Μια ιστορία διαπλοκής, που συνεχίζεται από το 2011 μέχρι σήμερα. Του Ηλία Σταθάτου
Xωροταξικό κατά παραγγελία των μεγάλων ιχθυοκαλλιεργητών, σε μια χώρα όπου το περιβάλλον, η χωροταξία, αλλά και η διαβούλευση, αποτελούν κενές έννοιες. Έτσι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο για τις Ιχθυοκαλλιέργειες, το οποίο επιτρέπει την κατασκευή ιχθοτροφείων-τεράτων, έκτασης 100 στρεμμάτων (μονάδες πολύ μεγαλύτερες από τις υπάρχουσες μικρομεσαίες που αποτελούν σε μεγάλο μέρος τους οικογενειακές επιχειρήσεις). Ένα Σχέδιο που, σύμφωνα με όσες καταγγελίες έχουν γίνει, πρακτικά νομιμοποιεί τις υπάρχουσες μονάδες χωρίς αξιολόγηση των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον, χωρίς έλεγχο αν τηρούν τους κανόνες λειτουργίας, ακόμα κι αν βρίσκονται μέσα σε περιοχές που χρίζουν προστασίας.
Συγκεκριμένα, επιτρέπει την ανάπτυξη παλαιών και νέων μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας 40 στρεμμάτων ανά 5 χλμ. σε όλες τις ακτές της Ελλάδας. Ορίζει, σχετικά αυθαίρετα, Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ), ενώ για τη χωροθέτηση νέων μονάδων τίθεται όριο μόνο 1.000μ. απόστασης από τουριστική μονάδα και μόνο 500μ. από οικισμό, «εφόσον δεν υπάρχει οπτική επαφή». Επιτρέπει επίσης τη διαμόρφωση περίπου 100 βιομηχανικών ζωνών αποκλειστικής χρήσης.
Για να αντιληφθούμε πόσο «βολικό» (και γιατί) είναι το συγκεκριμένο Χωροταξικό Σχέδιο για τα επιχειρηματικά συμφέροντα, αξίζει να αναφέρουμε πως από την εκπόνηση της μελέτης για το Χωροταξικό μέχρι την υπογραφή της ΚΥΑ που το έθεσε σε ισχύ, συναντάμε παντού διαφόρων ειδών… διαπλοκές. Στις σχετικές καταγγελίες που έχουν γίνει, αναφέρεται ότι η μελέτη του Σχεδίου χρηματοδοτήθηκε από τις ίδιες τις εταιρίες ιχθυοκαλλιέργειας, ότι το Σχέδιο προτού υποβληθεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος εγκρίθηκε από το Σύνδεσμο Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών… που αντιπρόεδρός του ήταν η σύζυγος του τότε υπουργού Πολιτισμού (ο οποίος υπέγραψε την ΚΥΑ) κ. Γερουλάνου, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα των ιχθυοκαλλιέργειών – και συγκεκριμένα των βιολογικών.
Το πιο αποτελεσματικό κράτος του κόσμου!
Μεγαλύτερο ακόμη σκάνδαλο αποτελεί η διαδικασία έγκρισης της ΚΥΑ που αφορά το περί ου ο λόγος Χωροταξικό Σχέδιο. Έπειτα από μήνυση 106 φορέων που συνέστησαν και Συντονιστική Επιτροπή, ήρθαν στο φως πολλές αποκαλύψεις. Σύμφωνα με τους μηνυτές, στις 4 Νοεμβρίου 2011, την ημέρα που διενεργείτο στη Βουλή η ψηφοφορία για την ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Παπανδρέου, οι τότε υπουργοί Περιβάλλοντος (Γ. Παπακωσταντίνου), Εσωτερικών (Χάρης Καστανίδης), Οικονομικών (Ευ. Βενιζέλος), Ανάπτυξης (Μ. Χρυσοχοΐδης), Αγροτικής Ανάπτυξης (Κ. Σκανδαλίδης), Πολιτισμού (Π. Γερουλάνος) και Υποδομών (Γ. Ραγκούσης) συνεδρίασαν μεταξύ 8 και 11 το βράδυ και χωρίς να ξέρουν αν θα βρίσκονται στη θέση τους, αποφάσισαν τη θεσμοθέτηση του Χωροταξικού. Όλη την ώρα που υποτίθεται ότι συνεδρίαζαν, βρίσκονταν στα υπουργικά έδρανα, αφού κορυφωνόταν η συζήτηση για παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Παπανδρέου.
