Όταν ο επικεφαλής του ισπανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSOE) Πέδρο Σάντσεθ κατέθετε πρόταση μομφής κατά της δεξιάς κυβέρνησης μειοψηφίας του Μαριάνο Ραχόι –η οποία μέχρι τώρα επιβίωνε χάρη στην ανοχή των «σοσιαλιστών»– λίγοι φαντάζονταν ότι θα ήταν επιτυχής. Διότι, με δεδομένους τους συσχετισμούς στην ισπανική βουλή των 350, ο Σάντσεθ θα έπρεπε να αποσπάσει την υποστήριξη όχι μόνο των Podemos (σε αυτό δεν δυσκολεύτηκε), αλλά και όλων των μικρότερων αυτονομιστικών κομμάτων της Καταλονίας, της Χώρας των Βάσκων κ.λπ. Την επιδίωξη αυτή του Σάντσεθ δυσχέραινε ακόμη περισσότερο η ισπανική ιδιαιτερότητα της πρότασης μομφής, αφού ο κανονισμός της βουλής ορίζει ότι τυχόν υπερψήφισή της δεν σημαίνει μόνο την πτώση της τρέχουσας κυβέρνησης, αλλά και το σχηματισμό νέας με πρωθυπουργό αυτόν που κατέθεσε την πρόταση μομφής.
Όλα αυτά τα εμπόδια για μια ευκαιριακή έστω σύγκλιση πολύ διαφορετικών δυνάμεων ξεπεράστηκαν χάρη στον… Ραχόι. Καταλύτης αποδείχθηκε ο συνδυασμός μιας απίστευτης και χρόνιας διαφθοράς στην οποία πρωταγωνιστεί το κυβερνών, μέχρι χθες, Λαϊκό Κόμμα, με τη λαϊκή δυσαρέσκεια για το γεγονός ότι η όποια οικονομική ανάκαμψη δεν βελτίωσε έστω σχετικά τη ζωή της πλειοψηφίας, αλλά και την οργή που κυριαρχεί στις καταλανικές και βασκικές «επαρχίες» του ισπανικού κράτους για την άνευ προηγουμένου καταστολή. Η τελευταία καταδίκη μερικών ακόμη στελεχών του Ραχόι για σκάνδαλα έδωσε το σήμα στον Σάντσεθ ότι ίσως ήρθε η ώρα μιας τολμηρής κίνησης. Και σ’ αυτήν αθροίστηκε η απέχθεια των Καταλανών και Βάσκων αυτονομιστών στη φιγούρα του Ραχόι, τον οποίο βλέπουν ως φανατικό ενσαρκωτή της συνέχειας του φρανκισμού.
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά στην ισπανική βουλή ο εκπρόσωπος της καταλανικής Ρεπουμπλικανικής Αριστεράς απευθυνόμενος στον Σάντσεθ, «δεν ψηφίζουμε ναι σε εσάς – ψηφίζουμε όχι στον Ραχόι, τον πλέον πιστό εκπρόσωπο του διεφθαρμένου μοναρχικού καθεστώτος της Μαδρίτης». Όπως και να έχει, η πρόσθεση των «ναι στον Σάντσεθ» και των «όχι στον Ραχόι» έδωσε 180 ψήφους υπέρ της μομφής σε σύνολο 350. Και μαζί την εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης στον επικεφαλής των ισπανών «σοσιαλιστών», υπό τα χειροκροτήματα της κοινοβουλευτικής ομάδας του PSOE και τα… συνθήματα των βουλευτών των Podemos, που ενώ ο Ραχόι εγκατέλειπε την αίθουσα της βουλής φώναζαν ρυθμικά «Sí, se puede» («Ναι, είναι δυνατόν»).
Δομική πλέον η αστάθεια, πλήττει και τα γερμανικά σχέδια
Οι εκκλήσεις των στελεχών της κυβέρνησης Ραχόι προς τον Σάντσεθ στη διάρκεια της συζήτησης που προηγήθηκε της ψηφοφορίας, να μην στηριχτεί στις ψήφους «των Καταλανών αποσχιστών και των Βάσκων απολογητών της τρομοκρατίας» είχαν πέσει στο κενό. Στους χαμένους, έστω προσωρινά, συγκαταλέγονται και οι ακραίοι νεοφιλελεύθεροι Ciudadanos του Άλμπερτ Ριβέρα, που επίσης καλούσε μάταια σε «ισπανικό» μέτωπο. Μάταια και υποκριτικά, αφού που επεδίωκε στην πραγματικότητα ήταν εδώ και τώρα εκλογές, ώστε να εκμεταλλευθεί τη δημοσκοπική του άνοδο μετά τη μαζική μετανάστευση παραδοσιακών ψηφοφόρων του Ραχόι, θυμωμένων με τα σκάνδαλα, στο κόμμα του. Τώρα θα πρέπει να περιμένει, ελπίζοντας ότι η νέα κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ δεν θα καταφέρει να κρατηθεί για πολύ στην εξουσία – με ή χωρίς Podemos (που έχουν απωλέσει προ πολλού την πρωτοβουλία των κινήσεων, και σύρονται πίσω από ένα PSOE το οποίο αρχικά ενέτασσαν στο «σάπιο πολιτικό σύστημα»).
Πράγματι, το ερώτημα είναι με ποιο πρόγραμμα και με την υποστήριξη ή ανοχή ποιων θα κυβερνήσει ο Σάντσεθ, που θα πρέπει να παρουσιάσει κάποια φιλολαϊκά μέτρα όπως ζητούν οι Podemos και ταυτόχρονα να τηρήσει τις θολές υποσχέσεις του προς τους Καταλανούς και τους Βάσκους για διάλογο αντί για συνέχιση της βίαιης καταστολής της «ανταρσίας» τους. Όμως, πριν φτάσουμε εκεί, αυτό που πρέπει να κρατηθεί καταρχήν είναι η επεισοδιακή (και θεωρούμενη μάλλον απίθανη μέχρι πριν λίγες μέρες) πτώση της κυβέρνησης Ραχόι, που κυβερνούσε με μαστίγιο –και με το… αζημίωτο– ένα Βασίλειο της Ισπανίας αποσαθρωμένο και εν πολλοίς απονομιμοποιημένο στα μάτια εκατομμυρίων υπηκόων του.
Αυτή η εξέλιξη συνιστά άλλη μια έκφραση της βαθιάς και πολύπλευρης (δηλαδή κάθε άλλο παρά μόνο οικονομικής) κρίσης που διαπερνά σημαντικά κράτη μέλη της Ε.Ε. Ταυτόχρονα, μαζί με τις εξελίξεις στην Ιταλία, η πτώση του Ραχόι και η δομική πλέον αστάθεια του ισπανικού κράτους είναι ένα ακόμη πλήγμα στα σχέδια της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, που έλπιζε ότι με ένα κουαρτέτο των ισχυρότερων ευρωπαϊκών κρατών (Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία) υπό τη δική της ηγεμονία θα μπορούσε να ανασυγκροτήσει και να διευθύνει αποτελεσματικά το παραπαίον οικοδόμημα της Ε.Ε.
