Του James Petras.
Μια αυτοανακηρυσσόμενη «σοσιαλιστική» κυβέρνηση στην Ελλάδα επιβάλλει με ψηφοφορίες και γκλομπ τις πλέον μακρόπνοες ανατροπές στους μισθούς, τις συντάξεις, τις δουλειές, τα προγράμματα εκπαίδευσης, υγείας και φορολόγησης στην ιστορία της Δυτικής Ευρώπης.
Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΠΑΣΟΚ) έχει εντελώς αποποιηθεί κάθε πρόφαση ότι είναι μια κυρίαρχη κυβέρνηση, παραδίδοντας την παρούσα και μελλοντική μακρο- και μικρο-διακυβέρνηση στους τραπεζίτες της ΕΚΤ, το ΔΝΤ και τους ηγέτες της Ε.Ε./Γερμανία, Γαλλία). Το αποκαλούμενο πρόγραμμα «λιτότητας» περιλαμβάνει τη λεηλασία και τον πλειστηριασμό όλων των στρατηγικά κερδοφόρων δημόσιων επιχειρήσεων και της μεγάλης κλίμακας δημόσια γη που καλύπτει όλες τις ιστορικές τοποθεσίες καθώς και τοποθεσίες αναψυχής. Ποτέ πριν δεν έχει υπάρξει καθεστώς -σοσιαλιστικό ή μη- που τόσο ωμά και βάρβαρα μεταστρέφει μια ανεξάρτητη χώρα στην πιο ανόθευτη μορφή αποικιακής εξουσίας.
Ο κοινοβουλευτικός δρόμος προς την αποικιακή λεηλασία
Το τεράστιο βήμα της Ελλάδας προς τα πίσω συνέβη υπό την ηγεσία ενός «σοσιαλιστή» πρωθυπουργού στηριζόμενου από την συντριπτική πλειοψηφία (97%) των «σοσιαλιστών» βουλευτών και ολόκληρο το «σοσιαλιστικό» συμβούλιο, με λιγότερες από 4% αποστασίες.
Καθώς το Κοινοβούλιο συζητά και ψηφίζει για να υποβαθμίσει την επικυριαρχία της χώρας και το λαό, εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλώνουν στους δρόμους και τις πλατείες. Οι εκλεγμένοι ηγέτες και νομοθέτες του ΠΑΣΟΚ αγνοούν παντελώς τις διαμαρτυρίες, προσηλωμένοι μόνο στις ντιρεκτίβες από τον πρωθυπουργό και τους διορισμένους του αξιωματούχους. Η κοινοβουλευτική πολιτική είναι ξεκάθαρα ξεκομμένη από το λαό που υποτίθεται ότι εκπροσωπεί.
Τι είδους κυβέρνηση είναι ικανή μιας τέτοιας σφοδρής αποκήρυξης της λαϊκής βούλησης; Τι είδους νομοθέτες είναι ικανοί συστηματικά να χειροτερεύουν τις συνθήκες διαβίωσης τα τελευταία τρία χρόνια και για τα επόμενα δέκα;
Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε πάντα κόμμα πελατειακό -όχι ένα κόμμα προγραμματικών αλλαγών. Το ΠΑΣΟΚ, από την πρώτη του εκλογική νίκη το 1981, πρόσφερε δουλειές στο Δημόσιο, πίστωση, δάνεια και χάρες στο εκλογικό του σώμα. Στις αρχές του 1980, η προσθήκη νέων δημόσιων λειτουργών ήταν δήθεν για να εφαρμοστούν οι κοινωνικοοικονομικές μεταρρυθμίσεις που οι δεξιοί γραφειοκράτες σαμπόταραν. Αλλά καθώς η ορμή για «αλλαγή» ξέφτισε, οι διορισμοί συνέχιζαν να πολλαπλασιάζονται, ως μέρος μιας διαδικασίας οικοδόμησης μιας μεγάλης κλίμακας εκλογικής κομματικής μηχανής.
