Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Στο τέλος του 2021 οι υπουργοί της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Ρουμανίας, με πρωτοβουλία της Γαλλίας, υπέβαλαν στο Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κοινή πρόταση για τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας. Η πρόταση προέβλεπε αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου η τιμή που πληρώνουν οι καταναλωτές να αντανακλά το μέσο κόστος του ενεργειακού μείγματος και το μέσο κόστος παραγωγής. (1)
Η πρόταση απορρίφθηκε. «Η αύξηση των τιμών έχει επιφέρει μεγάλες πολιτικές πιέσεις, ωστόσο δεν θα πρέπει κάτι τέτοιο να οδηγήσει σε βεβιασμένες αντιδράσεις, καθώς πρόκειται για μια προσωρινή κατάσταση» δήλωσε ο οικονομικός επίτροπος Paolo Gentiloni. «ειδάλλως διατρέχουμε τον κίνδυνο να παρέμβουμε σε μια αγορά που κατά τα άλλα, λειτουργεί εξαιρετικά.». (2) Εννέα χώρες, Αυστρία, Δανία, Γερμανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Λετονία και Ολλανδία, αλλά και η Ευρωπαϊκή Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ACER ) απορρίπτουν κάθε σκέψη για τέτοιες αλλαγές, με στόχο να διαφυλάξουν ως κόρη οφθαλμού τη σύζευξη των αγορών και το διασυνοριακό εμπόριο για τα οποία και δημιουργήθηκε το Target Model (Mοντέλο Στόχος). Θεωρούν ότι η αντιμετώπιση των αυξήσεων των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος μπορεί να γίνει με στοχευμένα εθνικά μέτρα, ιδιαίτερα για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως οι επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος. (3) Αυτά τα μέτρα όμως, που δεν καλύπτουν τις αυξήσεις –τουλάχιστον στην Ελλάδα– αποτελούν νέες κρατικές επιδοτήσεις προς τους ενεργειακούς ομίλους.
Πώς καθορίζεται η τιμή στη χονδρική αγορά ενέργειας
Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο στην ευρωπαϊκή χονδρική αγορά ενέργειας, η τιμολόγηση γίνεται με βάση το «οριακό κόστος», από το οποίο προκύπτει μία ενιαία τιμή για όλες τις μονάδες ηλεκτρικής ενέργειας ανεξάρτητα από τις πηγές που αξιοποιούν. Το «οριακό κόστος» είναι το κόστος της ακριβότερης μονάδας που συμμετέχει στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και που στη φάση αυτή είναι οι μονάδες παραγωγής από φυσικό αέριο. Έτσι προκύπτουν υπερκέρδη για τους παραγωγούς-χονδρεμπόρους και υπέρογκες αυξήσεις για τους καταναλωτές! (4)
Διάφορες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θεωρούν ότι η αντιμετώπιση των αυξήσεων των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος μπορεί να γίνει με στοχευμένα εθνικά μέτρα, ιδιαίτερα για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Αυτά τα μέτρα όμως, που δεν καλύπτουν τις αυξήσεις –τουλάχιστον στην Ελλάδα– αποτελούν νέες κρατικές επιδοτήσεις προς τους ενεργειακούς ομίλους
Νέο χαράτσι για τις ΑΠΕ θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τους λογαριασμούς ρεύματος
Πριν από λίγες μέρες η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) αποφάσισε να διατηρηθεί για το έτος 2022, η χρέωση των καταναλωτών με το Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ) σε ύψος 17 €/MWh. Το ΕΤΜΕΑΡ αποτελεί τη βασική πηγή τροφοδότησης του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) που πληρώνει τους παραγωγούς ενέργειας από μονάδες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. To ΕΤΜΕΑΡ ξεκινώντας από 0,40€/MWh, έφθασε στα 23 €/ MWh το 2014, πριν μειωθεί στα 17 €/MWh το 2019, ακολουθώντας την αύξηση των εγκατεστημένων μονάδων ΑΠΕ και αποτέλεσε έναν από τους κύριους συντελεστές ανατίμησης της ηλεκτρικής ενέργειας μετά το 2010.
