Εκατοντάδες άτομα συμμετείχαν στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δρόμος της Αριστεράς την περασμένη Δευτέρα, στο Aμφιθέατρο της ΑΣΟΕΕ με θέμα: Διεθνοποιημένοι και ασύμμετροι πόλεμοι στη γειτονιά μας. Πόσο κοντά είναι η Γαλλία; Πόσο μακριά η Μέση Ανατολή; Σταχυολογήσαμε και παρουσιάζουμε εδώ τα κυριότερα σημεία των τριών κεντρικών εισηγήσεων.
Σωτήρης Ρούσσος
[…] Η πραγματικότητα μας εκπλήσσει, ξεπερνάει οποιεσδήποτε προοπτικές ή σχεδιασμούς που έχουμε σκεφτεί και μας δείχνει ότι βρισκόμαστε σε μια σημαντική καμπή του διεθνούς συστήματος, αυτή της γενικής ασυναρτησίας. Σε ένα μεταίχμιο, στο οποίο το παλαιό δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί και το καινούργιο δεν εμφανίστηκε συνολικά.
[…] Το πρώτο που μπορούμε να διαπιστώσουμε είναι η μεγάλη αυτονομία των περιφερειακών δυνάμεων, σε σχέση με αυτό που είχαμε ζήσει την περίοδο του διπολισμού και την πρώτη δεκαετία της μεταψυχροπολεμικής περιόδου. Βλέπουμε παίκτες όπως είναι η Τουρκία, η Ρωσία, το Ιράν, η Κίνα και άλλες όπως η Βραζιλία, να αποκτούν μια αυτονομία κινήσεων, ιδιαίτερα στην περιφέρειά τους. Να μην αισθάνονται αναγκασμένες να παίρνουν την άδεια, την άποψη, τη θέση της μοναδικής υπερδύναμης. Ωστόσο, παρά την αυτονομία τους, δεν προχωρούν σε πόλεμο, ούτε μεταξύ τους ούτε μεταξύ των περιφερειακών κρατών. Και αυτό συμβαίνει επειδή οι ανταγωνισμοί σταματούν σε ένα σημείο το οποίο καλύπτει η ηγεμονική σταθερότητα των ΗΠΑ. Αντ’ αυτού, έχουμε πολέμους δι’ αντιπροσώπων, οι οποίοι αντικατοπτρίζουν τον ανταγωνισμό και εμπορικούς ανταγωνισμούς. Δεύτερον, το Ισλαμικό Κράτος, το χαλιφάτο, σε συνδυασμό με την ύπαρξη του ιρακινού Kουρδιστάν και της ντε φάκτο αυτόνομης περιοχής των Κούρδων στη Βορειοανατολική Συρία, δημιουργούν μια σειρά υβριδικών κρατών, που δεν έχουν όλα τα χαρακτηριστικά επίσημων κρατών. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι το πείραμα του Ισλαμικού Χαλιφάτου. Γιατί, πέρα από την άγρια βαρβαρότητα που δείχνει στο εσωτερικό του, έχει σύνορα ελατά και όλκιμα, που μπορούν να αυξομειώνονται. Δεν αποδέχεται το ίδιο συνοριακή κυριαρχία – μπορεί να έχουμε στο μέλλον κράτη των οποίων η συνοριακή κυριαρχία θα αυξομειώνεται, ανάλογα με τις συνθήκες. Μπορεί να εμφανίζεται ως υβριδικό κράτος και ταυτοχρόνως είναι μη κρατικώς δρων. Π.χ. οι επιθέσεις στο Παρίσι, όπου εμφανίζονται με τρεις κυριαρχίες: Εδαφική, δηλώσεις αφοσίωσης, και έναν τρίτο κύκλο, τη μουσουλμανική εξέγερση. Η κατάσταση στη Συρία δεν είναι πια ένας εμφύλιος και ας φαίνεται να ξεκίνησε έτσι. Είναι μια περιφερειακή σύγκρουση για τη Συρία, στην οποία συμμετέχουν οι Τούρκοι, οι Ρώσοι, οι Σαουδάραβες, οι Ιρανοί, οι Αμερικανοί. Συνεπώς, θα επιλυθεί όταν συνεννοηθούν οι περιφερειακές δυνάμεις μεταξύ τους. Όποιος συμμετέχει σε αυτήν τη σύγκρουση συμβάλλει στην αλλαγή του ισοζυγίου. Έτσι, λοιπόν, το Ισλαμικό Χαλιφάτο, σε αυτού του είδους τον υβριδικό χαρακτήρα που περιέγραψα, μπορεί να συνδεθεί με αυτή τη μορφή εξέγερσης των νέων μουσουλμάνων στη Γαλλία και αλλού.
