Αν και οι εξελίξεις στα πεδία των μαχών, τον Αύγουστο που μας πέρασε, δεν ήταν καταιγιστικές, ο παρατεταμένος αιματηρός πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται αδιάκοπα. Και η πιο σημαντική στρατιωτική εξέλιξη, παρά την επικοινωνιακά θεαματική πρόσφατη διείσδυση ουκρανικών δυνάμεων σε ρωσικό έδαφος, παραμένει η διαφαινόμενη ρωσική κυριαρχία στην περιφέρεια του Ντονμπάς.
Θα μπορούσε κανείς βάσιμα να υποθέσει ότι η πορεία των πολεμικών συγκρούσεων δεν καθορίζεται αποκλειστικά από το συσχετισμό δύναμης μεταξύ των δύο χωρών, τις εφεδρείες, την αναπλήρωση του στρατιωτικού υλικού ή την αποτελεσματικότητα των εκατέρωθεν πληγμάτων. Αυτά πάντα παίζουν ρόλο, και διαμορφώνουν το τοπίο της επόμενης μέρας. Στην προκείμενη περίπτωση όμως τις εξελίξεις καθορίζουν οι πολιτικές επιλογές και οι πιο μακρόχρονες γεωπολιτικές στρατηγικές και συμμαχίες.
Η στρατηγική της κάθε πλευράς
Η Ρωσία, έχοντας μέχρι τώρα αποτρέψει το δυτικό σχέδιο οικονομικού και στρατιωτικού της στραγγαλισμού, συνεχίζει μια τακτική παρατεταμένου πολέμου. Ενδιαφέρεται βέβαια για την κατάληψη κρίσιμων εδαφών, αλλά κυρίως αποσκοπεί στη φθορά και την πλήρη αποδυνάμωση της Ουκρανίας. Παράλληλα, με αυτή τη συγκρατημένη στάση, δίνει βάρος στην καλλιέργεια αντιθέσεων στους κόλπους της Δυτικής συμμαχίας, τονίζοντας με κάθε ευκαιρία τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της ολοκληρωτικής υπαγωγής των κρατών μελών της Ε.Ε. στην στρατηγική των ΗΠΑ. Ταυτόχρονα ευθυγραμμίζεται με τη διακηρυγμένη θέση της Κίνας για αυτοσυγκράτηση και τερματισμό του πολέμου της Ουκρανίας με διπλωματία, κερδίζοντας έτσι την εμβάθυνση της συνεργασίας των δύο χωρών και την αμοιβαία προετοιμασία τους για την επόμενη μέρα.
Η Ουκρανία του Ζελένσκι από την άλλη πλευρά, με όχημα την πλήρη ευθυγράμμιση με την Ουάσιγκτον, επιχειρεί την απόλυτη κλιμάκωση – αδιαφορώντας για την καταστροφή της χώρας, τις εκατόμβες των θυμάτων και τον κίνδυνο πυρηνικής ανάφλεξης. Διατεταγμένα, και για όσο διάστημα παραμένει χρήσιμος για τους Δυτικούς, ο Ζελένσκι λειτουργεί ως ο απόλυτος προβοκάτορας. «Εκλιπαρεί» και λαμβάνει συνεχώς πρωτοφανή σε ύψος οικονομική και στρατιωτική βοήθεια με όλο και πιο σύγχρονα δυτικά οπλικά συστήματα – όχι απλά για να συνεχίσει την άμυνα, αλλά προκειμένου να καταφέρει ατελέσφορα κτυπήματα βαθιά στη Ρωσία και να προκαλέσει έτσι την αντίδρασή της ως ευκαιρία για ακραία κλιμάκωση. Και παράλληλα, ως κακή απομίμηση του Νετανιάχου, παρέχει άλλοθι στους πιο συγκρατημένους δυτικούς κύκλους εξουσίας, ότι δήθεν προσφέρουν όπλα στήριξης της ουκρανικής άμυνας αλλά με όρους και προϋποθέσεις για το εύρος χρήσης τους. Θα ήταν αστεία πράγματα, αν δεν ήταν απόλυτα τραγικά.
