Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Ομάδα αστρονόμων από το «Breakthrough Listen Project», ένα έργο που αναζητά εξωγήινη ζωή στο διάστημα, εντόπισε ραδιοσήμα προερχόμενο από τον αστερισμό Βοώτη (Boötes). Αυτή θα μπορούσε να είναι η πρώτη εκπομπή ραδιοσημάτων που εντοπίζεται από έναν πλανήτη πέρα από το ηλιακό μας σύστημα. Το ραδιοσήμα εντοπίστηκε κατά τη διάρκεια 30ωρης παρατήρησης με το τηλεσκόπιο Parkes στην Αυστραλία τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2019 και φαίνεται ότι προήλθε από το Proxima Centauri, το πιο κοντινό αστέρι στον Ήλιο.
Παρόλο που παρόμοιες εκπομπές ραδιοκυμάτων έχουν αποδοθεί σε ανθρωπογενείς παρεμβολές, όπως οι δορυφόροι, η φύση του πρόσφατου ραδιοσήματος συνάδει με την κίνηση ενός πλανήτη, γεγονός που έκανε τους επιστήμονες να το μελετήσουν πιο προσεκτικά. Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον μεταδιδακτορικό ερευνητή του Πανεπιστημίου Cornell Jake Turner, τον Philippe Zarka του Observatoire de Paris και τον Jean-Mathias Griessmeier του Université d’Orléans δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στο περιοδικό Astronomy & Astrophysics.
«Η ομάδα Breakthrough Listen έχει εντοπίσει πολλά ασυνήθιστα σήματα και τα ερευνά προσεκτικά. Πρόκειται πιθανώς για παρεμβολές που δεν μπορούμε ακόμη να εξηγήσουμε πλήρως. Προς το παρόν απαιτείται περαιτέρω ανάλυση», δήλωσε ο Pete Worden, πρώην διευθυντής του ερευνητικού κέντρου Nes’s Ames στην Καλιφόρνια και εκτελεστικός διευθυντής των πρωτοποριακών πρωτοβουλιών, στην εφημερίδα Guardian.
«Παρουσιάζουμε μια από τις πρώτες ενδείξεις για την ανίχνευση ενός εξωπλανήτη διαμέσου της ραδιοαστρονομίας», δήλωσε ο Turner. «Το σήμα προέρχεται από το σύστημα του Βοώτη, το οποίο περιέχει ένα δυαδικό σύστημα άστρων και έναν εξωπλανήτη. Υποθέτουμε ότι προέρχεται από τον εξωπλανήτη. Η ένταση και η πόλωση του ραδιοσήματος και το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη, είναι συμβατά με θεωρητικές μας προβλέψεις».
«Αν η ανακάλυψη επιβεβαιωθεί και από άλλες παρατηρήσεις», λέει ο Ray Jayawardhana συν-συγγραφέας της μελέτης, «τότε η ανίχνευση αυτού του ραδιοσήματος ανοίγει ένα νέο παράθυρο στην αναζήτηση εξωπλανητών – ένα νέο τρόπο έρευνας εξωγήινων κόσμων που βρίσκονται σε απόσταση δεκάδων ετών φωτός από τη Γη».
Χρησιμοποιώντας το δίκτυο ραδιοτηλεσκοπίων Low Frequency Array (LOFAR), που βρίσκεται στην Ολλανδία, ο Turner και οι συνεργάτες του εντόπισαν εκρήξεις ραδιοεκπομπών από ένα σύστημα άστρων που φιλοξενεί έναν αέριο γιγαντιαίο πλανήτη σε πολύ κοντινή τροχιά γύρω από τον «ήλιο» του. Παρατήρησαν επίσης κι άλλους πιθανούς εξωπλανητικούς υποψήφιους για εκπομπές ραδιοσημάτων στα συστήματα 55 Καρκίνου και Ύψιλον Ανδρομέδας.
Ωστόσο, μόνο στο σύστημα εξωπλανητών του Βοώτη που βρίσκεται στα περίπου 51 έτη φωτός μακριά από τη Γη, εντοπίστηκε μια σημαντική ραδιοφωνική «υπογραφή», πιθανόν, το πρώτο στην ιστορία της ραδιοαστρονομίας σήμα που προέρχεται από μαγνητικό πεδίο εξωπλανήτη.
Η παρατήρηση του μαγνητικού πεδίου ενός εξωπλανήτη βοηθά τους αστρονόμους να αποκρυπτογραφήσουν τις εσωτερικές και ατμοσφαιρικές ιδιότητες ενός πλανήτη, καθώς και την φυσική των αλληλεπιδράσεων μεταξύ άστρων και πλανητών, σύμφωνα με τον Turner. Το μαγνητικό πεδίο της Γης την προστατεύει από τους κινδύνους του ηλιακού ανέμου, διατηρώντας τον πλανήτη κατοικήσιμο, εξηγεί ο επιστήμονας. Θωρακίζουν τις δικές τους ατμόσφαιρες από τον ηλιακό άνεμο και τις κοσμικές ακτίνες και προστατεύουν τον πλανήτη από την ατμοσφαιρική απώλεια.
Πηγή: UCornell, Guardian
«Διαστημικές λεωφόροι» για γρήγορα ταξίδια
Μία ομάδα αστρονόμων του Αστρονομικού Παρατηρητηρίου του Βελιγραδίου στη Σερβία, έκανε μία ανακάλυψη η οποία θα αλλάξει τον τρόπο που ταξιδεύουμε στο διάστημα και πιο συγκεκριμένα στο ηλιακό μας σύστημα. Βρήκαν πως στο ηλιακό σύστημα υπάρχουν αόρατες δομές οι οποίες παράγονται από τις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις των σωμάτων που βρίσκονται σε αυτό, δημιουργώντας ένα δίκτυο «διαστημικών λεωφόρων». Αυτά τα κανάλια, επιτρέπουν γρήγορα ταξίδια στο διάστημα και ο άνθρωπος μπορεί να τα εκμεταλλευτεί για αποστολές διαστημικής εξερεύνησης, αλλά και για τη μελέτη κομητών και αστεροειδών.
