Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά –αλλά κυρίως να τα αφουγκραζόμαστε…
«Οι άνθρωποι που προσπαθούν να κατανοήσουν τον κόσμο χωρίς τη βοήθεια των παιδιών είναι σαν τους ανθρώπους που προσπαθούν να φτιάξουν ψωμί χωρίς τη βοήθεια της μαγιάς»
Γκάβριελ Σάβιτ, Η Άννα και ο Χελιδονάνθρωπος
Γιορτάζουν οι Άννες σήμερα και συμπωματικά, το δικό μου το μυαλό τρέχει σε μια μυθιστορηματική Άννα. Την επτάχρονη ηρωίδα του μυθιστορήματος του Γκάβριελ Σάβιτ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός στη θαυμάσια μετάφραση της Αργυρώς Πιπίνη. Την Άννα Ουάνια. Που ξυπνά το πρωί της 6ης Νοεμβρίου του 1939, χωρίς να γνωρίζει ότι αυτή τη μέρα θα αλλάξουν όλα στη ζωή της. Ο πατέρας της, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο, μαζί με όλους τους υπόλοιπους καθηγητές, θα οδηγηθεί σε κέντρο κράτησης και στη συνέχεια σε στρατόπεδο συγκέντρωσης.
Άδικα θα τον περιμένει. Δεν θα επιστρέψει ποτέ…
Και τότε θα γνωρίσει έναν παράξενο άνθρωπο. Τον Χελιδονάνθρωπο, όπως θα τον λέει από εκεί και πέρα. Γιατί το να λες το πραγματικό σου όνομα έχει γίνει επικίνδυνο. Αλλά και γιατί ο μυστηριώδης αυτός άντρας έχει ένα τρόπο να επικοινωνεί με τα πουλιά και κυρίως τα χελιδόνια.
Θα περιπλανηθούν χρόνια, περπατώντας αδιάκοπα, προσπαθώντας να αποφύγουν τη δίνη του πολέμου. Θα κάνουν κύκλους. Θα περάσουν σύνορα και θα επιστρέψουν. Η φρίκη όμως δεν μπορεί να μείνει κλεισμένη απ’ έξω. Θα συναντήσουν στο τέλος κι έναν Εβραίο, τον Ρεμπ Χιρσλ. Παρά τις αντιρρήσεις του Χελιδονάνθρωπου θα τους ακολουθήσει…
Ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης με κάποιες πινελιές μαγικού ρεαλισμού και με εξαιρετική γραφή και μυθοπλασία. Ένα σύγχρονο παραμύθι από αυτά που θα έπρεπε να διηγούμαστε στα μεγαλύτερα παιδιά. Το να κρύβεις την ιστορία και την αλήθεια για το «καλό τους» οδηγεί εν τέλει σε ενηλίκους που έχουν απολύτως στρεβλωμένες απόψεις.
Όμως δεν είναι αυτό που κυρίως μου άφησε σαν γεύση αυτό το μυθιστόρημα. Το μεγαλύτερό του προτέρημα, πέρα από την ευρηματικότητα της πλοκής του, είναι ότι βλέπει τον κόσμο με τα μάτια του παιδιού που μεγαλώνει.
Είναι σημαντικό να βρίσκουμε τον τρόπο να αφουγκραζόμαστε τα παιδιά. Συνήθως αναλωνόμαστε με τι θα τα διδάξουμε. Και όχι με όσα έχουν να μας μάθουν. Και μαθαίνουμε πολλά από τη μικρή Άννα για το πώς είναι να κινείσαι μέσα στον κόσμο των ενηλίκων. Οι φόβοι, τα μεγέθη. Τα τραύματα. Αλλά και η αγάπη. Η θυσία.
Από τις συγκλονιστικές σελίδες του βιβλίου είναι όταν η μικρή Άννα προσπαθεί να βρει το φάρμακο που είναι απαραίτητο για τον Χελιδονάνθρωπο στο ερειπωμένο και σχεδόν έρημο Γκντάνσκ.
Ένας φαρμακοποιός θα την εκμεταλλευτεί. Η σκηνή δεν παρουσιάζεται με αγοραίο ρεαλισμό, αλλά με μια ευαισθησία που σε κάνει να πονάς.
Η Άννα συνεχίζει να ζει στη μνήμη σου κι αφού κλείσεις το βιβλίο. Να περπατά σε έρημες πόλεις, σε δάση, σε βαλτότοπους. Να ψάχνει τις τσέπες νεκρών στρατιωτών. Να αντικρύζει έναν ομαδικό τάφο.
Κι όλα να ρέουν χωρίς προσπάθεια εντυπωσιασμού. Όσα δεν λέγονται, όσα μεταφέρονται υπαινικτικά, είναι πιο δυνατά από λεπτομερείς περιγραφές.
Ας το διαβάσουμε κι ας το αφήσουμε μετά στην άκρη να κάνουμε μια αληθινή συζήτηση με τα παιδιά μας – ή με τα παιδιά του κόσμου…
Noiroads stories
Έγραφα την προηγούμενη εβδομάδα για την Ελλάδα ως φιλμ νουάρ. Καθόλου τυχαία λοιπόν, σήμερα το βράδυ λέω να βρεθώ κι εγώ μετά τις 6 το απόγευμα στο «Ρομάντσο» (Αναξαγόρα 3) όπου οι εκδόσεις Άπαρσις διοργανώνουν το Noiroads stories, ένα αφιέρωμα στο noir, με επίκεντρο τη βράβευση των διακριθέντων συγγραφέων στον 2ο διαγωνισμό αστυνομικού διηγήματος. Ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ΕΛΣΑΛ (Ελληνική Λέσχη Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας), η κριτική επιτροπή της οποίας αξιολόγησε τα αστυνομικά διηγήματα που κατατέθηκαν.
Η βραδιά, εκτός από τις βραβεύσεις, περιλαμβάνει συζητήσεις, performances, εικαστικές εκθέσεις και θα κλείσει με live jazz μουσική, δίνοντας στους χώρους του «Ρομάντσο» νουάρ διάθεση.
Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε στην ιστοσελίδα των εκδόσεων Άπαρσις https://www.aparsis.gr/news
