Ενάμιση περίπου μήνα πριν τις Προεδρικές εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία, η προεκλογική αντιπαράθεση κινείται σε υψηλούς τόνους, με τα επιτελεία των υποψηφίων να επικεντρώνουν σε θέματα οικονομίας και σκανδάλων, θυμίζοντας έντονα προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.
Φαβορί για τον πρώτο γύρο, που θα πραγματοποιηθεί στις 28 Ιανουαρίου, εμφανίζεται ο πρόεδρος Αναστασιάδης, ο οποίος καταφέρνει να διαχειριστεί και να μετριάσει την φθορά από την προηγούμενη θητεία του και το φιάσκο των διαπραγματεύσεων στην Ελβετία. Ακολουθούν οι Ν. Παπαδόπουλος και Στ. Μαλάς, που φαίνεται να παλεύουν για την συμμετοχή τους στον δεύτερο γύρο. Ο Στ. Μαλάς και το ΑΚΕΛ που τον στηρίζει, προβάλει στον προεκλογικό του λόγο τα ζητήματα κοινωνικής ανισότητας, ενώ τείνει να εξελιχθεί στον πιο πιστό υποστηρικτή των σχεδίων «επίλυσης» του Κυπριακού. Η καμπάνια του Νικόλα Παπαδόπουλου, που στηρίζεται από το ΔΗΚΟ, την ΕΔΕΚ, την Αλληλεγγύη και τους Οικολόγους, απ’ την άλλη, έχει δύο στόχους. Αφενός να αναδείξει την ανάγκη απαλλαγής απ’ το καταστροφικό δίπολο ΔΗΣΥ – ΑΚΕΛ και αφετέρου να πείσει πως είναι εφικτή μια άλλη στρατηγική στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Ο Γ. Λιλλήκας ακολουθεί, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, στις προτιμήσεις των πολιτών ενώ στην τελευταία θέση έρχεται ο υποψήφιος του ΕΛΑΜ (αδερφή οργάνωση της Χ.Α.) που φαίνεται να σταθεροποιεί την θέση του στο πολιτικό σκηνικό της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το πολιτικό κλίμα
Η τάση απομάκρυνσης των πολιτών απ’ την πολιτική διαδικασία και τις εκλογές δεν δείχνει να αντιστρέφεται. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησαν η Cymar Market Research Ltd και η Public Issue, για λογαριασμό του ΡΙΚ, μόνο το 51% των πολιτών δηλώνει ενδιαφέρον για τις προεδρικές εκλογές, ποσοστό που μπορεί να είναι μεγαλύτερο απ’ τα αντίστοιχα των βουλευτικών εκλογών του 2016 (38%), όμως απέχει πολύ απ’ τις αρκετά πολωμένες προεδρικές εκλογές του 2008 (60%) (Διάγραμμα 1). Χαμηλή είναι επίσης και η προσέλευση νέων ψηφοφόρων για εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους, γεγονός που προβληματίζει ιδιαίτερα τα επιτελεία των κομμάτων.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα καταγράφεται μια αλλαγή στο γενικό κοινωνικό κλίμα αλλά και στην ιεράρχηση των θεμάτων που απασχολούν τους πολίτες, σε σχέση με τις προηγούμενες προεδρικές εκλογές. Στην ερώτηση που καταγράφει το γενικό πολιτικό κλίμα, το 33% των πολιτών απαντά ότι τα πράγματα πηγαίνουν προς την σωστή κατεύθυνση ενώ το 45% προς την λάθος, ενώ πριν τις προεδρικές του 2013, τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 87% προς την λάθος και μόλις 3% προς την σωστή κατεύθυνση. Η αλλαγή κλίματος έχει σαν βασική αιτία, την σταθεροποίηση, έστω και σε σαθρές βάσεις, της κυπριακής οικονομίας μετά την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και το κούρεμα των καταθέσεων. Δεν εμφανίζεται η ίδια αισιοδοξία και όσων αφορά το Κυπριακό, όπου μόλις το 14% των πολιτών πιστεύει ότι βρισκόμαστε πιο κοντά σε λύση σε σχέση με ένα χρόνο πριν, ποσοστό που έφτανε το 42% πριν τις εκλογές του 2016.
Η αλλαγή του κλίματος είναι λογικό να επηρεάζει και την ατζέντα των θεμάτων που οι πολίτες θεωρούν ως σημαντικά. Τα θέματα της οικονομίας συνεχίζουν να είναι πρώτα στην ατζέντα με το 36% των πολιτών να θεωρεί πως αποτελούν το βασικό πρόβλημα για την χώρα, παρουσιάζουν όμως πτωτική τάση σε σχέση με το 43% του 2012. Αντιθέτως φαίνεται να ανακάμπτει το ενδιαφέρον των πολιτών για το Κυπριακό και τα εθνικά θέματα με το ποσοστό των πολιτών που τα θεωρούν ως το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας να αυξάνεται απ’ το 15% το 2012, στο 27% σήμερα (Διάγραμμα 2).
Ανάγκη και δυνατότητα μια νέα κατεύθυνση
Η αποτυχία της στρατηγικής της Διζωνικής – Δικοινοτικής ομοσπονδίας, την οποία στηρίζουν από κοινού τα δύο μεγάλα κόμματα ΔΗΣΥ – ΑΚΕΛ, έχει δείξει πως οδηγεί σε αδιέξοδα για τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά και το ναυάγιο στο Κραν Μοντάνα. Αυτό είναι λογικό να οδηγεί ένα κομμάτι, ολοένα και διευρυνόμενο, της Κυπριακής κοινωνίας να αμφισβητεί την συγκεκριμένη στρατηγική ως μονόδρομο και να αναζητά εναλλακτικές. Την ανάγκη αυτή σωστά απ’ την πρώτη στιγμή έθεσαν τα κόμματα του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου, και εξέφρασε κυρίως με την υποψηφιότητα του ο Νικόλας Παπαδόπουλος, χωρίς να καταφέρνει να συσπειρώσει όμως όλες τις δυνάμεις. Φαίνεται πως απαιτούνται πολλά βήματα ακόμη, που δεν εξαντλούνται στην προεκλογική καμπάνια, ώστε να μετασχηματιστεί η απογοήτευση των πολιτών σε μια δύναμη ικανή να απαλλάξει το νησί απ’ την καταστροφική διακυβέρνηση του διδύμου ΔΗΣΥ – ΑΚΕΛ που εναλλάσσεται στην εξουσία, και να επιβάλει μια στροφή στο κυπριακό, με στόχο μια Κύπρο χωρίς κατοχή, ενιαία και ανεξάρτητη απ’ τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, που θα προσφέρει μια αξιοπρεπή ζωή σε όλους της τους κατοίκους.
Τα διαγράμματα είναι από την έρευνα που διενήργησαν οι εταιρίες Cymar Market Research Ltd και Public Issue για λογαριασμό του ΡΙΚ και από το αρχείο του ΡΙΚ (Έρευνες Πολιτικής Κουλτούρας και Εκλογικής Συμπεριφοράς ΡΙΚ, 1996-2017).