Χιλιάδες υποαπασχολούμενοι, απόφοιτοι πανεπιστημίου με οργανωτικές δεξιότητες, μαζεύονταν στα κομματικά γραφεία και με τον καιρό εξασφάλιζαν μια μόνιμη θέση στο φουσκωμένο τομέα της κρατικής γραφειοκρατίας. Συνεισέφεραν στην εξασφάλιση ψήφων για τους υποψήφιους του ΠΑΣΟΚ, ακολουθώντας τις πρακτικές του δεξιού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας. Ο δημόσιος τομέας έγινε το κεντρικό γραφείο εργασίας για αρκετούς λόγους: Οι περισσότεροι «δημόσιοι υπάλληλοι» κατείχαν «πολλαπλές θέσεις», κάποιοι τέσσερις και πέντε, συμπεριλαμβανομένης της αυτοαπασχόλησης και της εργασίας στην ανεπίσημη οικονομία. Δεύτερον, ο αποκαλούμενος ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα ποτέ δεν ανέπτυξε την ικανότητα να αναπτυχθεί, να επενδύσει, να καινοτομήσει, να εφαρμόσει τεχνολογία, να ανταγωνιστεί και να δημιουργήσει νέες αγορές. Οι περισσότεροι Έλληνες μεγαλο-επιχειρηματίες εξαρτόνταν από τις πολιτικές σχέσεις με το κυβερνητικό κόμμα, ώστε να εξασφαλίσουν δάνεια για έργα που ποτέ δεν υλοποιούνταν, πιστώσεις που χρησιμοποιούσαν για να εισάγουν κεφαλαιουχικά αγαθά από την Ε.Ε. και δάνεια για να εισάγουν καταναλωτικά προϊόντα.
Η είσοδος στην Ε.Ε. παρείχε στο ΠΑΣΟΚ και τη Δεξιά τεράστιες μεταφορές κεφαλαίου και δάνεια, δήθεν για να «εκμοντερνίσουν» την οικονομία και να την κάνουν ανταγωνιστική. Σε αντάλλαγμα η Ελλάδα μείωσε τους δασμούς και αγαθά από την E.Ε. πλημμύρισαν την τοπική αγορά. Πόροι της Ε.Ε. χρηματοδότησαν την πελατειακή μηχανή του ΠΑΣΟΚ. Ιδιωτικές επιχειρήσεις δανείστηκαν πόρους από την Ε.Ε. και πέρασαν την αποπληρωμή στο κράτος, με συνένοχους πολιτικούς. Επαγγελματίες και η μεσαία τάξη εξασφάλισαν εύκολη πίστωση για να αγοράζουν ακριβές εισαγωγές. Οι οικονομολόγοι και πολιτικοί του καθεστώτος «μαγείρεψαν τα βιβλία», δείχνοντας θετική ανάπτυξη και κρύβοντας το παθητικό. Τα πάντα υποθηκεύτηκαν. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες μάζεψαν τόκους,·οι Δυτικοευρωπαίοι παραγωγοί εξήγαν καταναλωτικά αγαθά. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η Ελλάδα «ενσωματώθηκε» στην Ε.Ε., δυστυχώς, επί τη βάσει του να αλλάξει όσο γίνεται από τους κυρίαρχους εταίρους.
Το ΠΑΣΟΚ οικοδομήθηκε γύρω από μια ελίτ και ένα μαζικό εκλογικό σώμα, το οποίο ποτέ δεν πλήρωσε φόρους και εξαρτιόταν από την κρατική ελεημοσύνη. Δισεκατομμυριούχοι εφοπλιστές απέφευγαν την καταβολή φόρων, καθώς έπλεαν υπό ξένες σημαίες (του Παναμά), αλλά συμφώνησαν να προσλάβουν Έλληνες καπετάνιους και να συνεισφέρουν στα κομματικά ταμεία. Επαγγελματίες, δικηγόροι, γιατροί και αρχιτέκτονες, δεν δήλωναν σχεδόν καθόλου εισόδημα, λαμβάνοντας κάτω από το τραπέζι το αδήλωτο εισόδημα, κατά πολύ μεγαλύτερο από οποιονδήποτε μισθό. Μεγάλοι επιχειρηματίες, κερδοσκόποι κτηματομεσίτες, τραπεζίτες και εισαγωγείς, όλοι πλήρωναν κομματικούς αξιωματούχους για να εξασφαλίσουν φορολογικές απαλλαγές και μειώσεις, καθώς εξασφάλιζαν δάνεια της Ε.Ε., που ανακύκλωναν σε ακίνητα και λογαριασμούς στο εξωτερικό. Αυτό που διαμορφώθηκε ως κομματική και επιχειρηματική ελίτ ήταν στην πραγματικότητα ένα οργανωμένο δίκτυο κλεπτοκρατών: καταλήστευσαν το ταμείο και άφησαν το λογαριασμό στους μισθωτούς, μια και αυτοί υπόκεινται σε υποχρεωτικές φορολογικές κρατήσεις από το μισθό τους. Η Ελλάδα είναι η χειρότερη χώρα στον κόσμο για να είσαι μισθωτός, αφού είναι η μοναδική δραστηριότητα που φορολογείται και γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης.
