του Γιάννη Ζήβα*
45 χρόνια μας χωρίζουν από την μεγαλειώδη εξέγερση του Πολυτεχνείου και είναι φυσικό να αναλογιζόμαστε τους ανώνυμους αγωνιστές και όχι εκείνους που με κάθε τρόπο εξαργύρωσαν τους αγώνες στους οποίους συμμετείχαν. Κυρίως όμως οφείλουμε να τιμούμε αυτούς που θυσιάστηκαν και εκείνους που βασανίστηκαν από τα αποβράσματα της ΕΣΑ και της Ασφάλειας.
Οι δίκες των βασανιστών της χούντας διεξάχθηκαν στην Αθήνα, στην Χαλκίδα και στην Πάτρα. Τα όσα κατέθεσαν οι μάρτυρες και όσοι βασανίσθηκαν είναι τρομακτικά. Θα τεθεί φυσικά το ερώτημα: από ποιους στελεχώνονταν οι μηχανισμοί καταστολής της Χούντας που… «διέπρεψαν» σε βασανισμούς δημοκρατών πολιτών; Πρόκειται για τα εκκολαφθέντα αυγά του φιδιού που έθρεψε και μεγάλωσε το εμφυλιακό και μετεμφυλιακό καθεστώς στην χώρα μας. Είναι οι ίδιοι οι ταγματασφαλίτες αλλά και οι γιοί των ταγματασφαλιτών, των προδοτών, των μαυραγοριτών και όλων αυτών που συνεργάσθηκαν με τους κατακτητές κατά την Κατοχή και βασάνιζαν εν συνεχεία στην Μακρόνησο, στη Γυάρο, στον Άη Στράτη και στις φυλακές και στα αστυνομικά τμήματα των πόλεων.
Σε μία από τις δίκες των αστυνομικών-βασανιστών της ΕΣΑ, ο επίτροπος του Στρατοδικείου Ζούβελος είχε κατηγορηματικά διατυπώσει: «Είναι αποκρουστέο και τραγικό το φαινόμενο, έλληνες αξιωματικοί που έδωσαν όρκο υπεράσπισης της τιμής της Πατρίδας να κακομεταχειρίζονται, να δέρνουν ανηλεώς, να βασανίζουν παντοιοτρόπως συναδέλφους τους επειδή αυτοί, έτυχε να εμφορούνται από δημοκρατικά ιδεώδη».
Τα βασανιστήρια αποτελούν την απεχθέστερη μορφή βίας που έχει επινοηθεί από ανθρώπινο νου και αποσκοπούν στην σωματική και κυρίως ηθική εξουθένωση του βασανιζομένου, μέσα από τον σωματικό και ψυχικό πόνο
Τα βασανιστήρια αποτελούν την απεχθέστερη μορφή βίας που έχει επινοηθεί από ανθρώπινο νου και αποσκοπούν στην σωματική και κυρίως ηθική εξουθένωση του βασανιζομένου, μέσα από τον σωματικό και ψυχικό πόνο. Ο Γ. Α. Μαγκάκης ήταν ο κύριος εισηγητής του νόμου κατά των βασανιστηρίων, που ψηφίστηκε το 1983, όπου οι βασανισμοί πολιτών χαρακτηρίζονται ειδεχθές έγκλημα που πρέπει να τιμωρείται δεόντως.
Με την έλευση της μεταπολίτευσης τα καθάρματα που ακούνε στο όνομα «βασανιστές», κάθισαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου, αλλά οι ποινές που τους επιβλήθηκαν μάλλον σαν χάδι θα χαρακτηρίζονταν. Ιδιαίτερα οι αστυνομικοί βασανιστές που δικάζονταν στο Κακουργοδικείο Χαλκίδας (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1975), δέχθηκαν ανακουφισμένοι τις ελαφρότατες ποινές που τους επιβλήθηκαν, αφού μετά από ολιγόχρονη έκτισή τους, τα αποβράσματα αυτά βγήκαν έξω ελεύθερα σαν αθώες περιστερές. Στην δίκη για τους βασανιστές της ΕΣΑ (Αύγουστο-Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1975), επιβλήθηκαν οι ποινές που έπρεπε, αν και πολλοί από αυτούς (κυρίως δευτεροκλασάτοι) δεν τιμωρήθηκαν και αφέθησαν ελεύθεροι.
Θα μείνουν βαθιά χαραγμένες στη μνήμη μας οι καταθέσεις των βασανισθέντων όπως του Πνευματικού, του Ρεκλείτη, των αδελφών Παναγούλη, της Νάντιας Βαλαβάνη, του Περικλή Κοροβέση, της Σωτήρχου, του Κώστα Κάππου, του Καραπιπέρη, της Κίτυ Αρσένη, του Ανδρέα Λεντάκη και πολλών άλλων. Η αδάμαστη πίστη στην Δημοκρατία και το μίσος στον φασισμό ήταν τα ακαταμάχητα όπλα των ανθρώπων αυτών που στάθηκαν απέναντι στα ανθρωποειδή του Στρατού και της Αστυνομίας.
Πολλοί από τους βασανισθέντες με ανεπούλωτες πληγές στο σώμα και στην ψυχή έφυγαν σύντομα από τη ζωή, αλλά η μνήμη τους θα μείνει παντοτινή στις καρδιές μας. Σήμερα το αυγό του φιδιού έχει εκκολαφθεί με το απεχθές πρόσωπο της Χρυσής Αυγής, τα στελέχη και μέλη της οποίας είναι γνήσιοι απόγονοι των βασανιστών της Χούντας και του παρακράτους. Η καταδίκη τους στην δίκη που σήμερα διεξάγεται είναι εκ των ών ούκ άνευ για μία ευνομούμενη Πολιτεία.
* Ο Γιάννης Ζήβας είναι μεταφραστής
