Για όλους και για όλα μιλά στο Δρόμο, σε μια συνέντευξη ποταμό στον Μιχάλη Σιάχο ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής Β’ Πειραιά. Αναφέρεται στην κρίση, στο σφαγείο των μέτρων που επιβάλλουν Ε.Ε. και ΔΝΤ και κάνει λόγο για την ανάγκη επιστροφής στον επαναστατικό μαρξισμό, αν θέλει η Αριστερά να κερδίσει την ιδεολογική ηγεμονία.
Επίσης, μιλά για το Συνέδριο του ΣΥΝ, τις διεργασίες στο εσωτερικό του Αριστερού Ρεύματος, αλλά και για την κατάσταση του ΣΥΡΙΖΑ, τονίζοντας με νόημα ότι «κεντρική ευθύνη για την αναζωογόνηση του ΣΥΡΙΖΑ φέρει ο ΣΥΝ».
Στέλνοντας σαφή και ξεκάθαρα μηνύματα, υπογραμμίζει ότι «ο λεγόμενος “ευρωπαϊσμός” με τα διάφορα πρόσημα του, τουλάχιστον όπως εκφέρετο μέχρι σήμερα έχει καταρρεύσει», συμπληρώνοντας πως «σήμερα επιβεβαιώνεται ότι η πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης ή θα προχωρήσει κάτω από τις σημαίες της προόδου και του σοσιαλισμού ή δεν θα υπάρξει παρά μόνο ως ακραία αντίδραση».
Τέλος, χαρακτηρίζει «μεγάλο, λαϊκό, ενωτικό και βαθύτατα ταξικό ποτάμι», τη διαδήλωση της Τετάρτης 5 Μαΐου, υπογραμμίζοντας ότι επέβαλε στην πράξη τη συμπαράταξη της Αριστεράς.
Πώς είδατε τη διαδήλωση της Τετάρτης 5 Μάη;
Ένα μεγάλο, λαϊκό, ενωτικό και βαθύτατα ταξικό ποτάμι πλημμύρισε και κατέκλυσε την περασμένη Τετάρτη όλη την Ελλάδα. Και λέω ενωτικό εργατικό ποτάμι, γιατί ήταν τόσο το πλήθος που οι διαφορετικές συγκεντρώσεις ενώθηκαν σε μια και μοναδική κοσμοπλημμύρα. Η συμπαράταξη της Αριστεράς επιβλήθηκε στην πράξη από την ίδια την πρωτοφανή συμμετοχή των εργαζομένων στη μάχη για την ανατροπή του σφαγείου Ε.Ε.-ΔΝΤ.
Είχαμε, όμως, την τραγική εξέλιξη των τριών νεκρών…
Δυστυχώς, ζήσαμε την περασμένη Τετάρτη, μαζί με την μεγαλειώδη κοσμοπλημμύρα, ένα σκηνικό ενός, σχεδόν, «προαναγγελθέντος εγκλήματος». Πριν τις τραγικές εξελίξεις, τόνιζα, σε συνεδριάσεις που κάναμε, και δεν ήμουν ο μόνος, ότι η συμμετοχή στην πανεργατική απεργία θα ήταν τεράστια και ότι πολλοί θα επιχειρούσαν εκείνη τη μέρα, δίπλα στους ποικιλώνυμους «μπαχαλάκηδες», να «κάψουν», την Αθήνα ή και να «στήσουν» προβοκάτσιες για να αναχαιτίσουν την επερχόμενη λαϊκή έκρηξη, που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε λαϊκή εξέγερση με θετική ανατρεπτική προοπτική. Δυστυχώς, συνέβησαν τα χειρότερα με τη «δολοφονία» τριών εργαζόμενων συμπολιτών μας. Εκφράζουμε τη βαθιά οδύνη μας για το χαμό τους, αλλά και την πεποίθησή μας ότι τέτοιες τραγικές εξελίξεις δεν θα μπορέσουν, όπως επιζητούν οι κυρίαρχοι κύκλοι να στραφούν σε βάρος της Αριστεράς ή πολύ περισσότερο να αποπροσανατολίσουν ή να αναχαιτίσουν την κλιμάκωση των λαϊκών αγώνων.