Η Ελλάδα είναι η χώρα των αυτοαπασχολούμενων μικρο-επιχειρηματιών και των ανεξάρτητων μικρών αγροτών, κάποιοι από τους οποίους νοικιάζουν γη από όσους ζουν στις πόλεις. Είναι η χώρα των μικρών ιδιοκτητών ξενοδοχείων και εστιατόρων: Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών πληρώνουν ένα μικρό μόνο μέρος των φόρων τους, ενώ απαιτούν πλήρεις δημόσιες υπηρεσίες. Ήταν μέρος του «πελατειακού» μηχανισμού του ΠΑΣΟΚ. Ήταν κυρίως λήπτες ανεξέλεγκτης πίστωσης και δανείων, που χρησιμοποιήθηκαν για να αυξήσουν τα προσωπικά εισοδήματα παρά την παραγωγικότητα.
Τα δάνεια της Ε.Ε. χρηματοδότησαν τον εκμοντερνισμό των συνθηκών διαβίωσης, αυξάνοντας την εισαγωγή γερμανικών συσκευών και οχημάτων, καθώς και δανέζικης και γαλλικής… φέτας. Με άλλα λόγια, η Ευρώπη κατέκλυσε τις ελληνικές αγορές, αυξάνοντας το εμπορικό έλλειμμα, ενώ η γραφειοκρατία έγινε το τελευταίο καταφύγιο.
Αυτές οι πρακτικές και σχέσεις της Ε.Ε. επέτρεψαν στο ΠΑΣΟΚ να διατηρήσει μια στέρεη πελατειακή βάση επιχειρηματιών – κλεπτοκρατών, μικρο-επιχειρήσεων που φοροδιέφευγαν και νέων στρωμάτων κρατικών λειτουργών.
Η Ε.Ε. αγόρασε την αυξανόμενη πολιτικο-στρατιωτική υποταγή της Ελλάδας: η Ελλάδα υποστήριξε τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Λιβύη και το Πακιστάν. Ιδιαίτερα υπό τον Γιώργο Παπανδρέου, η υποταγή του ΠΑΣΟΚ στο Ισραήλ και τους Σιωνιστές Αμερικανούς υποστηρικτές του, ξεπέρασε όλα τα προηγούμενα καθεστώτα.
Οι λογαριασμοί έρχονται
Οι Έλληνες κλεπτοκράτες μαγείρεψαν τους εθνικούς λογαριασμούς, μεταστρέφοντας αυξανόμενα ελλείμματα σε θετικά πλεονάσματα, μέχρι που το σύστημα έσκασε προς τα μέσα. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες παρουσίασαν τον λογαριασμό και απαίτησαν πληρωμές. Το ελληνικό κράτος και η καπιταλιστική τάξη, υπό το ΠΑΣΟΚ, αμέσως ανακοίνωσαν ένα πρόγραμμα «λιτότητας» και «φορολογικών μεταρρυθμίσεων».
Στην πραγματικότητα, θα εφάρμοζε μόνο το πρώτο, μια και δεν ήθελε να υποσκάψει τη φοροδιαφεύγουσα ελίτ και την κοινωνική του βάση.
Μαζικές μειώσεις μισθών, συντάξεων και θέσεων εργασίας επιβλήθηκαν και εφαρμόστηκαν.
Οι νομοθέτες του ΠΑΣΟΚ πειθάρχησαν, αφού και οι δικοί τους φουσκωμένοι μισθοί, συντάξεις και μπόνους εξαρτιόνταν από την υποταγή στον πρωθυπουργό που, με τη σειρά του, εξαρτιόταν από τους ιμπεριαλιστές τραπεζίτες και αστούς κλεπτοκράτες.
Η ύπαρξη του ΠΑΣΟΚ ως κόμματος εξαρτάται από τη ροή των δανείων της Ε.Ε., τις εγγυήσεις και τα ξεπουλήματα, για να συντηρηθούν οι πελάτες του. Το καθεστώς του ΠΑΣΟΚ είναι το τέλειο παράδειγμα ενός ολοκληρωτικού κόμματος: έρπει στα πόδια τραπεζιτών και ηγετών της Ε.Ε. καθώς κόβει το λαιμό εκατομμυρίων φτωχοποιημένων Ελλήνων -συνταξιούχων, εργατών και μισθωτών. Η φοροδιαφεύγουσα πελατειακή βάση του ΠΑΣΟΚ σχεδόν δεν επηρεάζεται από τις μεταρρυθμίσεις: Οι φορολογικές εισφορές έχουν στην πραγματικότητα μειωθεί, εξαιτίας της βαθιάς ύφεσης και της έλλειψης μηχανισμών ελέγχου.
