδικασίας, που παραμένουν παγωμένα λόγω της συμπεριφοράς της κατοχικής δύναμης, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και αναφορικά με τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παράλληλα, η Άγκυρα ζητά να αναβαθμιστεί η Τελωνειακή Ένωση, την ώρα που δεν έχει εφαρμόσει κυπρογενείς υποχρεώσεις της.
Περαιτέρω, η Άγκυρα έχει στραμμένη την προσοχή της στα ενεργειακά. Θέλει να διαδραματίσει ρόλο και να καταστεί κόμβος για την περιοχή. Στα πλαίσια αυτά επιχειρεί να στήσει γέφυρες με το Ισραήλ και αναβιώνει το παλιό σενάριο για μεταφορά του ισραηλινού αερίου με αγωγό μέσω Τουρκίας στην Ευρώπη. Πρόκειται για ένα σενάριο, που ευνοούν και οι Αμερικανοί, οι οποίοι «ξανασκέφτονται» και τον αγωγό EastMed, όταν προ διμήνου με non paper, που διαβίβασαν προς Αθήνα, Λευκωσία και Τελ Αβίβ, είχαν βάλει στο ράφι το σχέδιο αυτό.
Είναι πρόδηλο ότι η Τουρκία έχει ξεκινήσει το ανατολίτικο παζάρι πριν οι «πρωτοβουλίες» της αποδώσουν και ενώ συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία. Προσπαθεί να εξαργυρώσει τις διπλωματικές της κινήσεις και τον… ισορροπημένο ρόλο της στη ρωσοουκρανική κρίση. Βεβαίως, η Τουρκία πάντα έτσι λειτουργεί, εκείνο που είναι πιο ανησυχητικό είναι πως οι «σύμμαχοί» της σπεύδουν να βρουν τρόπους να την ικανοποιήσουν. Και όσο αυτή η συναλλαγή θα προχωρά, τα πρώτα υποψήφια θύματα, που θα έχουν ρόλο «παράπλευρων» απωλειών, θα είναι η Κύπρος αλλά και η Ελλάδα. Αμφότερες οι χώρες, αντιμετωπίζουν τις εξελίξεις με παθητικότητα και ακολουθώντας τις αποφάσεις των ισχυρών… συμμάχων τους.
Μια τριμερής με σημειολογία και ουσία
Μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη των τελευταίων ημερών ήταν η συνάντηση που φιλοξένησε η Αίγυπτος με προσκεκλημένους τους ηγέτες του Ισραήλ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Στη Σύνοδο Κορυφής στο Σαρμ ελ Σέιχ, παραθαλάσσιο θέρετρο στην Ερυθρά Θάλασσα, μετείχαν ο πρόεδρος Άμπντελ Φάταχ αλ-Σίσι, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ και ο ντε φάκτο ηγέτης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ. Σημειολογικά μπορούν να αναφερθούν πολλά καθώς είναι η πρώτη που πραγματοποιείται με αυτή τη σύνθεση. Το Ουκρανικό, οι αγορές της ενέργειας και των τροφίμων, ήταν στην ατζέντα των συζητήσεών τους. Όπως και οι γεωπολιτικές εξελίξεις που «τρέχουν» και για την περιοχή. Είναι σαφές πως η αναζήτηση συνεργασιών, στα πρότυπα που συγκρότησαν Ελλάδα και Κύπρος με τις τριμερείς, κρίνεται αναγκαία για χώρες που δεν θέλουν να τους προσπεράσουν οι αλλαγές που συντελούνται. Την ίδια ώρα, βέβαια, οι… πρώτοι διδάξαντες, Αθήνα και Λευκωσία, δεν έχουν ενεργοποιήσει τις τριμερείς.
