Σημαντικές τοποθετήσεις και συμπεράσματα στο διεθνές συνέδριο για το Χρέος.
Του Χρίστου Καραμάνου.
Αναδείχθηκε σε σημαντικό γεγονός το διεθνές συνέδριο για το Χρέος, που οργάνωσε το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς, ο Συνασπισμός, το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς και το περιοδικό-δίκτυο Transform! Το συνέδριο διήρκεσε τρεις μέρες και έγιναν πάνω από πενήντα παρεμβάσεις από Έλληνες και ξένους επιστήμονες και πολιτικούς. Στο επίκεντρο του προβληματισμού βρέθηκαν οι αιτίες του χρέους και οι προτάσεις για τη διαχείριση του ζητήματος. Στο κλείσιμο του Συνεδρίου ο Αλ. Τσίπρας παρουσίασε δέκα πολιτικές κατευθύνσεις, ως βασικό πλαίσιο που πρότεινε να υιοθετηθεί από το ΚΕΑ (https://www.syn.gr/gr/keimeno.php?id=22454).
Η μεγάλη συμμετοχή κόσμου -ο χώρος του Cine Κεραμεικός αποδείχθηκε μικρός- δείχνει το μεγάλο ενδιαφέρον του κόσμου της Αριστεράς και την εναγώνια αναζήτηση μιας ριζοσπαστικής αντίληψης. Άλλωστε, πριν από λίγες μέρες είχε διοργανωθεί ένα αντίστοιχο διήμερο από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ στο Πάντειο, όπου επίσης υπήρξε μεγάλη συμμετοχή, κυρίως νέων ανθρώπων.
Έτσι, προκύπτει η διαπίστωση ότι με μεγάλη καθυστέρηση συζητά η Αριστερά στην Ελλάδα και την Ευρώπη τα ζητήματα του χρέους, καθυστέρηση που δεν οφείλεται στην έλλειψη ενδιαφέροντος του κόσμου, αλλά στην έλλειψη ιεράρχησης του ζητήματος. Μάλλον οι πολιτικές ηγεσίες παρασύρθηκαν από τις αστικές αντιλήψεις για «ισχυρή Ελλάδα της ΟΝΕ» και θεώρησαν ότι δεν υπάρχει ζήτημα χρεοκοπίας, τη στιγμή που όλα έδειχναν χρόνο με το χρόνο και ειδικά μετά την είσοδο στην ΟΝΕ την επιταχυνόμενη λειτουργία της χρεομηχανής.
Όλες οι τοποθετήσεις που έγιναν στο συνέδριο του ΚΕΑ και του ΣΥΝ, ανεξάρτητα από το αν συμφωνεί κανείς μαζί τους ή όχι, είχαν ενδιαφέροντα στοιχεία και τεκμηριωμένες απόψεις. Υπάρχει, όμως, και το πολιτικό στίγμα. Η κεντρική παρατήρηση που θα μπορούσε να γίνει επ’ αυτού είναι ότι, με λίγες εξαιρέσεις, ο προβληματισμός καθορίστηκε από την «προφύλαξη» του ευρώ. Η σχέση ευρώ και χρέους, ειδικά για την Ελλάδα, δεν φωτίστηκε. Ο ρόλος της ΟΝΕ και του διαβόητου Συμφώνου Σταθερότητας και των ασφυκτικών κριτηρίων του δεν τέθηκε αιχμιακά, παρά μόνο με τις γενικές αναφορές στο νεοφιλελευθερισμό. Χαρακτηριστικά ο Χ. Γολέμης, εκ μέρους του (συνδιοργανωτή του συνεδρίου) Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς σημείωσε: «…Είναι προφανές ότι στρατηγικές συγκλίσεις μπορούν να υπάρξουν μόνο μεταξύ κομμάτων που μοιράζονται συναφή ιδεολογικά και πολιτικά στοιχεία. Μια τέτοια περίπτωση είναι τα κόμματα που ανήκουν στο ΚΕΑ ως πλήρη μέλη ή παρατηρητές, τα οποία θέτουν το αίτημα της επανίδρυσης της Ε.Ε. και όχι της διάλυσής της ή της αποχώρησης ενός ή περισσότερων κρατών από αυτήν».
Για το ζήτημα της διαγραφής του χρέους -ένα ζήτημα μεγάλης πολιτικής σημασίας- η τοποθέτηση των περισσοτέρων εστιάστηκε σε μια ρύθμιση συμβατή με την Ε.Ε. και στο πλαίσιο των θεσμικών οργάνων της. Μια ρύθμιση που να αφορά ένα ορισμένο μέρος του χρέους -όχι το σύνολο, όχι το πολύ μεγάλο μέρος του. Απουσίασε, επίσης, ο προβληματισμός για την ιμπεριαλιστική διάσταση του χρέους και της χρεομηχανής. Συνεπώς, ας μας επιτραπεί η παρατήρηση ότι ναι μεν στο συνέδριο υπήρξε σημαντικός προβληματισμός, αλλά παράλληλα επιχειρήθηκε μια ιδεολογική και πολιτική περιχαράκωση στο άρμα του ευρωπαϊσμού.
