Κεντρική Μακεδονία: Η βιτρίνα των προγραμμάτων προβολής και οι δυνατότητες της αγροκτηνοτροφικής παραγωγής
Του Γιώργου Θεοδωρόπουλου*
Με αφορμή την Έγκριση του προγράμματος προβολής αγροτοδιατροφικών προϊόντων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΚΜ) από το Περιφερειακό Συμβούλιο, στη συνεδρίαση της 22/12/2014, κατατέθηκαν ενδιαφέροντα στοιχεία που αναδεικνύουν τις δυνατότητες του πρωτογενή τομέα, ώστε να έχει καθοριστική συμβολή στην παραγωγική ανασυγκρότηση. Παράλληλα, όμως, διατυπώθηκαν για μια ακόμη φορά, οι πολιτικές που καθηλώνουν και αποδυναμώνουν αυτή την προοπτική.
Σύμφωνα με το εισηγητικό κείμενο: Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας διαθέτει ένα από τα πιο πλούσια καλάθια αγροτικών προϊόντων της χώρας που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, φρούτα, κηπευτικά, σιτηρά, κτηνοτροφικά και βιομηχανικά αγαθά, καθώς και αρωματικά φυτά. Συγκεκριμένα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, που έχει επίσης πολλά προϊόντα αναγνωρισμένα ως ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) και ΠΓΕ (Προστασία Γεωγραφικής Ένδειξης), καλλιεργούνται: 55% των επιτραπέζιων ελιών της χώρας, 25-30% του βαμβακιού, 85% του ρυζιού, 32% των σιτηρών, 70% των οπωροφόρων, 20% των κηπευτικών, το 15% των κτηνοτροφικών φυτών της χώρας.
Ταυτόχρονα, παράγεται: Το 35% του βόειου κρέατος, 48% του αγελαδινού γάλακτος, 20% του αιγοπρόβειου γάλακτος, 15% των αβγών και του κρέατος πτηνών, 20% του χοίρειου κρέατος, 25% του μελιού και το 29% των αλιευμάτων της χώρας.
Το ποσοστό της αγροτικής οικονομίας στο ΑΕΠ της Κεντρικής Μακεδονίας είναι σταθερά άνω του 20%. Μάλιστα, ο πρωτογενής τομέας συμμετέχει κατά 20,8% στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του πρωτογενούς τομέα σε επίπεδο χώρας.
Καλάθι με… χιλιάρικα!
Σημειώνεται ακόμη ότι στην εισήγηση της Περιφέρειας δίνεται ιδιαίτερο βάρος στην «αποτελεσματική προώθηση της αγροτικής παραγωγής» και τον «στρατηγικό σχεδιασμό για την κατάκτηση των αγορών». Με βάση αυτό τον προσανατολισμό, προτείνονται μάλιστα δράσεις με σκοπό τη διασύνδεση της αγροτικής οικονομίας με τον τουρισμό και τον πολιτισμικό πλούτο της περιφέρειας. Δίνεται επίσης έμφαση στην ενδυνάμωση της ταυτότητας και των ποιοτικών χαρακτηριστικών των παραγόμενων προϊόντων.
Για την υλοποίηση των παραπάνω, προτείνονται δράσεις όπως: διαφήμιση, διοργάνωση επιχειρηματικών αποστολών, θεσμοθέτηση Εβδομάδας Τοπικών Προϊόντων, θεσμοθέτηση Μακεδονίτικης κουζίνας, δημιουργία αφιερωμάτων, προβολές μέσω εκθετηρίων κ.λπ. Οι δράσεις αυτές είναι ενταγμένες στη φιλοσοφία του παλαιότερου νόμου Σκανδαλίδη για το «καλάθι αγροτοδιατροφικών προϊόντων» και όσοι γνωρίζουν λένε ότι «αποτέλεσαν το όχημα να διατεθούν πολλά χιλιάρικα για εκθέσεις και διαφημίσεις, πάντα σε δικούς τους ανθρώπους, με αμφίβολα αποτελέσματα».