Στην εκδήλωση που πραγματοποιήσατε την Παρασκευή 30/4 ξεκινήσατε –μάλλον όχι τυχαία- την ομιλία σας με αναφορά στον επαναστατικό μαρξισμό. Μπορείτε να μας εξηγήσετε γιατί αυτή η αναφορά σήμερα και τι θέλετε να αναδείξετε με αυτήν;
Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, η κρίση της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης και, όσον αφορά εμάς, η εξελισσόμενη ελληνική κρίση, θέτουν πελώριες προκλήσεις για την Αριστερά. Τίποτα δεν είναι όπως χθες. Τα πάντα στον κόσμο, την Ευρώπη και στην Ελλάδα έχουν αλλάξει. Οδεύουμε σε ένα νέο κοινωνικό και εργασιακό μεσαίωνα. Σε μια νέα βαρβαρότητα και μια οικονομική παρακμή. Έχουμε εισέλθει σε νέα ιστορική περίοδο. Η Αριστερά για να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις οφείλει να ανασυγκροτηθεί εκ βάθρων. Το πρώτο και κύριο που έχει ανάγκη είναι μια μεγάλη ιδεολογική ανασυγκρότηση. Η αντιπαράθεση, εν μέσω κρίσης, με το νεοφιλελευθερισμό και τον ίδιο τον καπιταλισμό είναι πρώτα από όλα ιδεολογική. Η Αριστερά που ασκεί απλώς «πολιτική» και «προγραμματική» αντιπολίτευση είναι χαμένη. Αν η Αριστερά δεν κερδίσει την ιδεολογική μάχη με στόχο την ιδεολογική ηγεμονία, δεν μπορεί να νικήσει πολιτικά. Αυτό σημαίνει επιστροφή στις ρίζες όχι του ακαδημαϊκού αλλά του αυθεντικού, του επαναστατικού μαρξισμού. Και λέω επιστροφή στις ρίζες, όχι για να «κολλήσουμε» σε αυτές, αλλά για να θεμελιώσουμε τον σύγχρονο επαναστατικό μαρξισμό του 21ου αιώνα ως θεμελιακό εργαλείο αλλαγής.
Είναι σαφές στον καθένα πως ο λόγος σας αποκλίνει από όσα έλεγε και διακήρυττε μέχρι σήμερα ο ΣΥΝ, ιδιαίτερα στα θέματα της Ε.Ε., του χαρακτήρα της ελληνικής οικονομίας. Μπορεί να υπάρξει σύνθεση με τα άλλα ρεύματα και τάσεις μέσα στον ΣΥΝ, που επιμένουν στις «κόκκινες γραμμές του ευρωπαϊσμού» κ.λπ.;
Ο λεγόμενος «ευρωπαϊσμός» με τα διάφορα πρόσημα του, τουλάχιστον όπως εκφέρετο μέχρι σήμερα έχει καταρρεύσει. Η Αριστερά στην Ελλάδα οφείλει να μην βλέπει μόνο «βορειοδυτικά». Πρέπει να βλέπει προς όλες τις κατευθύνσεις και κυρίως να έχει πρώτα απ’ όλα έναν διεθνή παγκόσμιο ορίζοντα. Σήμερα η Ε.Ε. έχει εξελιχθεί σε ένα ανελέητο υπερεθνικό μηχανισμό του πιο ακραίου νεοφιλελευθερισμού που λειτουργεί ηγεμονικά και δεσποτικά, δίπλα στα καπιταλιστικά κράτη, για την καταστροφή κοινωνικών και εργασιακών κατακτήσεων. Σήμερα επιβεβαιώνεται ότι η πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης ή θα προχωρήσει κάτω από τις σημαίες της προόδου και του σοσιαλισμού ή δεν θα υπάρξει παρά μόνο ως ακραία αντίδραση. Η μόνη σύνθεση που μπορεί να υπάρξει είναι στη βάση μιας στρατηγικής ανατροπής σε κάθε χώρα μέλος και συνολικής ανατροπής της Ε.Ε. Η πρόοδος και ο σοσιαλισμός στην Ελλάδα, στις χώρες της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. περνάει μέσα από την ανελέητη σύγκρουση με τα πλαίσια της ΟΝΕ, τις συνθήκες και τους κανόνες της Ε.Ε.