Για το 2022 το ποσό που θα εισπραχθεί από το ΕΤΜΕΑΡ εκτιμάται σε περίπου 598 εκατ. ευρώ. Ωστόσο το ποσόν αυτό θα διατεθεί για τους σταθμούς ΑΠΕ που έχουν τεθεί σε λειτουργία μέχρι το τέλος του 2020, ενώ για τους σταθμούς που τίθενται σε λειτουργία από τον Ιανουάριο του 2021 και στο εξής, θα ισχύσει ένας νέος τρόπος επιβολής του ΕΤΜΕΑΡ. Η προοπτική είναι το νέο σκέλος του ΕΤΜΕΑΡ να ενσωματωθεί στο ανταγωνιστικό τμήμα των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας και να μην καθορίζεται από τη ΡΑΕ αλλά από τον ανταγωνισμό των προμηθευτών ρεύματος!
Έτσι οι καταναλωτές θα πληρώνουν δύο ΕΤΜΕΑΡ, ένα για τα έργα που εγκαταστάθηκαν μέχρι το 2020 κι ένα για τα νεώτερα έργα. Αυτό προβλέπεται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης στα πλαίσια μεταρρύθμισης που θα πρέπει να πραγματοποιηθεί έως το τέλος του β’ τριμήνου του 2022 και που επιβάλλεται προκειμένου να χρηματοδοτηθεί ο Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) με 202 εκατ. ευρώ από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης. Τα έσοδα για το νέο αυτό σκέλος του Ειδικού Λογαριασμού (ΕΛΑΠΕ) θα καταβάλλονται σε πρώτη φάση από τους προμηθευτές ρεύματος στον Διαχειριστή του ΕΛΑΠΕ (ΔΑΠΕΕΠ). Ωστόσο, οι εταιρείες προμήθειας δεν θα χρειάζεται να μετακυλύουν στους πελάτες τους το συνολικό ποσό που κάθε φορά θα καταβάλλουν στον ΕΛΑΠΕ. Ένα μέρος των ποσών αυτών θα καλύπτεται από τα «πράσινα» πιστοποιητικά που θα λαμβάνουν, με τα οποία θα μπορούν να δημιουργήσουν «πράσινα» τιμολόγια ρεύματος, για όσους από τους πελάτες τους θέλουν να στηρίξουν εθελοντικά τη διείσδυση των ΑΠΕ, καταβάλλοντας ένα επιπλέον αντίτιμο. (5)
Για το τι είναι τα πράσινα πιστοποιητικά και για το ποιος καταναλώνει πράσινο ρεύμα έχουμε αναφερθεί αναλυτικά. (6) Να συμπληρώσουμε μόνο ότι ήδη υπάρχουν πολλοί πρόθυμοι που αγοράζοντας πράσινα πιστοποιητικά, διαφημίζονται ότι καταναλώνουν πράσινο ρεύμα, κυρίως επιχειρήσεις που μπορούν να μετακυλήσουν το πράσινο κόστος και πάλι στους καταναλωτές.
Παραπομπές
(1) Στην γαλλική γραμμή η Ελλάδα στο Συμβ. Υπουργών: Η χονδρική τιμή να αντανακλά το κόστος του μείγματος – Μέτωπο του Νότου
(2) Μπρα ντε φερ Γαλλίας-Κομισιόν για τον τρόπο τιμολόγησης της ηλεκτρικής ενέργειας
(3) Τιμές της ενέργειας: η Επιτροπή παρουσιάζει μια εργαλειοθήκη μέτρων για την αντιμετώπιση της έκτακτης κατάστασης και των επιπτώσεών της
(4) Ενεργειακή συμμαχία των χωρών του Νότου υπό τη Γαλλία
(5) Επιστολή ΥΠΕΝ προς ΡΑΕ: Μπαίνει μπροστά η αναδιάρθρωση του ΕΛΑΠΕ – «Δυναμικό ΕΤΜΕΑΡ» στις ανταγωνιστικές χρεώσεις ρεύματος για τις νέες ΑΠΕ
(6) Δρόμος 511 – Ποιος καταναλώνει πράσινο ρεύμα;
