Αντιγραφή από την Καθημερινή, 16/3: «Εικόνες πανικού προκάλεσε στις διεθνείς αγορές ο φόβος πυρηνικής καταστροφής στην Ιαπωνία. Οι μετοχές στα χρηματιστήρια βυθίστηκαν… Οι επιπτώσεις από την καταστροφή στην Ιαπωνία και την παγκόσμια οικονομία προκάλεσαν κάμψη του οικονομικού κλίματος στη Γερμανία. Παράλληλα, το κλείσιμο ιαπωνικών εργοστασίων ηλεκτρονικών εξαρτημάτων εκτίναξε τις τιμές των μικροτσίπ, ενισχύοντας τους φόβους για άνοδο του πληθωρισμού διεθνώς. Η απόφαση της Γερμανίας να αναστείλει τη λειτουργία επτά πυρηνικών αντιδραστήρων εκτίναξε τις τιμές ενέργειας στην Ευρώπη».
Ένας σεισμός και το πυρηνικό ατύχημα που προκάλεσε ήταν αρκετός για να εξαπολύσει κύματα πανικού στις διεθνείς αγορές και την παγκόσμια οικονομία. Αφού εμπορευματοποιήθηκαν σχεδόν τα πάντα κι αφού απελευθερώθηκαν σχεδόν όλες οι «αγορές», ο ρυθμιστικός ρόλος της αγοράς απεδείχθη περίτρανα: ακόμη κι ένα τοπικό φυσικό φαινόμενο φέρνει στην επιφάνεια μια δομική αστάθεια (αγγλοσαξονικώς volatility) της παγκόσμιας οικονομίας που δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Το φυσικό φαινόμενο που παραλύει την Ιαπωνία προκαλεί, μέσω του οικονομικού πεδίου, κύματα παράλυσης και στον υπόλοιπο πλανήτη. Μήπως είναι επιτακτική, επείγουσα ανάγκη να ανατραπεί αυτό το παγκόσμιο σύστημα κυριαρχίας των αγορών;
Στην περίπτωση του Τσέρνομπιλ η αδράνεια και εγκληματική συσκότιση των πρώτων ημερών για την οποία είχε κατηγορηθεί τότε το σοβιετικό σύστημα οφειλόταν σε ένα σοσιαλιστικό κρατικισμό ελεεινής μορφής. Η αδράνεια και η συσκότιση των ιαπωνικών Αρχών, στην περίπτωση της Φουκουσίμα, δεν ήταν πολύ μικρότερη (από τύχη δεν αποδείχτηκε εξίσου εγκληματική). Ωστόσο, αυτή η ολιγωρία τώρα δεν έτυχε της αντίστοιχης διεθνούς προσοχής και καταγγελίας. Ίσως γιατί στην περίπτωση της Ιαπωνίας η συσκότιση οφείλεται κυρίως στις «κατανοητές» (μεταξύ κατεργαρέων) επιφυλάξεις αποφυγής της αλυσιδωτής αντίδρασης που θα είχε για την ιαπωνική και σε συνέχεια για την παγκόσμια οικονομία ο πανικός και η αναταραχή από την παραδοχή της πραγματικότητας. Ο ρυθμιστικός ρόλος της αγοράς, ελεεινός από τη φύση του, τόσο στις προδιαγραφές ασφαλείας και επιχειρηματικής λειτουργίας ενός πυρηνικού εργοστασίου(!) όσο και στη διαχείριση του ατυχήματος, λειτούργησε και πάλι.
Αλλά υπάρχει ακόμη κάτι: Στην περίπτωση του Τσέρνομπιλ ήταν η συλλογική θυσία χιλιάδων Σοβιετικών στρατιωτών και εργατών, στο μεγαλύτερο βαθμό εθελοντική και συνειδητή, χαρακτηριστικό που επιβίωνε ακόμη στη Σοβιετική Ένωση, που μπάλωσε ό,τι μπορούσε να μπαλωθεί και απέτρεψε τα πολύ χειρότερα –την ερημοποίηση μέρους της Ευρώπης. Στη Φουκουσίμα, ποιος αλήθεια θα βοηθούσε την ιδιωτική εταιρία TEPC να διορθώσει τα αποτελέσματα των πολιτικών της μείωσης του κόστους και αύξησης των κερδών, σε μια χώρα που τα πάντα περνούν μέσα από τα επιχειρηματικά Ζαιμπάτσου; Τα ελικόπτερα δεν πέταξαν πάνω από τον αντιδραστήρα Νο4, λόγω υψηλής ραδιενέργειας, είπαν.
Μα γιατί δεν αναλαμβάνει, επιτέλους, ο ρυθμιστικός ρόλος της αγοράς;
Στην περίπτωση του Τσέρνομπιλ η αδράνεια και εγκληματική συσκότιση των πρώτων ημερών για την οποία είχε κατηγορηθεί τότε το σοβιετικό σύστημα οφειλόταν σε ένα σοσιαλιστικό κρατικισμό ελεεινής μορφής. Η αδράνεια και η συσκότιση των ιαπωνικών Αρχών, στην περίπτωση της Φουκουσίμα, δεν ήταν πολύ μικρότερη (από τύχη δεν αποδείχτηκε εξίσου εγκληματική). Ωστόσο, αυτή η ολιγωρία τώρα δεν έτυχε της αντίστοιχης διεθνούς προσοχής και καταγγελίας. Ίσως γιατί στην περίπτωση της Ιαπωνίας η συσκότιση οφείλεται κυρίως στις «κατανοητές» (μεταξύ κατεργαρέων) επιφυλάξεις αποφυγής της αλυσιδωτής αντίδρασης που θα είχε για την ιαπωνική και σε συνέχεια για την παγκόσμια οικονομία ο πανικός και η αναταραχή από την παραδοχή της πραγματικότητας. Ο ρυθμιστικός ρόλος της αγοράς, ελεεινός από τη φύση του, τόσο στις προδιαγραφές ασφαλείας και επιχειρηματικής λειτουργίας ενός πυρηνικού εργοστασίου(!) όσο και στη διαχείριση του ατυχήματος, λειτούργησε και πάλι.
Αλλά υπάρχει ακόμη κάτι: Στην περίπτωση του Τσέρνομπιλ ήταν η συλλογική θυσία χιλιάδων Σοβιετικών στρατιωτών και εργατών, στο μεγαλύτερο βαθμό εθελοντική και συνειδητή, χαρακτηριστικό που επιβίωνε ακόμη στη Σοβιετική Ένωση, που μπάλωσε ό,τι μπορούσε να μπαλωθεί και απέτρεψε τα πολύ χειρότερα –την ερημοποίηση μέρους της Ευρώπης. Στη Φουκουσίμα, ποιος αλήθεια θα βοηθούσε την ιδιωτική εταιρία TEPC να διορθώσει τα αποτελέσματα των πολιτικών της μείωσης του κόστους και αύξησης των κερδών, σε μια χώρα που τα πάντα περνούν μέσα από τα επιχειρηματικά Ζαιμπάτσου; Τα ελικόπτερα δεν πέταξαν πάνω από τον αντιδραστήρα Νο4, λόγω υψηλής ραδιενέργειας, είπαν.
Μα γιατί δεν αναλαμβάνει, επιτέλους, ο ρυθμιστικός ρόλος της αγοράς;
Γιώργος Τσίπρας
Σχόλια
