του Τάσου Βαρούνη
«Αν η ΛΑ.Ε ήταν στη Βουλή η κυβέρνηση Τσίπρα θα είχε πέσει και το μνημονιακό μπλοκ θα είχε κλονιστεί συθέμελα. Στις προηγούμενες εκλογές πολλοί δεν είχαν αντιληφθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μεταλλαχθεί και τις οδυνηρές συνέπειες που θα είχε αυτή η μετάλλαξή του. Ελπίζουμε τώρα να γίνει αντιληπτή από το λαό η εθνική και κοινωνική ανάγκη όχι μόνο να μπει η ΛΑ.Ε στη Βουλή αλλά και να μπει με μια ισχυρή εκλογική δυναμική ανατροπής για την “απελευθέρωση” της χώρας από μνημόνια και αδίστακτες ολιγαρχίες».
Παναγιώτης Λαφαζάνης, συνέντευξη στην εφημερίδα «Η άποψη», 4 Μαρτίου.
Θα είχε ενδιαφέρον αν κάπως μπορούσαμε να καταγράψουμε τις αντιδράσεις αρκετών ανθρώπων στο άκουσμα της παραπάνω δήλωσης του Παναγιώτη Λαφαζάνη. Τις πρώτες. Αυτές που προκύπτουν σχετικά αυθορμήτως. Με τη μορφή ενός επιφωνήματος, μιας έκφρασης του προσώπου ή μιας ατάκας. Ίσως μια πιο… λαϊκότροπη δημοσκοπική τεχνική θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνει κανονικότατα και τέτοιου τύπου δεδομένα. Συχνά, αυτή η αίσθηση είναι πιο εύγλωττη και πιο βαθιά από επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα ή, για να μην κατηγορηθούμε και για «λαϊκισμό», έχει την ιδιότητα να εστιάζει στο καίριο, το βασικό, το σημαντικό που πολλές αναλύσεις ξεχνούν.
Εδώ αρκούμαστε σε μια εκτίμηση και μια άποψη. Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν εξωγήινη –και ευτυχώς– αυτήν τη δήλωση. Θα ήταν μια πραγματική ήττα, αν μετά από την πλούσια εμπειρία των τελευταίων χρόνων, υπήρχαν πάρα πολλοί άνθρωποι στη χώρα που να πίστευαν στα σοβαρά ότι «αν η ΛΑ.Ε ήταν στη Βουλή, το μνημονιακό μπλοκ θα είχε κλονιστεί συθέμελα». Γιατί από την αμηχανία, την παγωμάρα, το σκόρπισμα, ακόμα και από την απογοήτευση της τωρινής περιόδου, μπορούν να γεννηθούν νέα κι ελπιδοφόρα πράγματα. Από το πλαίσιο όμως που ορίζει η δήλωση Λαφαζάνη… με τίποτα.
Θα πει κάποιος: «Εδώ διαλύεται το σύμπαν, το πρόβλημά σας είναι ο Λαφαζάνης;». Νομιμοποιημένο το ερώτημα. Μα στην πραγματικότητα άστοχο. Γιατί δεν είναι μόνο η κρίση που ζούμε καθολική. Καθολική είναι και η κρίση των απαντήσεων που συχνά δίνονται. Έτσι, η κριτική μας δεν μπορεί παρά να αναζητά την ουσία, να πηγαίνει σε βάθος, να είναι δηλαδή κατά κυριολεξία ριζοσπαστική. Αν δεν προσδιορίσουμε το τι χρεοκόπησε –πέρα από τη χώρα– όλα αυτά τα χρόνια, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε διαφορετικά. Μπορούμε να μείνουμε στην ερμηνεία «ξεπούλημα του Τσίπρα», «δεν τολμήσαμε να πούμε για το ευρώ», «οι διαπραγματευτές μας είναι άχρηστοι». Γιατί τι άλλο υπονοεί η τωρινή εκτίμηση του Λαφαζάνη, ότι η είσοδος της ΛΑ.Ε στη Βουλή είναι κοινωνική και εθνική ανάγκη αν όχι αυτό; Ότι δηλαδή κάποιοι, για κάποιον ανεξήγητο λόγο, θα πετύχουν αυτά στα οποία οι άλλοι απέτυχαν στηριζόμενοι σε μια εκλογική δυναμική.
Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα που οι «καλοί τρόποι» συνήθως το απωθούν από τη συζήτηση: μπορεί μια Αριστερά να κοροϊδεύει και να ψεύδεται; Γιατί είναι μάλλον απίθανο, αν και τραγικά προτιμητέο, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης να πιστεύει ότι ο δρόμος της αλλαγής είναι αυτός που προσδιορίζεται στη δήλωσή του. Εδώ προκύπτουν τρία ζητήματα. Πρώτον, είναι μεγάλη η απόσταση κάποιων επιτελείων από την κατάσταση πνευμάτων του κόσμου, εν προκειμένω πλήρης υποτίμηση. Δεύτερον, είναι μεμπτό να επενδύεις στην πραγματική ανυπαρξία – δυσκολία, να χτιστούν σοβαρές εναλλακτικές απέναντι στην καταστροφή κι αυτό για μερικά βουλευτικά έδρανα και την απλή… ύπαρξη στο πολιτικό θέατρο. Τρίτον, αυτή η συνήθεια της Αριστεράς να πιστεύει ότι με τη συνθηματολογική πλειοδοσία σε φανταστικούς κόσμους, τύπου «δεν θα περάσει το 4ο μνημόνιο!», «μεγαλειώδης κινητοποίηση!» ή για το θέμα που συζητάμε «ΛΑ.Ε ενάντια σε ευρωπαϊκό κατεστημένο» – κάνει κακό.
*Τίτλος σειράς γαλλικού εκδοτικού οίκου που πραγματεύεται και προβάλλει κριτικές και ριζοσπαστικές απόψεις πάνω σε σημαντικά, σύγχρονα ζητήματα. Θα ήταν μια αναγκαία και χρήσιμη δουλειά για το «ελληνικό κίνημα», αν εντοπίζαμε και καταγράφαμε με αντίστοιχο πνεύμα όλες εκείνες τις αντιλήψεις, τα στερεότυπα, τις χρεοκοπίες της σκέψης από τις οποίες πρέπει να απαλλαχτούμε.
