Μνήμη Φαίδωνα Θεοφίλου
Φεύγω και βλέπω τον άνεμο να ορμά,
Ξανοίγοντας
Την κατήφεια των χρωμάτων του φθινοπώρου
Φαίδων Θεοφίλου, Η λειτουργία της Μήθυμνας
…Εγώ έκανα παρέα στον μπαμπά, που κάθισε στο καφενείο δίπλα στη θάλασσα και ξεφύλλιζε ένα μικρό βιβλίο που είχε αγοράσει, τη «Λειτουργία της Μήθυμνας», πίνοντας ένα ουζάκι, που το συνόδευε με παστή σαρδέλα Καλλονής. Πολύ στο διάβασμα το είχε ρίξει η οικογένεια. Αλλά φαίνεται η Λέσβος είχε στο αίμα της τη λογοτεχνία από τα αρχαία χρόνια…
Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο μου Ένα κουτί θάλασσα (εκδόσεις Μίνωας)
Η Λειτουργία της Μήθυμνας είναι ποιητικό έργο του αγαπημένου ποιητή και πεζογράφου Φαίδωνα Θεοφίλου, που έφυγε από τη ζωή το βράδυ της Τετάρτης 18 Σεπτεμβρίου στα 72 του χρόνια…
Τον Φαίδωνα τον γνώρισα μέσω της κόρης του, της φίλης και εκλεκτής συναδέλφου -δημοσιογράφου Μικαέλας Θεοφίλου. Διάβασα τα βιβλία του και παρακολουθούσα ανελλιπώς το Ιστολόγιό του «Ο Θεός στο καφενείο». Ανταλλάσσαμε σκέψεις διαδικτυακά και τηλεφωνικά…
Το 2008 είχα περιλάβει το βιβλίο του στα καλύτερα που διάβασα εκείνη τη χρονιά. Έγραφα τότε:
«Φαίδων Θεοφίλου, Η λειτουργία της Μήθυμνας
Εδώ πηγαίνει το δικό μου βραβείο ποίησης. Η λειτουργία της Μήθυμνας, του αγαπημένου Μόλυβου, συνεχίζει την ποιητική παράδοση του μαγικού νησιού του Βόρειου Αιγαίου. Δεν είναι τυχαίο ότι από τα χώματα της έχουν ξεπηδήσει –ήδη από την αρχαιότητα – μερικοί από τους σημαντικότερους ποιητές, πεζογράφους, ζωγράφους. Σαπφώ, Μυριβήλης, Θεόφιλος, Ελύτης και τόσοι άλλοι. Συνεχιστής τής ζωντανής αυτής παράδοσης ο ποιητής Φαίδων Θεοφίλου, μας ταξιδεύει ακόμη μια φορά με τους στίχους του. Καταφέρνοντας να μας γεμίσει με την ουσία όλης αυτής της ομορφιάς. Να μας κάνει να βρεθούμε κι εμείς εκεί. Μια έναστρη νύχτα, με το κεφάλι λίγο ζαλισμένο από τα εξαίσια ούζα της Λέσβου, να βλέπουμε, όπως δεν είδαμε ποτέ … (εκδόσεις Αλεξάνδρεια, σελ. 62)».
Συνεργαστήκαμε με τον Φαίδωνα και ως μέλη της Κριτικής Επιτροπής στον 2ο Διαγωνισμό Διηγήματος «Στέλιος Ξεφλούδας» με θέμα Έγκλημα στο χωριό. Εντυπωσιαστήκαμε όλοι με τη βαθιά και εύστοχη κριτική του ματιά. Είχε διαβάσει τα διηγήματα με τον πιο προσεκτικό τρόπο κι είχε κάνει παρατηρήσεις για όλα…
Τον Ιούλιο του 2010 μου παραχώρησε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη για τον Δρόμο με αφορμή τη συλλογή διηγημάτων του Η Νεκροφάνεια του πέους. Έλεγε -μεταξύ άλλων: «…Θα πρέπει να πω ότι η λέξη “διανοούμενος” μου είναι απεχθής, επειδή στη χώρα μας, ιδιότητες σαν κι αυτήν, ενώ θα έπρεπε να παράγουν σκέψη και να προκαλούν τον σεβασμό, γίνονται διαβατήριο για την επίτευξη προσωπικών επιδιώξεων. Προτιμώ τη λέξη “σκεπτόμενος” και ακόμα καλύτερα: πολίτης με συνείδηση του ρόλου του…»
Στην τελευταία ανάρτησή του στη σελίδα του στο facebook, τον Αύγουστο, έγραφε: «…Περπατώ σαν να ταξιδεύω ταυτόχρονα, μέσα σ’ ένα κόσμο που θέλω να πλάσω : Ένα νέο βιβλίο που δεν θέλω να είναι μόνο μια ενδιαφέρουσα ιστορία, αλλά να αφήνει και κάτι πολύτιμο στον αναγνώστη, που θα τον βοηθήσει να κατανοήσει καλύτερα τη ζωή και τους ανθρώπους.