[…] Νομίζω ότι ως χώρα δεν κάναμε καμιά χρήση ενός διαμεσολαβητικού ρόλου τον οποίο θα μπορούσαμε να παίξουμε. Η Ελλάδα θα πρέπει να αντιληφθεί ότι είναι μέρος της Ανατολικής Μεσογείου, να υπάρχει μια στόχευση και να καταλάβει ότι υπάρχει αναγκαιότητα μακροχρόνιας στρατηγικής.
Βαγγέλης Πισσίας
Τέσσερα χρόνια αφότου άρχισε να μας απασχολεί το θέμα της Συρίας, περιοριζόμαστε ως χώρα σε κάποιες γενικές εκτιμήσεις, και υπάρχει γι’ αυτό κάποιος βαθύτερος λόγος. Πριν από 30-40 χρόνια, στην παγκόσμια σκακιέρα ανήκαμε στη Δύση, παρά τις ποικίλες διαφοροποιήσεις. Όμως τώρα κανείς δεν λέει τίποτα. Οι πολλοί λένε ανήκουμε στην Ευρώπη, στη Δύση, και οι άλλοι τι λένε; Μας ήρθαν τα μνημόνια, ως χώρα βλέπουμε την παγκόσμια σκακιέρα, βλέπουμε αυτό το θερμό κλίμα στην περιοχή μας, κάνουμε κανένα ταξιδάκι για το θεαθήναι, μικροκινήσεις, για να τις πλασάρουμε σε κάποιους δικούς τους και περιμένουμε να μας υποδείξουν τη θέση που θα πάρουμε.
Στη Συρία, αντίθετα από ό,τι έγινε στην Αίγυπτο, ο λαός ξεσηκώθηκε, αλλά στους τέσσερις μήνες ξέραμε ότι το θέμα είναι αμιγώς γεωπολιτικό. Κι αν δεν το ξέραμε εμείς, επειδή βλέπαμε ελληνική τηλεόραση, το ήξεραν όλοι όσοι ασχολούνται λίγο με την πολιτική με έναν πιο συστηματικό τρόπο και φυσικά όλες οι υπόλοιπες κυβερνήσεις. Κανείς δεν ήθελε να σταματήσει ο πόλεμος. Ο Άσαντ πολύ γρήγορα στριμώχτηκε, αλλά υποτίμησαν έναν παίκτη, τη Ρωσία, που υπέστη ήττα στη Λιβύη, που ένιωσε ότι τον πετάνε έξω από τη Μεσόγειο, που εκατοντάδες χρόνια θεωρεί ζωτικό για την ύπαρξή της να σταθεί μέσα στη Μεσόγειο. Αυτή έβαλε μια κόκκινη γραμμή, να μην πέσει ο Άσαντ. Το ISIS εμφανίστηκε αργότερα.
[…] Τώρα βλέπουμε ότι αυτή η κατάσταση, η γεωπολιτική, έρχεται και κουμπώνει με αυτές τις διαπιστώσεις μας και να καταλάβουμε ότι είμαστε μαριονέτες.
[…] Ένας αυτοπροσδιορισμός ως χώρα, τώρα που σκουραίνουν τα πράγματα και υπάρχουν πάντα οι κίνδυνοι να εμπλακούμε σε περιπέτειες, είναι απαραίτητος. Εμείς είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε κάτι; Μια πολιτική επεξεργασία είναι απαραίτητη, μια ανάλυση που θα μας επιτρέψει έναν πολιτικό προσανατολισμό, όχι χωρίς τα ρίσκα τους, ώστε να πετύχουμε κάτι στις διεθνείς ισορροπίες.
[…] Στην υπόθεση της κατάρριψης του αεροπλάνου, η Ρωσία δέχτηκε ένα πλήγμα, αλλά βγήκε κερδισμένη, αναβαθμίστηκε η θέση της στο βόρειο τμήμα της Συρίας, βάζει όρους, αποκτά μια θέση ισχύος σε όποια μελλοντική διαπραγμάτευση.
[…] Η Τουρκία έχασε πόντους, παρά τα χρήματα που πήρε για τους πρόσφυγες, αλλά τα σχέδιά της θα συναντήσουν μεγαλύτερες δυσκολίες.
Ρούντι Ρινάλντι
Αυτό που λέμε Αριστερά σήμερα ασχολείται ελάχιστα με αυτά τα ζητήματα και γι’ αυτό πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα βρεθούμε σε μια σύγκρουση με γεγονότα και καταστάσεις που θα ταράζουν συνειδήσεις, εφησυχασμούς και αυταπάτες.
