Μετά την παρακολούθηση της ταινίας «Joker» (2019) του Todd Phillips, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι τα πάντα εν τέλει είναι θέμα χαρακτήρα. Θα πρέπει να θεωρηθεί προφανές ότι ο πρωταγωνιστής της ταινίας είναι ένας άνθρωπος ριζικά απαισιόδοξος –ένας άνθρωπος που βλέπει το ποτήρι μισο-άδειο, αντί για μισο-γεμάτο. Εντάξει, δεν λέω, πέρασε πολλά. ΄Εζησε σε μια εποχή με ποικίλα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα. Αλλά ποια εποχή δεν είχε τα δικά της κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα; Ποια εποχή υπήρξε «ξέγνοιαστη;» Ποιος άνθρωπος δεν πέρασε φουρτούνες και βάσανα; Συνιστούν άλλοθι τα δεινά της εποχής και η προσωπική μας κακοπάθεια (οσοδήποτε μεγάλη), για να πάρουμε το νόμο –ή σωστότερα: την ανομία– στα χέρια μας; Κι αν αυτή είναι η ενδεδειγμένη στάση, τότε τι θα έπρεπε να κάνουν εκείνοι που έζησαν Κατοχή και Εμφύλιο;
Όχι φίλοι μου. Δεν είναι ούτε η βία, ούτε το έγκλημα η απάντηση στα κοινωνικά και ψυχολογικά μας προβλήματα. Μην τρώτε το κουτόχορτο που σας ταϊζει η σκουπιδο-κουλτούρα των Mall και ο κινηματογράφος της Νέας Τάξης Πραγμάτων. Ούτε συνιστά απάντηση στα προβλήματά μας η καταφυγή στα χάπια και τον καπνό, στα οποία, παρεμπιπτόντως, επιδίδεται μετά μανίας ο πρωταγωνιστής (δεν μπόρεσα να διακρίνω ούτε μία σκηνή στην οποία ο «Joker» να μην καπνίζει σαν φουγάρο. Επιτέλους, μήπως πρόκειται και αυτό για σκηνοθετική «άποψη»;). Η απάντηση στα προβλήματά μας είναι να ξαναδώσουμε στους ανθρώπους αξίες και ιδανικά που έχουν κυριολεκτικά θαφτεί κάτω από τον κονιορτό της παγκοσμιοποίησης και του καταναλωτισμού. Να ξαναθυμίσουμε στη νέα γενιά τι σημαίνει να είσαι ΄Ανθρωπος, με «Α» κεφαλαίο (από το «άνω θρώσκω»). Και να μην σταματούμε στιγμή να επαναλαμβάνουμε ότι το μοναδικό πεπρωμένο του ανθρώπου είναι να ξεπεράσει το πεπρωμένο του.
Υπάρχει ωστόσο ένα στοιχείο της ταινίας το οποίο θεωρώ άξιο να υπογραμμισθεί: ότι εφιστά την προσοχή μας στην απαράδεκτη συμπεριφορά εκείνων που, ηθελημένα ή αθέλητα, έφτιαξαν (και συνεχίζουν να φτιάχνουν) τους εκάστοτε «Joker». Εκείνων, που δεν συντρέχουν τους «Joker» στις κρίσιμες στιγμές τους, αλλά τους εξωθούν στo γκρεμό. Δείτε, για παράδειγμα, τη μητέρα του πρωταγωνιστή: πόσο απέτυχε να τον αγαπήσει, με πόσα ψέματα τον μεγάλωσε, πόσο στάθηκε κατώτερη των απαιτήσεων του ρόλου της. Δείτε, επίσης, την αδιαλλαξία του εργοδότη του Joker, ή τη σκληρότητα που επιδεικνύουν οι συνεπιβάτες του στο μετρό. Η ταινία μάς δείχνει με ανάγλυφο τρόπο ότι δεν πρέπει να επιδεικνύουμε ανάλογη συμπεριφορά σε ψυχικά ταλαιπωρημένους ανθρώπους, αλλά να τους αντιμετωπίζουμε πάντοτε με την ευγένεια και την αξιοπρέπεια με την οποία επιθυμούμε οι άλλοι να αντιμετωπίζουν εμάς. Δεν χρειάζονται μεγαλεπήβολες πράξεις: συχνά, ένας καλός λόγος ή ένα χαμόγελο αρκούν. Αν θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο, ας προσπαθήσουμε πρώτα να αλλάξουμε τον εαυτό μας. Ξεκινώντας από τα μικρά και τα ασήμαντα – που αν το καλοσκεφτούμε, θα διαπιστώσουμε ότι δεν είναι ούτε «μικρά», ούτε «ασήμαντα».
Και ιδού πώς αυτό το άρθρο γράφτηκε από εκατοντάδες νεοέλληνες θεατές της ταινίας, χωρίς καν να το γνωρίζουν.
