Αυτό είναι ένα σύνθετο ζήτημα. Έχω την εντύπωση ότι πάμε σε πιο κατασταλτικές μορφές και στις δικαστικές διαδικασίες. Ένα θέμα τεράστιο, από νομική άποψη, είναι εάν μπορεί να γίνει μία δίκη κατηγορουμένου χωρίς να έχει συνήγορο, εφόσον αυτός κατηγορείται για κακούργημα. Μέχρι τώρα το πλαίσιο που υπάρχει και στο δικό μας δικονομικό δίκαιο είναι ότι στις κακουργηματικές δίκες εάν δεν προσέλθει ο κατηγορούμενος ο οποίος κλήθηκε νόμιμα και δικάζεται σαν να ήταν παρών, του διορίζεται δικηγόρος, εάν δεν έχει. Εάν έχει και κωλύεται ο δικηγόρος ο δικός του για λόγους που αφορούν τη διαδικασία, όπως είναι στην παρούσα περίπτωση, είτε για άλλους λόγους, πάλι διορίζεται δικηγόρος, από ένα κατάλογο που υπάρχει. Στην προκειμένη περίπτωση, χωρίς να εξαντλήσουμε τον κατάλογο που διαθέτουμε προχωρήσαμε στη λήψη μίας απόφασης που λέει ότι θα συνεχίσουμε τη διαδικασία χωρίς οι κατηγορούμενοι να έχουν συνήγορο και χωρίς να είναι παρόντες! Έτσι επιλύονται όλα τα ζητήματα τα διαδικαστικά και προχωρούμε σε μία ταχύτατη διαδικασία η οποία μάλλον οδηγεί σε παράβαση των κανόνων μιας δίκαιης δίκης, όπως προβλέπουν οι διεθνείς και εσωτερικοί κανόνες που έχουν τακτοποιήσει τα ζητήματα των διαδικασιών στα ποινικά δικαστήρια. Αυτή είναι η πρώτη μου εντύπωση. Ίσως στο διάστημα από εδώ και πέρα, να μπορέσουν να τακτοποιηθούν αυτά τα ζητήματα και να επιλυθούν κατά διαφορετικό τρόπο.
Πιο είναι το διαδικαστικό ζήτημα για το οποίο υπάρχουν ενστάσεις;
Ήταν η ένσταση που πρόβαλλαν όλοι οι κατηγορούμενοι ότι ελέγχονται πέρα από τις νόμιμες διαδικασίες τα στοιχεία των προσώπων που εισέρχονται στο ακροατήριο. Ήταν, δηλαδή, το ζήτημα της δυνατότητας να έρθει το ακροατήριο χωρίς να ελεγχθεί σε βάθος. Και όταν λέω «σε βάθος» εννοώ την παρακράτηση των ταυτοτήτων των προσώπων που μπαίνανε, αλλά και την φωτοτύπιση των ταυτοτήτων που παρακρατούσε η αστυνομία και προφανώς η περαιτέρω επεξεργασία όλων αυτών των δεδομένων. Αυτό το θέμα έθεσε η υπεράσπιση και οι κατηγορούμενοι πρώτα απ όλα και το δικαστήριο κατέληξε στην οριστική του απόφαση, μετά από αμφιταλαντεύσεις, βέβαια, η οποία ήταν ότι αυτό το καθεστώς θα ισχύει καθ’ όλη τη διάρκεια της δίκης. Δηλαδή, όποιος προσέρχεται στη δικαστική -ας την πω- αίθουσα, στις φυλακές Κορυδαλλού θα πρέπει να αφήνει την ταυτότητά του, να φωτοτυπείται η ταυτότητα και να κρατιέται μέχρι να εξέλθει από τη διαδικασία κ.λπ. Αυτό ήταν το ουσιαστικό πρόβλημα το οποίο τέθηκε από την άποψη νομιμότητας της διαδικασίας και της ελευθερίας ακροάσεως που προσδιορίζει το δικονομικό σύστημα. Σε όλες τις δίκες οι πολίτες μπορούν να προσέρχονται ελεύθερα.
Εκτός του ότι προσβάλει την αρχή της δημοσιότητας της δίκης…
Κυρίως αυτή την αρχή της δημοσιότητας της δίκης και της ελεύθερης πρόσβασης προς τη διαδικασία…
…Εκτιμάτε ότι είναι και ένα μήνυμα σε όσους παρακολουθούν ή είναι γνωστοί των παιδιών που κατηγορούνται; Μια απόπειρα, δηλαδή, εκβιασμού και φακελώματος, αν μπορώ να το πω έτσι;
Για να είμαστε ρεαλιστές και να απλοποιούμε τα ζητήματα δεν νομίζω ότι αυτά τα μέτρα κατατείνουν σε άλλο στόχο. Διότι από άποψη μέτρων ασφαλείας, πέρα από το ότι δικάζουμε σε ειδικές φυλακές και σε ειδική αίθουσα, όλοι όσοι προσέρχονται στο ακροατήριο ή για να παρακολουθήσουν τη δίκη θα περάσουν από ειδικά μηχανήματα και θα ελεγχθούν για ενδεχόμενη κατοχή αντικειμένων, ουσιών κ.λπ., με μέσα πιο αυστηρά από αυτά που ισχύουν στα αεροδρόμια ή αλλού. Αυτό το θέμα δεν ετέθη. Αυτό που ετέθη είναι εάν μπορείς να παρακρατάς την ταυτότητα όσων έρχονται να παρακολουθήσουν τη δίκη και να ελέγχεις τα προσωπικά τους δεδομένα Ένας τύπος φακελώματος, δηλαδή.