Η φτώχεια μας… ευκαιρία
Για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται η διοίκηση της ΠΚΜ το ρόλο του πρωτογενή τομέα, είναι χαρακτηριστικός και ταυτόχρονα κυνικός ο τρόπος με τον οποίο διατυπώνεται ότι «η κατάρρευση της εσωτερικής αγοράς θα πρέπει να μετατραπεί σε ευκαιρία για αύξηση των αγροτικών εξαγωγών». Παρ’ όλα αυτά, δεν γίνεται καμία αναφορά στο στοιχειώδες προαπαιτούμενο που είναι η στήριξη της παραγωγής. Προβολή και προώθηση είναι κενό γράμμα, αν ο αγρότης και ο κτηνοτρόφος δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της παραγωγής. Χωρίς διασφάλιση ανταγωνιστικών όρων παραγωγής δεν υπάρχει αντικείμενο για τα εκθετήρια! Η προεκτιμώμενη δαπάνη για το πρόγραμμα θα υπερβεί τις 400 χιλιάδες ευρώ (με ΦΠΑ). Ανάλογα προγράμματα υλοποιούνται και από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Τα ποσά αυτά θα μπορούσαν να βοηθήσουν αποτελεσματικά στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες όσων προσπαθούν και επιμένουν στον πρωτογενή τομέα. Υπενθυμίζουμε τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι της ΠΚΜ, όπως:
1. Το εμπάργκο της Ρωσίας, που αν δεν αρθεί θα οδηγήσει την Ημαθία και την Πέλλα σε οικονομική καταστροφή. Εκτιμάται ότι θα χαθούν πάνω από 30.000 θέσεις εργασίας.
2. Οι συνέπειες της νέας ΚΑΠ (που συνεχίζει να επιδοτεί την απο-παραγωγή) με αποτέλεσμα στην Ημαθία να δοθούν με βάση τα «ιστορικά δικαιώματα» επιδοτήσεις για 50.000 μοσχάρια, ενώ εκτρέφονται 15.000. Υπάρχουν ταυτόχρονα κτηνοτρόφοι που εκτρέφουν μοσχάρια και δεν παίρνουν επιδότηση. Στην αιγοπροβατοτροφία η επιδότηση γίνεται με βάση την έκταση των βοσκοτόπων που δεν καλύπτουν τις «ζωικές μονάδες», με αποτέλεσμα να κόβονται ενισχύσεις.
3. Οι παραγωγοί είναι έρμαια των τραπεζών και των εμπόρων, χωρίς χρηματοδότηση, έχοντας να αντιμετωπίσουν τιμή πετρελαίου 1,4 ευρώ και υπερφορολόγηση από το πρώτο ευρώ.
4. Οι υπηρεσίες της ΠΚΜ είναι αποδεκατισμένες από επιστημονικό προσωπικό (γεωπόνοι, κτηνίατροι).
Αν δεν αντιμετωπιστούν αυτά και πολλά άλλα προβλήματα, τα προγράμματα προβολής και προώθησης αγροδιατροφικών προϊόντων θα αποτελούν «βιτρίνα» και θα αποπροσανατολίζουν.
Ο πρωτογενής τομέας μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, να συμβάλει στην αντιμετώπιση του επισιτιστικού προβλήματος και ταυτόχρονα να αποτελέσει πηγή εσόδων για τους παραγωγούς και την οικονομία της χώρας. Βασική προϋπόθεση, όμως, είναι να υπάρξει μια άλλη πολιτική που να στηρίζεται στην παραγωγή και όχι στην απο-παραγωγή και στα «ιστορικά δικαιώματα». Να δοθούν οι απαραίτητοι πόροι και να στηριχτούν τόσο στην παραγωγή όσο και στην τυποποίηση οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα αναμετρηθεί με την παραγωγική ανασυγκρότηση και ο πρωτογενής τομέας έχει τις προϋποθέσεις να αποτελέσει την αφετηρία.
* Ο Γιώργος Θεοδωρόπουλος είναι Περιφερειακός Σύμβουλος Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