Ποια πρέπει να είναι σήμερα τα πολιτικά αιτήματα της Αριστεράς, για να υπηρετηθεί η «αναγέννηση και ανόρθωση της χώρας», που υποστηρίζετε; Στο ίδιο πλαίσιο, πώς τοποθετήστε στο αίτημα να φύγει η κυβέρνηση;
Το ζήτημα είναι πελώριο για να απαντηθεί σε λίγες γραμμές. Αυτή την ώρα η χώρα και ο ελληνικός λαός είναι χειροπόδαρα δεμένοι στο σφαγείο Ε.Ε. –ΔΝΤ. Το πρώτο που χρειάζεται είναι να απεμπλακούμε από αυτόν τον καταστροφικό «μονόδρομο». Το πρώτο και μέγα αίτημα, επομένως, είναι η επαναδιαπραγμάτευση – νέα ρύθμιση του χρέους, χωρίς δεσμεύσεις και ενάντια στις λογικές Ε.Ε.-ΔΝΤ, που θα στοχεύει στη διαγραφή σημαντικού μέρους του, στη μείωση των επιτοκίων για το υπόλοιπο, μια νέα περίοδο χάριτος και τη διεύρυνση των χρονικών οριζόντων αποπληρωμής του. Αυτό το αίτημα δεν είναι εύκολο, ανοίγει ένα συγκρουσιακό δρόμο με το διεθνές χρηματιστικό κεφάλαιο με δύσκολη έκβαση και προεκτάσεις και αποτελεί ένα αίτημα αιχμή για μια νέα προοδευτική πορεία της χώρας. Μαζί με την επαναδιαπραγμάτευση-ρύθμιση του χρέους και σε συνδυασμό με την διεκδίκησή της προβάλλει άμεση και επιτακτική η ανάγκη για την εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος. Η εθνικοποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος αποτελεί, μαζί με την αναγκαία «ανάσα» στο βραχνά του δημόσιου χρέους, θεμελιώδη προϋπόθεση για μια νέα χρηματοπιστωτική πολιτική με αναπτυξιακά και κοινωνικά κριτήρια και επομένως εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για μια πορεία αναπτυξιακής, παραγωγικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης της χώρας. Είναι αυτονόητο πως για να υλοποιηθούν αυτά τα δύο κεντρικά αιτήματα απαιτούν ανατροπή του σημερινού πολιτικού σκηνικού και μια νέα προοδευτική αριστερή διακυβέρνηση της χώρας.
Επισημάνατε ότι «όποιος χρωστάει δεν είναι ελεύθερος» και αποκαλύψατε μια αλήθεια που κρύβεται επιμελώς: Η συντριπτική πλειοψηφία του πλανήτη είναι χειροπόδαρα δεμένη με τις αλυσίδες του χρηματοπιστωτικού συστήματος, σημειώνοντας ότι αυτή είναι η ουσία του ιμπεριαλισμού. Η έννοια του ιμπεριαλισμού είχε ξεχαστεί για καιρό από την ευρωπαϊκή Αριστερά. Εσείς την θεωρείτε επίκαιρη;
H έννοια του ιμπεριαλισμού είναι η κεντρικότερη σε μια στρατηγική της Αριστεράς, αλλά δυστυχώς αυτή η έννοια έχει ξεχαστεί και ακόμα χειρότερα έχει κατηγορηθεί ως δήθεν εθνικισμός. Έτσι, κάτω από τη σημαία ενός κακώς εννοούμενου αντιεθνικισμού, έχει, σχεδόν, ξεχασθεί ο αντιιμπεριαλιστικός αγώνας και συγκαλύπτονται οι πελώριες ευθύνες του αμερικάνικου και ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού. Και όμως ο αγώνας της ελληνικής Αριστεράς για μια προοδευτική και σοσιαλιστική προοπτική στη χώρα μας είναι πρώτα απ’ όλα αντιιμπεριαλιστικός αγώνας.
