Στις 9 Ιουλίου το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) έδωσε στη δημοσιότητα μία αναφορά για την κατάσταση της οικονομίας της Ευρωζώνης από την οποία προκύπτουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα:
1. Η πραγματική οικονομική δραστηριότητα και οι επενδύσεις απέχουν ακόμη από τα προ κρίσης επίπεδα. Το πρώτο τρίμηνο του 2014, η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη ήταν πιο αδύναμη από ό,τι προβλεπόταν και άνισα κατανεμημένη μεταξύ των κρατών-μελών. Οι επενδύσεις εξακολουθούν να είναι περιορισμένες λόγω της περιορισμένης πρόσβασης σε πιστώσεις, του αυξημένου κόστους κεφαλαίου και της υπερχρέωσης των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα στις χώρες που βρίσκονται σε κρίση (Ελλάδα, Ιρλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία). Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, η αύξηση του ΑΕΠ στην Ε.Ε. θα κυμανθεί σε χαμηλά επίπεδα (<2%) μέχρι και το 2019.
2. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές παρουσίασαν σημαντική βελτίωση που είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των επιτοκίων δανεισμού κρατών και επιχειρήσεων που είχαν τη δυνατότητα απευθείας προσφυγής στις αγορές για την κάλυψη των δανειακών αναγκών τους. Όμως, παρά τη βελτίωση, τα κόστη δανεισμού των κρατών σε κρίση εξακολουθούν να είναι σημαντικά υψηλότερα των υπολοίπων κρατών-μελών ενώ και η ροή πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας μειώνεται με ταχύτερους ρυθμούς από ό,τι στο σύνολο της ευρωζώνης (με τη μεγαλύτερη μείωση να υφίστανται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις). Επιπλέον συνεχίζεται η μείωση του διασυνοριακού τραπεζικού δανεισμού με αποτέλεσμα να συρρικνώνεται η ρευστότητα.
3. Ο πληθωρισμός παραμένει ανησυχητικά χαμηλός (κάτω του 1%) και απέχει από τα ανεκτά όρια (2%) που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, οι εξελίξεις στις τιμές τροφίμων και ενέργειας, η ανατίμηση του ευρώ και οι δομικές μεταρρυθμίσεις έχουν συμβάλλει στην αύξηση των αποπληθωριστικών πιέσεων. Η αντιμετώπιση των αποπληθωριστικών πιέσεων αποτελεί κρίσιμο ζήτημα καθώς συνδέεται με την αντιμετώπιση του υψηλού δημόσιου χρέους και της μείωσης των επενδύσεων.
4. Η ανεργία εξακολουθεί να κινείται σε υψηλά επίπεδα. Το μέσο ποσοστό ανεργίας για την ευρωζώνη παραμένει στο 12% περίπου και είναι πολύ υψηλότερος στις χώρες σε κρίση. Η ανεργία των νέων είναι ακόμη υψηλότερη, με το μέσο ποσοστό να κυμαίνεται στο 24% ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στις χώρες σε κρίση είναι εξαιρετικά υψηλά (π.χ. πάνω από 50% σε Ελλάδα και Ισπανία). Η υψηλή και μακροχρόνια ανεργία έχουν ως αποτέλεσμα την απαξίωση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού και τον περιορισμό των δυνατοτήτων οικονομικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, το ποσοστό ανεργίας μειώνεται σε μονοψήφιο αριθμό (9,4%) μόλις το 2019.
5. Παρά τη βελτίωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, το δημόσιο χρέος των κρατών-μελών της Ευρωζώνης θα εξακολουθήσει να κινείται σε υψηλά επίπεδα μέχρι το 2019 για τους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω (αποπληθωρισμός, χαμηλοί και άνισοι ρυθμοί ανάπτυξης). Συγκεκριμένα, τα στελέχη του ΔΝΤ προβλέπουν ότι η αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους θα ξεκινήσει την επόμενη χρονιά αφού καταγράψει φέτος το υψηλότερο ποσοστό (95,9% του ΑΕΠ). Θα πρόκειται για βραδεία αποκλιμάκωση, αφού μέχρι το 2019 θα έχει μειωθεί στο 86,3% (κατά 50% περίπου υψηλότερο από το κριτήριο του Maastricht). Είναι παραπάνω από προφανής η αναγκαιότητα της πανευρωπαϊκής διάσκεψης για το χρέος που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ.
6. Στη μελέτη του ΔΝΤ προτείνεται η λήψη συγκεκριμένων μέτρων για κάθε κράτος-μέλος της Ευρωζώνης. Για τη χώρα μας, προτείνονται (όπως ήταν αναμενόμενο): α) Η αύξηση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας (ομαδικές απολύσεις) β) η λήψη μέτρων για την ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών (άρση των ρυθμίσεων) και γ) η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος (μείωση κόστους για την ίδρυση νέων επιχειρήσεων κ.λπ.).
Το πρόβλημα με τις μελέτες του ΔΝΤ δεν εντοπίζεται στη διάγνωση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ευρωζώνη αλλά, ως συνήθως, στα μέτρα που προτείνει για την επίλυσή τους. Παρ’ όλα αυτά, στη συγκεκριμένη μελέτη προτείνονται, εκτός από τις δομικές μεταρρυθμίσεις απορρύθμισης των αγορών (εργασίας, προϊόντων και υπηρεσιών) και μέτρα όπως η ενίσχυση της ζήτησης μέσω αύξησης των επενδύσεων σε υποδομές στις πιστώτριες χώρες όπως επίσης και η ανάγκη μείωσης των εμπορικών πλεονασμάτων τους. Επιπλέον, τα στελέχη του ΔΝΤ καλούν την ΕΚΤ να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού.
Η κρίση των κρατών-μελών της Ευρωζώνης και οι, ουσιαστικά, δυσοίωνες προβλέψεις του ΔΝΤ, θέτουν σε άμεση προτεραιότητα την ανάγκη διατύπωσης, από την πλευρά της ευρωπαϊκής αριστεράς, ενός συγκεκριμένου σχεδίου για τη ριζική μεταρρύθμιση των συνθηκών που τη διέπουν.
Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
