Απευθείας συνδεδεμένο με τις ανάγκες της γερμανικής οικονομίας το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα; Της Μαρίας Πετρίτση*
Από όλες τις σαρωτικές αλλαγές που αναμένεται να πλήξουν το σύστημα της Μέσης Εκπαίδευσης, τον Σεπτέμβριο του 2013, την εντυπωσιακότερη ίσως καινοτομία αποτελεί, σύμφωνα με δημοσιεύματα, η πρόταση του γερμανικού κράτους για σύσταση Επαγγελματικού Λυκείου απευθείας συνδεδεμένου με τα γερμανικά εργοστάσια. Αυτό σημαίνει πως η γερμανική κυβέρνηση αναλαμβάνει να χρηματοδοτήσει θέσεις εργασίας στις επιχειρήσεις της Γερμανίας, ανοιχτές στους αποφοίτους των αντίστοιχων ελληνικών Επαγγελματικών Λυκείων των οποίων η έδρα θα βρίσκεται, κατά προτεραιότητα, στις περιοχές που θα ενταχθούν στην ΕΟΖ (Αν. Μακεδονία, Θράκη).
Το 1960, όταν υπογράφτηκε η πρώτη συμφωνία «Περί απασχολήσεως Ελλήνων εργατών στη Γερμανία», η χώρα άδειασε από το εργατικό δυναμικό της. Περισσότεροι από 400.000 Έλληνες μετανάστευσαν στις φάμπρικες και στα ανθρακωρυχεία της Γερμανίας. Από το εγχείρημα εξαιρούνταν… οι ασθενείς και οι αριστεροί.
Αντίθετα με τις προσδοκίες τους, η ζωή που τους περίμενε στο Έσεν, στο Μόναχο και σε άλλες γερμανικές πόλεις ήταν -εκτός από ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις- δύσκολη. Στέγαση είτε σε χάιμ -δηλαδή παράγκες κοντά ή και μέσα στο εργοστάσιο- είτε σε εστίες που θύμιζαν στρατώνες και σε προσφυγικές κατοικίες, ημερομίσθια που φυσικά δεν εξασφάλιζαν πολυτέλειες και ανέσεις, πολύωρη και σκληρή δουλειά, δυσμενείς κοινωνικές συνθήκες.
Τα πρότυπα είχαν καταρρεύσει. Οι Έλληνες θεοί που είχαν στο νου τους οι Γερμανοί παρουσιάζονταν τώρα, μπροστά τους, ως θλιβεροί εργάτες. Η γη της επαγγελίας που ονειρεύονταν οι μετανάστες της ελληνικής επαρχίας ή και της πρωτεύουσας αποδεικνύονταν φρούδα ελπίδα.
Πέρα από τις δύσκολες επαγγελματικές συνθήκες και συνθήκες διαβίωσης, η γερμανική κοινωνία στάθηκε ιδιαίτερα αυστηρή με τους «γκασταρμπάιτερ», δηλαδή τους μετανάστες και σε γενικότερο πλαίσιο. Για παράδειγμα, όποιος κρίνονταν ανεπιθύμητος απελαύνονταν αμέσως, εφόσον όσα χρόνια και να είχε περάσει στη Γερμανία, παρέμενε ώς το τέλος ένας χωρίς δικαιώματα άουσλάντερ, δηλαδή αλλοδαπός. Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται και σαν βρισιά.
«Γουρούνια», Gastarbeiter και στρατηγικές πολέμου
Οι σημερινοί PIGS, δηλαδή οι οικονομικά προβληματικές χώρες που δρομολογείται να τροφοδοτήσουν με εργατικό δυναμικό τις γερμανικές επιχειρήσεις, ήταν τα αλλοτινά διαβόητα Schweine. Κατά περίεργη σύμπτωση, τόσο το ακρωνύμιο όσο και η γερμανική λέξη, σημαίνουν «γουρούνια». Κατά δεύτερη περίεργη σύμπτωση, η οικονομικά κυρίαρχη χώρα ήταν και παραμένει και στις δύο περιπτώσεις η Γερμανία.
Οι Γερμανοί είναι ένας λαός που την όποια ανάπτυξή του την οφείλει σε μεγάλο βαθμό στην αυστηρή κοινωνική και πολιτική του οργάνωση. Οι στρατηγικές ανάπτυξής τους, όπως και οι στρατηγικές πολέμου τους, εκτός από τέλεια προσχεδιασμένες είναι και αδίστακτες. Δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι καθώς και η επανένωση των δύο Γερμανιών το αποδεικνύουν εξάλλου.