Οι κατηγορούμενοι αντέδρασαν έντονα και αποχώρησαν από τη διαδικασία. Στην ουσία όταν αποχωρήσουν και εμείς δεν έχουμε ειδικές εξουσιοδοτήσεις ώστε να παρασταθούμε, δεν μπορούμε να το κάνουμε. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ήμασταν υποχρεωμένοι να αποχωρήσουμε. Εφόσον δεν ρυθμίστηκαν αυτά τα θέματα, αλλά και άλλα που αφορούν στον τρόπο που κρατούνται τα πρακτικά στις βαριές ποινικές υποθέσεις, τη μαγνητοφώνηση της δίκης, ζήτημα που δεν λύθηκε, φτάσαμε σε αυτή τη οριστική απόφαση ότι η δίκη μπορεί να γίνει και χωρίς δικηγόρους και χωρίς κατηγορούμενους, από μόνο του το δικαστήριο. Είναι η πρώτη φορά στη χώρα που γίνεται τέτοιας έκτασης ποινική δίκη με αυτούς τους κανόνες.
Οι συνάδελφοί σας που διορίζονται και αρνούνται;
Όλοι μας είχαμε παραπεμφθεί κατ’ αρχήν σε μία προδικασία ελέγχου για πειθαρχικό ή ποινικό παράπτωμα.
Από εδώ και πέρα, ποια είναι η εξέλιξη που βλέπετε;
Είναι ειλικρινά δύσκολα να προσδιορίσει κανείς. Προσωπικά ξέρω ότι ο πελάτης μου, ο εντολέας μου, ήδη άρχισε απεργία πείνας διαμαρτυρόμενος για όλο αυτό το κλίμα. Δεν ξέρω, ίσως μπορέσουμε να βρούμε μία μέση λύση, ίσως το δικαστήριο να ατονήσει αυτά τα μέτρα και να προχωρήσουμε σε συμμετοχή των κατηγορουμένων και των δικηγόρων τους στη διαδικασία.
Ίσως να πάμε και σε ένα αυστηρό μοντέλο όπως είναι αυτό.
Εγώ πιστεύω είναι εσφαλμένες οι ερμηνείες που έδωσε το δικαστήριο με τις αποφάσεις του και οδηγούν σε νέο τύπο διεξαγωγής των κακουργηματικών δικών, ειδικά αυτών που έχουν πολιτικό υπόστρωμα -γιατί αυτή είναι η πραγματικότητα.
Τι εισπράττετε από την επαφή σας ως επαγγελματίας με αυτά τα παιδιά;
Είναι μία νέα μορφή δικών που αρχίζουν τώρα. Είναι και μία νέα μορφή πολιτικών σκέψεων που διακατέχουν ένα κομμάτι της νέας γενιάς και τυποποιείται σε μοντέλα που δεν έχουμε συνηθίσει. Παλιά υπήρχαν τα μαρξιστικά μοντέλα. Ήξερες ανά πάσα στιγμή τις απόψεις ενός μαρξιστή, τι θα πει, τι θα κάνει. Εδώ είναι ένα καινούργιο μοντέλο με νέους προβληματισμούς. Δεν σας κρύβω ότι αυτά τα παιδιά είναι πάρα πολύ μορφωμένα με πολύ αναπτυγμένα τα στάνταρτ τους. Είμαστε σε μία νέα φάση.
Ελπίζω, ο δικαστικός μηχανισμός και γενικότερα ο μηχανισμός του κράτους να μπορέσει να κατανοήσει αυτά τα ζητήματα και να κινηθεί κατάλληλα και σωστά, χωρίς να παραβιάζει τις αρχές της δίκαιης δίκης και τα δικαιώματά τους.
Παρατηρούμε μία αυταρχική νομική οχύρωση του συστήματος απέναντι στον πολίτη. Από τα ζητήματα της εργασίας ώς τη δίκη στην οποία αναφέρεστε, φαίνεται να διαμορφώνεται ένα ακόμα πιο σκληρό νομικό οπλοστάσιο. Συμφωνείτε με αυτή την εκτίμηση;
Αυτό είναι σαφές και απολύτως ορατό. Πάμε σε ένα νέο μοντέλο κοινωνικοπολιτικών σχέσεων πολύ πιο κατασταλτικό και περιοριστικό απ’ ό,τι ήταν το μοντέλο του -ας τον πω- ήρεμου καπιταλισμού που αναπτυσσόταν στις ευρωπαϊκές χώρες, και στις άλλες προηγμένες χώρες. Πάμε σε ένα μοντέλο πολύ πιο αυστηρό, πιο κατασταλτικό. Ίσως, η κρίση του συστήματος να είναι, τελικά, πολύ βαθύτερη απ’ όσο επιφανειακά φαίνεται.