Και όσον αφορά τις αλυσίδες του χρηματοπιστωτικού συστήματος;
Το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο είναι η κυρίαρχη παγκόσμια μερίδα του κεφαλαίου. Μέσα από την υπερσυσσώρευση κεφαλαίου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, που προήλθε από την καταλήστευση των λαών του πλανήτη, έχουν χρηματοδοτηθεί κατά κύριο λόγο τα χρέη όλων των κρατών του κόσμου, ακόμα και των αναπτυγμένων ιμπεριαλιστικών κρατών. Οι χώρες έχουν βουλιάξει στα χρέη και το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο θησαυρίζει από την κερδοσκοπική λεηλασία τους. Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο όπου όλες οι χώρες έχουν συσσωρεύσει εξαιτίας της κρίσης νέα βουνά από ελλείμματα και χρέη, το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο έχει οδηγήσει στο απόγειο την κερδοσκοπική του απληστία. Η στενότητα ρευστότητας επιτείνει αυτή την παγκόσμια αθλιότητα, την οποία πληρώνουν πρώτα απ’ όλα χώρες που βρίσκονται στον πάτο του βαρελιού, επειδή έχουν σχετικά υψηλότερα χρέη, όπως η Ελλάδα. Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι μόνο ελληνικό αλλά ευρωπαϊκό και παγκόσμιο και συνιστά το σύγχρονο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο καπιταλιστικό αδιέξοδο. Αυτή τη ληστεία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου καλύπτουν ΗΠΑ και Ε.Ε. για να θησαυρίζει το χρηματιστικό κεφάλαιο. Αυτή είναι η χειρότερη μορφή ιμπεριαλισμού στην εποχή μας.
Εμπόδιο για τη συσπείρωση ευρύτατων μαζών που έχουν τη διάθεση και είναι οργισμένες είναι και η ανυποληψία της Αριστεράς. Ο κόσμος θεωρεί πως όλοι –συμπεριλαμβανομένης και της Αριστεράς- είναι περίπου ίδιοι. Πού οφείλεται αυτή η ανυποληψία και πώς μπορεί να ξεπεραστεί;
Δεν θα μίλαγα με τόση ευκολία για ανυποληψία της Αριστεράς. Υπάρχουν ανυπόληπτες συμπεριφορές στελεχών ή μερίδων της Αριστεράς, αλλά θα ήταν μέγα λάθος να μιλήσουμε γενικά για ανυποληψία συνολικά της Αριστεράς. Βεβαίως, από μια μεγάλη μερίδα του κόσμου καταλογίζεται με ένα απολίτικο τρόπο συνευθύνη γενικώς της Αριστεράς για τις τραγικές εξελίξεις στη χώρα μας. Αυτό, όμως, δεν είναι σωστό και οφείλουμε να το καταπολεμήσουμε.
Ασφαλώς, όμως, υπάρχει ένα πελώριο θέμα ενίσχυσης του κύρους, της φερεγγυότητας και της αξιοπιστίας της Αριστεράς, κάτι που έχει τρωθεί από πολιτικές επιλογές και πρακτικές, οι οποίες δεν είχαν πάντοτε την απαραίτητη συνέπεια και προσήλωση σε αρχές. Αυτή την ώρα η πρόκληση για την Αριστερά είναι να ανασυγκροτηθεί μέσα στην κρίση, να συμπαραταχθεί και να κατορθώσει με την ανασύνταξη των ιδεολογικών και πολιτικών στρατηγικών της να αναδειχθεί σε ηγεμονική δύναμη ενός εναλλακτικού προοδευτικού και σοσιαλιστικού σχεδίου που θα εμφυσήσει αγώνες και θα κερδίσει σε εμπιστοσύνη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ –κατά γενική ομολογία- βρίσκεται σε τέλμα και υπάρχουν ανοιχτά πολιτικά προβλήματα για την οικονομική κρίση, την Ε.Ε., το ρόλο και τη φύση της Αριστεράς, τις σχέσεις με το ΠΑΣΟΚ, τα ΜΜΕ κ.λπ. Πώς μπορεί να βγει από το τέλμα; Ποια πρέπει να είναι η τακτική του; Πώς θα ξεπεραστούν αδυναμίες και προβλήματα;
Η ερώτηση είναι πολύ καίρια και η απάντηση χρειάζεται διεξοδική αναφορά για την οποία λείπει ο χώρος. Αυτή την ώρα ο ΣΥΡΙΖΑ δοκιμάζεται σκληρά και κινδυνεύει η ίδια η συνοχή και η προοπτική του. Νομίζω ότι θα ήταν ό,τι χειρότερο αυτή την ώρα να διαψεύδαμε τις προσδοκίες για το ενωτικό εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ, όταν αυτές τις στιγμές χρειάζεται η μέγιστη δυνατή συμπαράταξη όλων των δυνάμεων της Αριστεράς. Ξέρω πολύ καλά ότι κεντρική ευθύνη για την αναζωογόνηση του ΣΥΡΙΖΑ φέρει ο ΣΥΝ, ο οποίος οφείλει να αναλάβει πλήρως αυτές τις ευθύνες του. Θεωρώ ότι παρά τις μεγάλες δυσκολίες η κρίση που βιώνουμε στη χώρα μας και όχι μόνο, είναι ιδανική για να ανασυγκροτήσουμε -μέσα στη δράση και τις συγκλονιστικές απαιτήσεις που φέρνει στο προσκήνιο ο σημερινός εφιάλτης- και να καταστήσουμε ξανά ελκτικό το ενωτικό εγχείρημά μας. Πρέπει όλοι μας να επιδείξουμε πολιτική βούληση και επιμονή σε αυτήν την κατεύθυνση.