[…] Το μνημόνιο-αντιμνημόνιο δεν μπορεί να τα χωρέσει όλα αυτά που γίνονται στην περιοχή και είμαστε πολύ κοντά στις φλόγες και σε μια γενικευμένη αποσταθεροποίηση και πρέπει να έχεις έναν προσανατολισμό.
Κρατάω αυτό που είπε ο Βαγγέλης, ότι σε λίγα χρόνια μπορεί να δημιουργηθούν πραγματικές χώρες. Μίλησε για μαριονέτες και πολιτικούς που διαχειρίζονται τα πράγματα στη χώρα. Θα ’πρεπε και η Ελλάδα να είναι μια πραγματική χώρα, ώστε να έχει έναν λόγο και στρατηγική στην περιοχή, θα ’πρεπε το λαϊκό κίνημα να μπορούσε να στηρίξει μια πραγματική χώρα.
Ο Σωτήρης Ρούσσος είπε ότι εμφανίζονται νέες μορφές κρατών, μίλησε για την αλλαγή στην έννοια και στους τύπους της κυριαρχίας.
[…] Η αστάθεια, η αποσταθεροποίηση, οι πόλεμοι θα οδηγήσουν στην ανάγκη θέσης, να πει ο καθένας με ποια μεριά είναι. Η Δύση δεν είναι ενωμένη σε αυτήν την αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Οι Αμερικανοί προσπαθούν να ρυμουλκήσουν ολόκληρη τη Δύση σε αυτό το άρμα, την ίδια στιγμή και μέσα στην αμερικανική πολιτική υπάρχουν διαφοροποιήσεις και σχεδιασμοί για το πόσο σκληρή πρέπει να είναι αυτή η αναμέτρηση με τη Ρωσία. Έτσι, ενδέχεται να περάσουμε σε μια νέα τριγωνική σχέση ΗΠΑ, Ευρώπη, Ρωσία και υποδεέστερες αντιπαραθέσεις, υπάρχει το ζήτημα Ρωσίας-Τουρκίας, υπάρχει το ζήτημα των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας, υπάρχει το Κυπριακό, το οποίο εμπλέκεται άμεσα, και φυσικά υπάρχει και η όξυνση των αντιπαραθέσεων και της διαίρεσης μέσα στον ίδιο τον ισλαμικό κόσμο, το σιιτικό τόξο, το σουνιτικό τόξο, θέματα τα οποία εμείς δεν είμαστε σε θέση να προσεγγίσουμε γιατί τα βλέπουμε με ένα δυτικό τρόπο.
[…] Πιστεύω ότι θα πρέπει να δούμε με ποιον προσανατολισμό θα πρέπει να σταθούμε απέναντι σε αυτές τις συγκρούσεις και αναδιατάξεις που γίνονται. Σε αυτήν τη σταυροφορία που κάνει η «πολιτισμένη Δύση» απέναντι στη «βαρβαρότητα» ή απέναντι στη Ρωσία, εμείς τι θέση θα πάρουμε; Ή η διένεξη Τουρκίας-Ρωσίας, μας αφορά καθόλου ή όχι; Στο προσφυγικό και στο ζήτημα ότι θα κλείσουν όλα τα σύνορα και θα μείνουν εδώ, τι θέση θα πάρουμε; Θα πρέπει να δούμε πώς θα ήταν μια πολυδιάστατη πολιτική, είτε μιας χώρας είτε ενός κινήματος απέναντι σε αυτές τις καταστάσεις;
[…] Είμαστε σε μια εποχή πολέμων και χρειάζεται κανείς να μπορεί να προσανατολιστεί και να προετοιμαστεί ψυχολογικά και πολιτικά. Θεωρώ ότι είναι απαραίτητη η ενασχόληση, η συζήτηση, ώστε να μπορέσει ένας κόσμος να εξοπλιστεί απέναντι σε αυτά που έρχονται.
Και πώς θα μπορέσουν, τέλος, οι λαοί σε μια περιοχή που έχει πολλά σύννεφα, να δώσουν μια απάντηση, να παίξουν έναν πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτά που έρχονται; Σκεφτείτε: Γιουγκοσλαβία, Λιβύη, Συρία. Τα σιδερικά ξανάρχονται και για να καταναλωθούν από κάποιους και για να πετύχουν στρατηγικούς στόχους, αντιδραστικούς. Για να υπάρξει μια αντίσταση χρειάζεται γνώση και προσανατολισμός.