Ο Σόιμπλε δήλωσε πρόσφατα πως οι υπόλοιπες χώρες «ζηλεύουν τη Γερμανία επειδή έχει ισχυρή οικονομία». Από τους πρώτους κιόλας μήνες της κρίσης, δε, οι Γερμανοί και κάποιοι άλλοι βόρειοι κριτές, χαρακτήρισαν τους Έλληνες «τεμπέληδες και αργόσχολους». Είναι σαφές πως κάθε μέρα που περνά οι θέσεις εργασίας στην Ελλάδα μειώνονται και η ανεργία εκτοξεύεται. Ο Νότος ασθενεί. Ο Βορράς το εκμεταλλεύεται και δολώνει. Όσοι μεταναστεύουν το κάνουν λοιπόν για σαφείς, συγκεκριμένους λόγους και ως επί το πλείστον υποχρεωτικά.
Στην περίπτωση της ισχυρής και αξιοζήλευτης Γερμανίας ποιος ακριβώς είναι ο βαθύτερος λόγος για τον οποίο ευνοούνται οι μετακινήσεις εργατικού δυναμικού των PIGS στα εδάφη της; Έχει ανάγκη η κραταιά χώρα ή οποιαδήποτε χώρα, από «αργόσχολους τεμπέληδες»; Ή μήπως ιδρύει Επαγγελματικά Λύκεια έτσι ώστε οι Έλληνες εργάτες -αργότερα και οι υπόλοιποι νότιοι ιθαγενείς- να είναι επαρκώς καταρτισμένοι για τις γερμανικές φάμπρικες και έτσι το «προϊόν» να εξάγεται και ταυτόχρονα να εισάγεται με εγγύηση από τον κατασκευαστή του; Πόσα «τεμάχια» χρειάζεται να μεταφερθούν στα εργοστάσια του Έσσεν, της Φραγκφούρτης και του Μονάχου προκειμένου η αποικία να επανδρώσει επαρκώς το κέντρο; Πόσο θα ωφελήσει αυτή η κίνηση τη γερμανική οικονομία και πόσο θα βλάψει την ελληνική;
Η μεθόδευση των «σωτήρων»
Όταν μία χώρα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, δεν τη σώζει κάποιος κάνοντάς της αφαίμαξη με το γάντι. Η αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό παρουσιάζεται πλέον ως μοναδική απάντηση στη φτώχεια και στη μάστιγα της ανεργίας στην Ελλάδα.
Βέβαια, αυτοί που την προσφέρουν σήμερα συνεισέφεραν προηγουμένως στην εξαθλίωση της εγχώριας οικονομίας και φρόντισαν ώστε εσωτερικά να μην υπάρχουν αμέτρητες επαγγελματικές ευκαιρίες. Έτσι, μπορούν να εκμεταλλεύονται -μεταξύ άλλων- το εργατικό δυναμικό της και να προωθούν «σωτήριες» λύσεις για την ανεργία της.
Είναι άλλο να μεταναστεύει κάποιος από επιλογή και άλλο από ανάγκη. Είναι αυτονόητο πως οι εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες δεν είναι παντού και πάντοτε οι ίδιες. Σήμερα η Γερμανία, μέσω των συγκεκριμένων Λυκείων, ετοιμάζεται να βάλει τους Έλληνες σε μια αλυσίδα παραγωγής για εργάτες β’ κατηγορίας που θα απορροφηθούν από τα εργοστάσιά της. Ως σύγχρονοι γκασταρμπάιτερ, δηλαδή. Πολλοί βλέπουν το ενδεχόμενο ως ύστατη λύση στο οικονομικό αδιέξοδο που επικρατεί. Άλλοι στέκονται πιο δύσπιστοι μπροστά του.
Οι καταβολές και η ιστορική μνήμη των λαών είναι μάταιο να περιφρονούνται. Βρίσκουν πάντοτε τον τρόπο να εκδηλωθούν και να συνετίσουν εκείνον που τις αψηφά. Λαμβανομένου τούτου υπ’ όψιν, κατανοεί κανείς τα κίνητρα και τις μεθόδους της Γερμανίας, τη θέση των Ελλήνων αλλά και το τελικό αποτέλεσμα που κάποια στιγμή, μοιραία, θα επιβεβαιώσει το γενικό κανόνα όλων των προηγούμενων κατακτητικών πολέμων που αυτή η χώρα επιχείρησε εναντίον μας. Κάπως έτσι θα λήξει και ο τωρινός. Αυτό ονομάζεται νομοτέλεια ή αλλιώς δικαιοσύνη.
* Η Μαρία Πετρίτση
είναι συγγραφέας