Αυτά τα «τόξα του χάους» όπως τα ονόμασαν, αποτελούν μία σύνδεση πολύπτυχων μορφωμάτων τα οποία παράγει κάθε πλανήτης, δημιουργώντας «έναν πραγματικό διαστημικό αυτοκινητόδρομο». Το δίκτυο αυτό μπορεί να μεταφέρει αντικείμενα όπως αστεροειδείς, από το Δία στον Ποσειδώνα μέσα σε μια δεκαετία, τη στιγμή που στο ηλιακό σύστημα συναντάμε χρόνους εκατοντάδων ή και χιλιάδων ετών. Θεωρητικά, ένα διαστημικό σκάφος θα μπορούσε να μειώσει ακόμα περισσότερο αυτό το χρόνο.
Οι Σέρβοι χρησιμοποίησαν το εργαλείο Fast Lyapunov Indicator (FLI) για να ανιχνεύσουν το χάος, το οποίο συνδέεται με σταθερά και ασταθή πολύπτυχα μορφώματα. Συνέλλεξαν αριθμητικά δεδομένα εκατομμυρίων τροχιών στο ηλιακό σύστημα και υπολόγισαν πώς αυτές οι τροχιές ταιριάζουν με πολύπτυχα μορφώματα που παράγονται από εφτά κύριους πλανήτες, από την Αφροδίτη μέχρι τον Ποσειδώνα. Ο Δίας –χωρίς να αποτελεί έκπληξη– έχει τεράστια επιρροή, όντας το μεγαλύτερο αντικείμενο στο ηλιακό σύστημα πέρα από τον Ήλιο.
Η νέα αυτή κατανόηση των διαστημικών διαδρομών, μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πώς κινούνται οι κομήτες και οι αστεροειδείς και τον πιθανό κίνδυνο που αποτελούν για τη Γη. Προφανή είναι και τα οφέλη στα διαστημικά ταξίδια, αφού η επιλογή της σωστής διαδρομής μπορεί να μειώσει το χρόνο που απαιτείται για τις αποστολές κατά ολόκληρα χρόνια, ενώ θα γλιτώσει και πολύτιμα καύσιμα για τα διαστημικά σκάφη. Ωστόσο η κατανόηση αυτού του μηχανισμού δεν είναι εύκολη.
Περισσότερες λεπτομερείς ποσοτικές μελέτες των διαστημικών αυτών δομών μπορούν να προσφέρουν βαθύτερη κατανόηση της μεταφοράς μεταξύ των δύο ζωνών μικρότερων σωμάτων και των πλανητικών περιοχών. Συνδυάζοντας τις παρατηρήσεις, τη θεωρία και την προσομοίωση θα βελτιωθεί η τωρινή μας κατανόηση αυτού του μηχανισμού και θα εμπλουτιστεί η γνώση μας για τις παραδοσιακές χαοτικές συμπεριφορές των τροχιακών σωμάτων. Ένα τιτάνιο έργο, αν λάβει υπόψη κανείς τις ενέργειες που εμπλέκονται.
Αλέξανδρος Καρατζάς ‒ Η έρευνα δημοσιοποιήθηκε στο Science Advances
Τεράστιος αστεροειδής περνάει κοντά από τη Γη
Αστεροειδής μεγαλύτερος από το Άγαλμα της Ελευθερίας πέταξε σχετικά κοντά στην τροχιά της Γης στις 20:20 GMT, την ημέρα των Χριστουγέννων, σύμφωνα με στοιχεία της NASA. Ο αστεροειδής, που ονομάζεται 2014 SD224, έχει διάμετρο μεταξύ 302 και 690 πόδια (92 έως 210 μέτρα), που σημαίνει ότι θα μπορούσε να είναι περισσότερο από το διπλάσιο του μεγέθους του Αγάλματος της Ελευθερίας (305 πόδια) ή μεγαλύτερο από τον καθεδρικό ναό του Σόλσμπερι (404 πόδια).
Θα ταξιδεύει με ταχύτητα 10 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο ή περισσότερα από 22.000 μίλια την ώρα, σχεδόν 30 φορές την ταχύτητα του ήχου. Αν και βρίσκεται περίπου οκτώ φορές πιο μακριά από το φεγγάρι, ο αστεροειδής ταξινομείται ως αντικείμενο κοντά στη γη (NEO) και παρακολουθείται από την Υπηρεσία Διαστήματος.
Εξηγεί η ΝΑSA: «Τα αντικείμενα κοντά στη Γη είναι κομήτες και αστεροειδείς που ωθούνται από τη βαρύτητα των κοντινών πλανητών σε τροχιές που τους επιτρέπουν να εισέλθουν κοντά στη Γη. Οι κομήτες αποτελούνται κυρίως από πάγο νερού με συμπαγή σωματίδια σκόνης και αρχικά σχηματίστηκαν στο κρύο εξωτερικό πλανητικό σύστημα, ενώ οι περισσότεροι από τους βραχώδεις αστεροειδείς σχηματίστηκαν στο θερμότερο εσωτερικό ηλιακό σύστημα μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία.
Το επιστημονικό ενδιαφέρον για τους κομήτες και τους αστεροειδείς οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κατάστασή τους ως σχετικά αμετάβλητο υπόλοιπο του σχηματισμού του ηλιακού συστήματος πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.»
