Βρισκόμαστε στην παραμονή του δημοψηφίσματος για την επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών στη γειτονική μας χώρα. Ολοκληρώθηκε μια εντυπωσιακή καμπάνια υπέρ του «Ναι», στην οποία συμμετείχαν σχεδόν όλοι οι ισχυροί του κόσμου. Επιστρατεύτηκαν πρώην και νυν πλανητάρχες, υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας των μεγάλων δυνάμεων, οικονομικοί παράγοντες, οι περιβόητες αγορές, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, ο πρόεδρος της Κομισιόν, η Γερμανίδα καγκελάριος, ο Γάλλος πρόεδρος, κανείς δεν έλειψε.
Η μικρή πόλη των Σκοπίων, έζησε μοναδικές στιγμές που ίσως ποτέ ξανά να μην επαναληφθούν. Έγινε το επίκεντρο της διεθνούς πολιτικής, επιβεβαιώνοντας τη σημασία των Βαλκανίων στον παγκόσμιο και περιφερειακό ανταγωνισμό. Κι ενώ θα περίμενε κανείς να θεωρείται περίπατος η νίκη του «Ναι» μετά απ’ όλα αυτά, οι δημοσκοπήσεις επιμένουν στο αβέβαιο του αποτελέσματος και κυρίως στο αβέβαιο της συμμετοχής των πολιτών στο δημοψήφισμα, που θα το νομιμοποιούσε πολιτικά.
Στο ίδιο έργο θεατές, λοιπόν. Τα τελευταία χρόνια, η τακτική των ισχυρών είναι να παρεμβαίνουν ανοικτά, με απροκάλυπτο τρόπο, πιέσεις, εξαγορές, απειλές, εκφοβισμούς, στις επιλογές των λαών, δηλώνοντας από πριν ότι αν δεν τους αρέσει το αποτέλεσμα, δεν θα το αναγνωρίσουν και θα επιβάλουν στους λαούς να διορθώσουν την επιλογή τους. Κι έχουν τρόπους, όπως έδειξαν και στην περίπτωση του ελληνικού δημοψηφίσματος το 2015.
Παράλληλα με τα παραπάνω, στην καμπάνια συμμετείχε (μάλλον σαν κομπάρσος) και το πολιτικό προσωπικό της ΠΓΔΜ που υποστηρίζει την συμφωνία. Σε εγρήγορση το κυβερνών κόμμα του Ζάεφ, τα αλβανικά κόμματα καθ΄υπόδειξη των ΗΠΑ και κυρίως τα μεγάλα ΜΜΕ. Τα τελευταία, με καθημερινά σποτ ανά μία ώρα βομβάρδιζαν τους πολίτες, θέτοντας το δίλλημα: Ή Μακεδονία στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. (πουθενά δεν χρησιμοποιείται ο όρος «Βόρεια Μακεδονία» βέβαια) ή προτεκτοράτο των Ρώσων και διάλυση τη χώρας.
Στην εκστρατεία υπέρ του «Ναι» επιστρατεύτηκαν πρώην και νυν πλανητάρχες, υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας των μεγάλων δυνάμεων, οικονομικοί παράγοντες, οι περιβόητες αγορές, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, οι ηγέτες της Ε.Ε. Η μικρή πόλη των Σκοπίων έγινε το επίκεντρο της διεθνούς πολιτικής, επιβεβαιώνοντας τη σημασία των Βαλκανίων στον παγκόσμιο και περιφερειακό ανταγωνισμό.
