Φοιτητές, καθηγητές και εργαζόμενοι στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ απεργούν στις 4 Μάρτη, για την υπεράσπιση της δημόσιας εκπαίδευσης
του Γιώργου Τσίπρα
Η πανεθνική πανεκπαιδευτική κινητοποίηση της 4ης Μάρτη, η Πλατιά Έκκληση σε Δράση για την Υπεράσπιση της Δημόσιας Παιδείας, είναι ο επόμενος σταθμός του φοιτητικού και πανεπιστημιακού κινήματος που αναπτύχθηκε κυρίως στην Πολιτεία της Καλιφόρνια από το περασμένο φθινόπωρο. Αφυπνισμένο από τις αντιπολεμικές κινητοποιήσεις και το κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση εδώ και μια δεκαετία, το φοιτητικό κίνημα στις ΗΠΑ βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπο με μια άμεση επίθεση στους υλικούς όρους σπουδών, επίθεση πρωτόγνωρη για τις ΗΠΑ. Αντιμέτωπο βρίσκεται και μεγάλο μέρος της πανεπιστημιακής κοινότητας, αφού οι απολύσεις, οι περικοπές, οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις αφορούν και το ίδιο το ακαδημαϊκό προσωπικό.
Στις συνθήκες της κρίσης που πλήττει τις ΗΠΑ, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές σε πολιτειακό επίπεδο έχουν ενταθεί, εξαιτίας της «παρεμβατικής» πολιτικής Ομπάμα που διοχέτευσε τεράστια ποσά στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Περίπου οι μισές Πολιτείες θα εμφανίσουν φέτος σημαντικά ελλείμματα. Επικαλούμενες τις μειώσεις φόρων των επιχειρήσεων σε ομοσπονδιακό επίπεδο που επιφέρουν μειώσεις φορολογικών εσόδων, ορισμένες Πολιτείες έχουν ήδη αποφασίσει δραστικές περικοπές στην παιδεία, στην υγεία και σε άλλες υπηρεσίες. Πρώτη ανάμεσά τους είναι η Πολιτεία της Καλιφόρνια, η οποία μείωσε κατά 2 δις δολάρια τον προϋπολογισμό για την παιδεία.
Σίγουρα, δεν είναι μόνο η Καλιφόρνια όπου η ανώτερη εκπαίδευση πλήττεται από τις ιδιωτικοποιήσεις, το δόγμα της οικονομικής «αποτελεσματικότητας» των πανεπιστημιων, τις αυξήσεις στα δίδακτρα, τις περικοπές δαπανών, της μείωσης σπουδαστών και θέσεων εργασίας. Αλλά η ένταση των ρυθμίσεων δεν είναι άσχετη με την ένταση των κινητοποιήσεων. Η αύξηση των διδάκτρων για τη φετινή ακαδημαϊκή χρονιά ανήλθε στο 32%. Σε πενήντα χιλιάδες ανέρχονται οι απορρίψεις εισακτέων στα κατώτερα κολέγια φέτος και ισάριθμες περίπου προβλέπονται οι αντίστοιχες στα πανεπιστήμια για τον επόμενο χρόνο, σε μια Πολιτεία με πληθυσμό υπερδιπλάσιο από την Ελλάδα. Αυξήσεις στα δίδακτρα επιβάλλονται και στα σχολεία.
Η πανεπιστημιακή κινητοποίηση στις 24 Σεπτέμβρη, με το ξεκίνημα της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς, ήταν η μεγαλύτερη παμπολιτειακή κινητοποίηση εδώ και δεκαετίες. Η συμπαράσταση και συμμετοχή διδασκόντων και άλλου προσωπικού μαζί με τους φοιτητές είναι ένα από τα νέα στοιχεία των κινητοποίησεων. «Δεν έχει ξαναϋπάρξει τέτοια συμμαχία σε αυτή την πανεπιστημιούπολη», δήλωνε πριν λίγες μέρες η Σ. Μπέγκιν από το Συνασπισμό των Εργαζόμενων στα Πανεπιστήμια που προχώρησε σε 48ωρη απεργία από κοινού με το τεχνικό προσωπικό στα πολιτειακά πανεπιστήμια του Μπέρκλεϊ και του Λος Άτζελες. Ένα άλλο στοιχείο είναι η μαχητικότητα. Σε δύο πανεπιστημιουπόλεις, στη Σάντα Κρουζ και στο Μπέρκλεϊ, οι διαδηλωτές επιστρέφοντας από την κινητοποίηση της 24ης Σεπτεμβρίου προχώρησαν σε κατάληψη, μια μορφή πάλης που στις ΗΠΑ δεν έχει τη συχνότητα που έχει για παράδειγμα στην Ελλάδα. Λόγω της μη ύπαρξης πανεπιστημιακού ασύλου αλλά και των «παραδόσεων» της αστυνομίας στις ΗΠΑ, η κατάληψη αντιμετωπίζει αστυνομικές επιδρομές, με συγκρούσεις και συλλήψεις μέσα στις πανεπιστημιουπόλεις και στα κτίρια, όπως έγινε αρκετές φορές το φθινόπωρο.