Καθώς το καθεστώς του ΠΑΣΟΚ βαθαίνει και επεκτείνει την άγρια επίθεση στα εισοδήματα και καθώς η μαζική αντίσταση πολλαπλασιάζεται, οι νέοι άνεργοι (55%) έχουν απελπιστεί και συγκρούονται με μια κυβέρνηση, που είναι πιο καταπιεστική και βίαιη από ποτέ.
Εντελώς αφοσιωμένο στο να βγάλει ξίγκι από τη μύγα των εργατών, το ΠΑΣΟΚ, κυριολεκτικά, συμφώνησε να επιτρέψει σε Ε.Ε. και ΔΝΤ να επιβλέψουν, να τιμολογήσουν και να πουλήσουν το σύνολο της δημόσιας κληρονομιάς. Με άλλα λόγια, η πληρωμή του χρέους έχει γίνει ο μοχλός για τη μεταφορά κυριαρχίας στις ιμπεριαλιστικές χώρες και για τη μεγιστοποίηση της εξαγωγής πλούτου από την εργατιά. Αυτό που απομένει στο «Ελληνικό Κράτος» είναι η αστυνομία και ο στρατός, με αποστολή να επιβάλουν με τη βία τη νέα ιμπεριαλιστική τάξη στην εκμεταλλευόμενη και φτωχοποιημένη πλειοψηφία. Εν μέσω αυτής της καταστροφικής στροφής των πραγμάτων, της λεηλασίας και της φτώχειας, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ εξακολουθούν να βασίζονται στη «μαζική» βάση του 25%, που συνεχίσουν να στηρίζουν το καθεστώς, επειδή μένουν σχεδόν ανεπηρέαστοι από το ξεπούλημα.
Οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ θα μαζέψουν τις μεγάλες συντάξεις τους, αν δεν επανεκλεγούν, και η ελίτ θα συνεχίσει επωφελείται παρά τη φτωχοποίηση του λαού. Το ΠΑΣΟΚ, ο Παπανδρέου και η παρέα του έχουν αποδείξει ότι η εκλογική πολιτική τους είναι συμβατή με την πιο αξιοθρήνητη παραίτηση από την κυριαρχία ενός κράτους, με σκληρή καταστολή εναντίον της πλειοψηφίας του εργαζόμενου πληθυσμού και με μια βαθιά, μακροπρόθεσμη χειροτέρευση των συνθηκών ζωής. Η ελληνική εμπειρία, για ακόμα μια φορά, δείχνει ότι αντιμέτωπες με το θάνατο του καπιταλιστικού συστήματος, οι διαφορές ανάμεσα στους συντηρητικούς και τους σοσιαλδημοκράτες εξαφανίζονται. Οι δημοκρατικές ελευθερίες υπάρχουν μόνο εφόσον η πλειοψηφία υποταχθεί στο νόμο των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και των τοπικών κλεπτοκρατών – καπιταλιστών συνεργατών τους.
Χωρίς αμφιβολία θα γίνουν εκλογές. Ακόμα και με αυτές τις συνθήκες οι πληρωμές χρέους αυξάνουν και η χώρα γδύνεται από όλα της τα υπάρχοντα. Πιθανόν το ΠΑΣΟΚ δεν θα εκλεγεί. Οι συντηρητικοί αντίπαλοί τους απλώς θα ακολουθήσουν το παράδειγμά τους ως συλλέκτες χρεών, αλλά και στο αστυνομικό έργο της επιβολής εξουσίας.
Για τη μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων δεν υπάρχει μέλλον και καμία λύση στο σύστημα των διαμαρτυριών στους δρόμους και των κοινοβουλευτικών πολιτικών. Το τελευταίο αγνοεί το πρώτο. Και αυτή η διάσταση θέτει το ερώτημα: τι επιπλέον κοινοβουλευτική δράση είναι αναγκαία και δυνατή για να θέσει τέλος στην κυριαρχία των de-facto ιμπεριαλιστών αξιωματούχων και των κλεπτοκρατών συνεργατών τους.
* Ο James Petras είναι ομότιμος Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο State University της Νέας Υόρκης.