Αλλά επειδή ούτε κι αυτοί είναι βέβαιοι για το αποτέλεσμα, παρ’ όλες τις παραπλανητικές προσπάθειες τους, δήλωσαν απροκάλυπτα ότι δεν θα το λάβουν αναγκαστικά υπόψη τους, άλλωστε συμβουλευτικό είναι και όχι θεσμικό. Ο πρωτεργάτης της συμφωνίας, ΥΠΕΞ Ν. Ντιμίτροφ δήλωσε λίγες μέρες πριν, πιστός στην γραμμή των ισχυρών, ότι ανεξαρτήτως αποτελέσματος η κυβέρνηση θα φέρει τη συμφωνία για κύρωση στη Βουλή. Κι αν ο λαός έχει κάνει λάθος, θα βρεθούν μερικοί βουλευτές της αντιπολίτευσης που θα συνετιστούν έστω και την τελευταία στιγμή (αφού αποσυρθούν διάφορες κατηγορίες με τις οποίες βαρύνονται).
Εντυπωσιακή ήταν η στροφή της δήθεν αδιάλλακτης και εθνικιστικής αντιπολίτευσης, με κύριο εκφραστή το πρώην κυβερνητικό VMRO, το οποίο απείχε στην ουσία από την πολιτική αντιπαράθεση. Μετά τη συνάντηση της ηγεσίας του με τη Μέρκελ, κάλεσε τους οπαδούς του να αποφασίσουν «κατά συνείδηση» αν θα προσέλθουν στις κάλπες και τι θα ψηφίσουν. Δηλώνοντας ταυτόχρονα ότι θα σεβαστεί το αποτέλεσμα, όποιο κι αν είναι, σε περίπτωση συμμετοχής που θα ξεπερνάει το 50%, κάνοντας μάλιστα και σημαντική στροφή στην θέση του, αποδεχόμενο την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ. Είναι προφανές, μιλώντας για το VMRO, ότι και οι πιέσεις έπιασαν τόπο και υποσχέσεις για ασυλίες δόθηκαν και μελλοντικές συμφωνίες έγιναν, δείχνοντας την ρηχότητα του ιδεολογήματος περί μίας και μοναδικής Μακεδονίας, την οποία δεν χαρίζουν σε κανέναν. Οι φατρίες μέσα στο κόμμα αυτό είχαν αρπαχτεί εδώ και καιρό με την αμισβφήτηση του πρώην πρωθυπουργού Γκρούεφσκι αμέσως μετά την ήττα στις εκλογές και είχαν προετοιμάσει το έδαφος. Πολύ δύσκολα θα παραμείνει ενωμένο το κόμμα μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών για την συμφωνία. Το βάρος της καμπάνιας υπέρ του μποϋκοτάζ, έχει αναλάβει ο πρόεδρος της χώρας Ιβάνοφ, μέλος του VMRO, αλλά και το μικρό φιλορωσικό κόμμα «Ενωμένη Μακεδονία». Στόχος τους, να μην προσέλθουν στις κάλπες περισσότεροι από 900.000 πολίτες, κάτι που θα μεταφραστεί ως αποδοκιμασία της συμφωνίας (λογικό επιχείρημα μετά την τεράστια κινητοποίηση διεθνών και εγχώριων δυνάμεων) και θα οδηγήσει σε προσφυγή σε πρόωρες εκλογές.
Το σίγουρο είναι πως η χώρα είναι διαχασμένη πολλαπλά. Ακόμη κι αν υπερισχύσει το «Ναι», θα το χρωστάει στην απόλυτη στήριξη του αλβανικού στοιχείου που όμως έχει και άλλες, δεύτερες βλέψεις, με υποσχέσεις που πιθανά του δόθηκαν για την τωρινή του στάση. Υποσχέσεις, οι οποίες μπορεί να ενεργοποιηθούν πολύ σύντομα ενόψει της διόρθωσης των συνόρων που έχει μπει μπροστά στα Δυτικά Βαλκάνια. Τότε η δεδομένη για το πολιτικό σύστημα της ΠΓΔΜ πρόοδος και ανάπτυξη της χώρας, θα είναι το λιγότερη έωλη. Οι πολίτες της γειτονικής χώρας μάλλον δείχνουν σαστισμένοι και ζαλισμένοι από την ξαφνική και βίαιη εκτόξευση της μικρής τους χώρας στο «κέντρο της γης». Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν αυτό θα τους τσαντίσει ή θα τους παγιδέψει για πολλά χρόνια.