Συγκεκριμένα, καταγγέλλεται πως το επίμαχο διάστημα, σε μία ημέρα «συνεδρίασε το Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΣΧΣΑΑ) και “γνωμοδότησε” επί του σχεδίου της Κοινής Υπουργικής Απόφασης, η γνώμη του διαβιβάστηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος, ο αρμόδιος υφυπουργός αναπληρωτής Ν. Σηφουνάκης με βάση αυτή την γνωμοδότηση διαμόρφωσε την εισήγηση του ΥΠΕΚΑ στον Επιτροπή Συντονισμού της Κυβερνητικής Πολιτικής στον Τομέα του Χωροταξικού Σχεδιασμού (στους 7 δηλαδή υπουργούς), η εισήγηση αυτή διαβιβάστηκε στην Επιτροπή Συντονισμού, οι αναφερόμενοι υπουργοί συνεδρίασαν, μελέτησαν και αξιολόγησαν τη γνώμη του ΕΣΧΣΑΑ και τη σχετική εισήγηση του ΥΠΕΚΑ και εν συνεχεία ενέκριναν και υπέγραψαν την Κοινή Υπουργική Απόφαση. Η Απόφαση διαβιβάστηκε στο Εθνικό Τυπογραφείο, όπου δημοσιεύθηκε αυθημερόν!». Η ατάκα του Νίκου Σταυρίδη από την παλαιά ελληνική ταινία, Τα Κίτρινα Γάντια, αναδύεται στο μυαλό: «Τώρα εσείς πότε τα ‘πατε, πότε τα συμφωνήσατε, ένας Θεός το ξέρει». Ακόμη, ουδέποτε, όπως καταγγέλλουν, δεν ζητήθηκε η υποχρεωτική από το νόμο γνωμοδότηση του ΕΣΧΣΑΑ –καθώς η γνώμη θα αυστηροποιούσε κατά πολύ το σχέδιο– οδηγώντας τον πρόεδρό του, Λουδοβίκο Βασενχόφεν, να υποβάλει την παραίτησή του. Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου έχει διαβιβάσει δικογραφία στη Βουλή για το θέμα.
Γαϊτανάκι ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ.
Παρά τις αλλαγές στην κυβέρνηση, που έγινε συγκυβέρνηση μετά τις εκλογές του 2012, τίποτα δεν άλλαξε. Η μόνη καλή είδηση που αποκάλυψε την έκταση της μόλυνσης των ανεξέλεγκτων ιχθυοκαλλιεργειών, ήρθε από τον Πειραιά. Το Β’ Τριμελές Πλημμελειοδικείο Πειραιά έκρινε ένοχους τους υπευθύνους όλων των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας του Πόρου κατά τα έτη 2005 έως 2009 για την υποβάθμιση του περιβάλλοντος του νησιού.
Η δικαστική αυτή απόφαση της 4ης Ιουλίου 2012 δημιούργησε νομολογία που ανοίγει το δρόμο για την περιβαλλοντική διάσωση των περιοχών που έχουν υποστεί πολυετή υποβάθμιση από τη λειτουργία ιχθυοκαλλιεργειών, ενώ σύμφωνα με τη Συντονιστική Επιτροπή των φορέων, «αναδεικνύει τις τεράστιες ευθύνες της Διοίκησης σε ό,τι αφορά τον έλεγχο και την αδειοδότηση των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας στην Ελλάδα […] και αποτελεί ξεκάθαρο μήνυμα προς όλες τις βαθμίδες της Δημόσιας Διοίκησης: Πρώτον, προς όλους τους διευθυντές των αρμοδίων υπηρεσιών, μετά από τρεις δεκαετίες ανεξέλεγκτης λειτουργίας των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας, να διασφαλίσουν, επιτέλους, τη νόμιμη αδειοδότηση και λειτουργία τους».
Παρά την προσφυγή του Συντονιστικού στο ΣτΕ για ακύρωση του Χωροταξικού, η συζήτηση αναβλήθηκε τέσσερις φορές, καθώς η Διοίκηση «παρέλειπε να αποστείλει την γνώμη της» για το θέμα. Την ίδια στιγμή που σύμφωνα με καταγγελίες δημιουργεί τετελεσμένα, εκδίδοντας κατ’ εφαρμογήν του Χωροταξικού δεκάδες διοικητικές πράξεις υπερεπέκτασης και αύξησης δυναμικότητας ιχθυοτροφείων σε όλη την Ελλάδα και δεκάδες άδειες νέων ιχθυοτροφείων, οδηγώντας το ΣτΕ να πρέπει να λάβει υπ’ όψιν του «τις επενδύσεις που (θα) έχουν γίνει», ενώ αν ακυρώσει το Χωροταξικό, τότε «θα βάλει φρένο στην ανάπτυξη». Η τελευταία συζήτηση, στις 6/11, ολοκληρώθηκε και αναμένεται η απόφαση.
Και για το τέλος, μια απόφαση που λέει πολλά. Σύμφωνα με την καταγγελία της Πανελλήνιας Συντονιστικής Επιτροπής Φορέων Περιοχών που θίγονται από την ανάπτυξη υδατοκαλλιέργειας, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης συγκρότησε από τον περασμένο Ιανουάριο «ομάδα εργασίας με σκοπό τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου των υδατοκαλλιεργειών και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης του κλάδου» στην οποία όρισε ως μέλος τον Αριστείδη Μπελλέ, πρόεδρο της μεγαλύτερης εταιρίας ιχθυοκαλλιέργειας και ήδη πρωτοδίκως καταδικασθέντα από το Πλημμελειοδικείο Πειραιά (όπως είδαμε παραπάνω) για την υποβάθμιση του περιβάλλοντος περιοχής στην οποία λειτουργούσε μονάδα η εταιρία του.