Είστε από αυτούς που δεν ήθελαν το συνέδριο του ΣΥΝ, σημειώνοντας ότι γίνεται σε μια στιγμή που απαιτείται έντονη εξωστρέφεια. Παράλληλα, έχουμε τη διάσπαση του Αριστερού Ρεύματος και αλλάζει η «γεωγραφία» του ΣΥΝ. Είναι δυνατόν να βαθύνει η αριστερή στροφή στο ΣΥΝ; Μπορεί ο ΣΥΝ να βγει από την κρίση και πώς;
Σήμερα περισσότερο από ποτέ επιβεβαιώνεται ότι το έκτακτο Συνέδριο του ΣΥΝ, ήταν λάθος απόφαση και δεν προεβλήθη κανένας έκτακτος λόγος, από αυτούς που το επέλεξαν, για τη διεξαγωγή του. Οι σημερινές τραγικές συνθήκες για τη χώρα και την Ευρώπη απαιτούσαν άλλα πράγματα από τον ΣΥΝ και ένα άλλο ενωτικό πνεύμα στις γραμμές του. Εφόσον, όμως, προχωράμε σε Συνέδριο, έχουμε καταθέσει μια ριζοσπαστική συμβολή από 30 μέλη της ΚΠΕ για τον προσυνεδριακό διάλογο. Αυτό δε σημαίνει καμία διάσπαση του Αριστερού Ρεύματος. Αν έπρεπε να μιλήσουμε, που δεν θεωρώ σκόπιμο, με τέτοιους όρους, διασπαστική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η απόφαση για τη διεξαγωγή του ίδιου του Συνεδρίου. Αντίθετα, η κατάθεση νέων και ριζοσπαστικών απόψεων από δυνάμεις του Αριστερού Ρεύματος και στα πλαίσια του προσυνεδριακού διαλόγου του ΣΥΝ, όχι μόνο δεν λειτουργούν διασπαστικά, αλλά μπορούν να δώσουν πνοή, να αναζωογονήσουν και να διευρύνουν την ενότητα του Ρεύματος και του ίδιου του ΣΥΝ. Ρεύματα και κόμματα που δεν μπορούν να λειτουργούν προωθητικά και να αναπτύσσουν νέες δημιουργικές επεξεργασίες, είναι προορισμένα να χαθούν μέσα στο τέλμα και στις αγκυλώσεις.
Η επόμενη μέρα του συνεδρίου πώς εκτιμάτε ότι θα είναι για τον ΣΥΝ και πόσο οι αποφάσεις και οι νέες ισορροπίες θα επηρεάσουν και προς ποια κατεύθυνση την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ;
Η επόμενη μέρα για τον ΣΥΝ μπορεί να είναι ελπιδοφόρα και δυναμική για τον ίδιο και τον ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον ο ΣΥΝ βγει από το Συνέδριό του με ισχυρές ιδεολογικές βάσεις, σαφείς ριζοσπαστικές στρατηγικές επιλογές, ένα ξεκάθαρο ταξικό και κινηματικό προσανατολισμό, μια νέα συγκρουσιακή λογική απέναντι στην Ε.Ε. και μια ενωτική αριστερή κατεύθυνση, ικανή να ξαναδώσει στην Αριστερά κεντρικό και πρωταγωνιστικό ρόλο.