Ο συγγραφέας λοιπόν, (μιλάμε για πεζογραφία) είναι και σκηνοθέτης, που χωροθετεί το έργο που πρόκειται να γράψει, διαλέγει τα πρόσωπα (casting) και όλες τις λεπτομέρειες στην υπόθεση, που θα κάνουν πειστικό το στήσιμο ενός έργου. Η ικανότητα βέβαια αυτή του σκηνοθέτη και η λειτουργία του, εντάσσεται στην κύρια ιδιότητα, και του συγγραφέα, που αφού σκηνοθετήσει και γράψει το έργο, απευθύνεται στο αναγνωστικό κοινό αναμένοντας από αυτό, την αναγνωστική συμμετοχή στο έργο του. Έτσι λοιπόν, τη μισή δουλειά την κάνω περπατώντας και την άλλη γράφοντας…»
Τώρα μένει θλίψη και κενό. Όμως θα έχουμε πάντα τα υπέροχα γραπτά του. Κι ας έγραψε ο ίδιος στη Λειτουργία της γενέτειράς του που τόσο αγάπησε:
Φεύγω,
μέχρι
που βγαίνω έξω από το τραγούδι μου
Περί θρησκευτικών και ΣΤΕ
«…Τα σχολεία μας δεν χρειάζονται ούτε κατηχητές ούτε απολογητές. Χρειάζονται εμπνευσμένους καθηγητές, επιστήμονες Θεολόγους που θα διδάσκουν ένα μάθημα γνώσης, ένα μάθημα πολιτισμού, ένα μάθημα σύμφωνα με τα επιστημονικά και παιδαγωγικά πρότυπα, ένα μάθημα ως μια άσκηση αγάπης με τα μάτια στραμμένα στον κόσμο και όχι στον εαυτό μας. Αλλά κοιτάμε προς τα έξω έχοντας πρώτα μάθει ποιοι είμαστε και τι σημαίνει αυτό που είμαστε. Ίσως αυτό το ταξίδι στο μάθημα των θρησκευτικών, να μπορούσαμε να το φανταστούμε όπως τα ταξίδια των ναυτικών μας.
Ταξιδεύουν σ’ όλον τον κόσμο γνωρίζοντας θρησκείες, πολιτισμούς και γλώσσες αλλά δεν χάνονται και γυρίζουν πάντα στην πατρίδα τους πιο πλούσιοι και ισχυροί γιατί έμαθαν να κάνουν το σταυρό τους από την κοιλιά της μάνας τους, μιλούν την ίδια γλώσσα με αυτή που μιλούσε ο Οδυσσέας και προσεύχονται στην Παναγιά και στον Άι Νικόλα.
Η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων έχει μια ιστορική, μια προσωπική ευθύνη. Ας μην σκεφθεί το πρόσκαιρο πολιτικό κόστος ή όφελος αλλά ας αποφασίσει με την καρδιά και το νου αναλογιζόμενη όχι τις επόμενες εκλογές αλλά την επόμενη γενιά…»
Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος / Πολύ ενδιαφέρουσα τοποθέτηση από έναν ανοιχτόμυαλο άνθρωπο της εκκλησίας, πήγη: Romfea.gr. 21/09/2019