Σημαντικές κινητοποιήσεις έγιναν και στις 18 Νοέμβρη, ημέρα που η σύνοδος των πανεπιστημιακών διοικήσεων στο Λος Άτζελες θα αποφάσιζε για την αύξηση των διδάκτρων στην Πολιτεία. Οι διαδηλωτές, αφού συγκρούστηκαν με την αστυνομία, κυνήγησαν τους πρυτάνεις μέχρι τα αυτοκίνητά τους. Οι καταλήψεις εξαπλώνονται σε πολλές πανεπιστημιουπόλεις και πανεπιστημιακούς χώρους της Καλιφόρνια.
Η 4 Μάρτη είναι η επόμενη ημέρα πανεκπαιδευτικής δράσης.
Οι φοιτητές και σπουδαστές είναι οι ίδιοι άμεσα θύματα της κρίσης και των οικονομικών πολιτικών όσο ποτέ άλλοτε. Τα αιτήματά τους απεικονίζουν μια καινούρια πολιτικοποίηση. Δεν αναφέρονται απλώς στα άμεσα αιτήματα αλλά σε όλο κοινωνικό μοντέλο και στο μέλλον που τους ετοιμάζουν. Ορισμένοι αναφέρονται στις κινητοποιήσεις ενάντια στη διαδικασία της Μπολόνια στην Ευρώπη. Άλλοι στην εξέγερση του Δεκέμβρη στην Ελλάδα. Μιλούν για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν.
«Δεν θέλουμε απλώς να επιστρέψουμε σε αυτό που ήταν το πανεπιστήμιο πριν το 2007», λέει ο φοιτητής Λέβενσον από το Μπέρκλεϊ. «Τα αιτήματά μας περιλαμβάνουν τη μείωση των αποδοχών των υψηλά αμειβόμενων διευθυντών, την ενίσχυση των έγχρωμων κοινοτήτων, το σταμάτημα των κατασκευαστικών προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τα δίδακτρα, τον εκδημοκρατισμό των πανεπιστημιακών διοικήσεων, την απο-ιδιωτικοποίηση».
Μετά το φθινόπωρο…
Από την πλατφόρμα της κινητοποίησης της 4ης Μάρτη
Μια πρόσφατη έκθεση της Ομοσπονδίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες (UCLA) για τη μεγένθυση της διοικητικής γραφειοκρατίας «εκτιμούσε ότι το UC θα διέθετε 800 εκ. δολάρια περισσότερα κάθε χρόνο να η διοίκηση μεγεθυνόταν με τον ίδιο ρυθμό όπως και το υπόλοιπο πανεπιστήμιο από το 1997, αντί για τέσσερις φορές παραπάνω». Με άλλα λόγια, ενώ το γραφείο του προέδρου του UC επιμένει να δείχνει τις οικονομικές αναγκαιότητες (…) ως τη θεμελιώδη αιτία της κρίσης, αποτελεί απλό γεγονός ότι η υπερβολικά και αδικαιολόγητη διόγκωση της διοίκησης ισοδυναμεί από μόνη της με το έλλειμμα.
Ακόμη πιο σημαντικός στην κρίση του UC, ιδιαίτερα για το κίνημα των καταλήψεων, είναι ο ρόλος των επιχειρηματικών σχεδίων (…) Παρά τη δημοσιονομική έκτακτη ανάγκη που έχει οδηγήσει σε απολύσεις, υποχρεωτικές άδειες καθηγητών και αύξηση του μεγέθους των τάξεων, το UC έχει συμφωνήσει να δανείσει στο κράτος 200 εκ. δολάρια, που θα αποπληρωθούν σε τρία χρόνια, με 3,2% επιτόκιο και θα διατεθούν σε επιχειρηματικά σχέδια.
Στα μέσα Οκτώβρη, ο Μπομπ Μάιστερ, καθηγητής στο UC του Σακραμέντο και πρόεδρος της Ομοσπονδίας των σχολών, έδωσε στη δημοσιότητα μια έκθεση που αποκάλυψε το συνδετικό κρίκο ανάμεσα στις προτεινόμενες αυξήσεις των διδάκτρων και στα επιχειρηματικά σχέδια: Από το 2004 όλα τα σπουδαστικά δίδακτρα ενεχυριάζονται ως εγγυήσει σε ομόλογα για τη χρηματοδότηση κατασκευαστικών προγραμμάτων. Έτσι, το UC διατηρεί εξαιρετική δανειοληπτική αξιολόγηση, ανώτερη και από αυτή της ίδιας της Πολιτείας της Καλιφόρνια, εν μέρει διότι την αξιολόγηση την εγγυώνται τα αυξανόμενα σπουδαστικά δίδακτρα.
Έτσι οι περικοπές στην κρατική χρηματοδότηση στην πραγματικότητα βοηθούν το UC να βελτιώνει τη δανειοληπτική του θέση, γιατί ενώ τα «εκπαιδευτικά κεφάλαια» δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εγγυήσεις ομολόγων, τα σπουδαστικά δίδακτρα μπορούν.