Μια αντιπροσωπευτική τοποθέτηση για το πολιτικό στίγμα του συνέδριου ήταν αυτή του Γ. Δραγασάκη, πρώην βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, που επέμεινε σε μια αριστερή μεν, θεσμική δε, «κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική». Σε αντίθετη κατεύθυνση κινήθηκε η τοποθέτηση του Π. Λαφαζάνη, που έκανε οξύτατη κριτική στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και πρόβαλε ως ενδεχόμενη την ανάγκη εξόδου μιας χώρας από την Ε.Ε., προκειμένου να προωθηθεί ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός.
Λαφοντέν: Εξοργιστείτε!
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις, ήταν αυτή του Όσκαρ Λαφοντέν, πρώην συμπροέδρου του κόμματος Die Linke στη Γερμανία. Επιχειρώντας να στείλει ένα μήνυμα απεγκλωβισμού από το επίσημο θεσμικό πλαίσιο και τις συναινέσεις, σημείωσε: «Στη Γαλλία, ένας 93 χρονών άνθρωπος έγραψε ένα γράμμα μέσα στο οποίο λέει: Εξοργιστείτε! Και αυτό νομίζω ότι είναι το κλειδί στη λύση. Θα πρέπει να συσσωρεύσει κανείς μέσα του την οργή και έτσι όπως η θερμότητα μπορεί να μετατραπεί σε ενέργεια, έτσι και αυτή η συσσωρευμένη οργή μας μπορεί να μετατραπεί σε δύναμη, προκειμένου να αλλάξουμε τον κόσμο».
Γ. Δραγασάκης: Κοινή αριστερή ευρωπαϊκή στρατηγική
Αναφερόμενος στο πυρήνα μιας ευρωπαϊκής προοδευτικής απάντησης στο πρόβλημα του Χρέους, σημείωσε ότι βασικά σημεία μιας τέτοιας πολιτικής είναι:
•«Να επιτραπεί ο κατευθείαν δανεισμός και των κρατών από την ΕΚΤ, όπως συμβαίνει και με τις τράπεζες.
• Να δημιουργηθεί κοινός μηχανισμός δανεισμού για την έκδοση ευρωομολόγων που, υπό όρους και προϋποθέσεις, θα μπορούσε να περιορίσει τη δύναμη των αγορών να κερδοσκοπούν με τις διαφορές επιτοκίων.
• Να μετατραπεί μέρος των εθνικών χρεών σε κοινό ευρωπαϊκό χρέος.
• Να γίνει διαγραφή, αδρανοποίηση ή επαναγορά μέρους του χρέους με τους πόρους ενός φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών ή και της περιουσίας.
• Να εξασφαλισθεί αναπτυξιακή ώθηση, με αιχμή την απασχόληση, την κοινωνική ανάπτυξη και την αλληλεγγύη, μέσα από έναν ενισχυμένο προϋπολογισμό και νέους θεσμούς διαφανείς και δημοκρατικά ελεγχόμενους».
Π. Λαφαζάνης: Εκτός Ε.Ε.
«Η ιδιαίτερη ένταση που σημειώνει η κρίση στην Ε.Ε. και ειδικότερα στην Ευρωζώνη και την περιφέρεια της Ευρωζώνης, στην οποία η κρίση λαμβάνει τη μορφή της κρίσης Χρέους, οφείλεται πρώτα απ’ όλα στην ακραία νεοφιλελεύθερη και μονεταριστική δομική συγκρότηση της Ε.Ε., αλλά και στο μηχανισμό του ευρώ.
Μια σύγχρονη ριζοσπαστική προοδευτική και σοσιαλιστική πρόταση στη χώρα μας δεν μπορεί να προχωρήσει και πολύ περισσότερο να ολοκληρωθεί, μέσα στα σκληρά μονεταριστικά ταξικά πλαίσια του ευρώ και της ιμπεριαλιστικής νεοφιλελεύθερης “ιεράς συμμαχίας” της Ε.Ε., η οποία όλο και περισσότερο μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο γερμανικό αντεργατικό στρατόπεδο. Η προοδευτική και σοσιαλιστική προοπτική μιας οποιασδήποτε προπορευόμενης χώρας-μέλους της Ε.Ε. ή θα συνεπιφέρει μια παλίρροια προοδευτικών ανατροπών και την ανατροπή σε πολλές χώρες της Ε.Ε. ή και στο σύνολό της ή θα οδηγήσει τη συγκεκριμένη χώρα, που επιχειρεί προοδευτικούς και σοσιαλιστικούς μετασχηματισμούς, εφόσον θέλει να τους συνεχίσει, εκτός Ε.Ε.!
Η ενωμένη Ευρώπη ή θα διαμορφωθεί κάτω από τις σημαίες της προόδου και του σοσιαλισμού ή δεν θα υπάρξει, παρά μόνο ως ακραία αντίδραση!».