Οι επιδιώξεις της εισβολής στο Κουρσκ
Η υποκρισία και η τραγικότητα των γεγονότων αναδεικνύεται από πολλά μικρά και μεγάλα γεγονότα στη διάρκεια του καλοκαιριού. Ας μείνουμε σε δύο από αυτά.
Πρώτα από όλα, η απεγνωσμένη ουκρανική εισβολή στη ρωσική περιοχή του Κουρσκ. Όσο θεαματική και αν φαίνεται αυτή η κίνηση, όσο ταπεινωτική και αν ήταν για τη Ρωσία και τον Πούτιν, σπάνια συναντάς στρατιωτικό αναλυτή στη Δύση που να τη θεωρεί στρατηγικά ή τακτικά σωστή. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η άμεση συνέπειά της ήταν η αποδυνάμωση της άμυνας στο Ντονμπάς και ο υπαρκτός κίνδυνος ολοκληρωτικής κατάρρευσης του κύριου μετώπου του πολέμου. Δεν στέκει βέβαια λογικά ότι η ουκρανική επιχείρηση στο έδαφος της Ρωσίας έγινε, αν δεν σχεδιάστηκε κιόλας, δίχως την έγκριση των Δυτικών συμμάχων της.
Εκείνο που απομένει ως λογική εξήγηση είναι η απόπειρα, και δι’ αυτού του τρόπου, να καταρρεύσει –πριν καν ξεκινήσει– κάθε προσπάθεια αναζήτησης διπλωματικής λύσης. Κυρίως όμως αυτό που ερμηνεύει την πρωτοβουλία είναι η απεγνωσμένη προσπάθεια κέντρων εξουσίας της Δύσης να δημιουργήσουν στην Ουκρανία τετελεσμένα δεσμευτικά για την ίδια τη Δύση. Τετελεσμένα που θα δυσκολέψουν ή θα ματαιώσουν κάθε δυνατότητα μιας διαφορετικής προσέγγισης στο πόλεμο. Τελικά η εισβολή στο Κουρσκ είχε τη ματιά της στραμμένη κυρίως στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, τις πιθανές αναταράξεις από τα εκλογικά αποτελέσματα στην Ανατολική Γερμανία, το συνταγματικό αδιέξοδο στη Γαλλία και συνολικά την κούραση των δυτικών κοινωνιών από τον συνεχιζόμενο πόλεμο.
Ο Ζελένσκι λειτουργεί ως ο απόλυτος προβοκάτορας, επιδιώκοντας να καταφέρει ατελέσφορα κτυπήματα βαθιά στη Ρωσία και να προκαλέσει έτσι την αντίδρασή της ως ευκαιρία για ακραία κλιμάκωση
Τυχοδιωκτική στοχοποίηση πυρηνικών σταθμών
Εξίσου επικίνδυνη είναι η συστηματική προσπάθεια των Ουκρανών να πλήξουν με δυτικά όπλα τους υπό ρωσικό έλεγχο πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτρικής ενέργειας στη Ζαπορίζια και, πιο πρόσφατα, στο Κουρσκ. Μέχρι στιγμής η ρωσική αεράμυνα έχει αποτρέψει ένα αποφασιστικό πλήγμα, που θα σκόρπιζε βέβαια τον όλεθρο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η εκτός ορίων ουκρανική επιδίωξη συναντά την απόλυτη σιωπή (ξεκάθαρη ένδειξη συνενοχής!) της Δύσης.
Σε κάθε άλλη περίπτωση μια τέτοια συμπεριφορά θα σήμαινε όχι απλά την επιβολή κυρώσεων αλλά και ανοικτό πόλεμο. Το Ιράκ, η Λιβύη και η Συρία ισοπεδώθηκαν με πολύ πιο ανώδυνες προφάσεις. Αλλά εδώ, αν οι Ουκρανοί επιθυμούν και επιχειρούν να δημιουργήσουν ένα τετελεσμένο που θα αναγκάσει τη Δύση να μπει ανοικτά στο πόλεμο, η ανοχή της Δύσης συνδέεται ακριβώς με την πρόθεση να κληροδοτηθούν στο άμεσο μέλλον δεδομένα και καταστάσεις χωρίς επιστροφή.
Η ρωσική αντίδραση
Μέσα σε αυτό το κλίμα αναμενόμενη είναι η στάση της Μόσχας. Η ρωσική ηγεσία προανάγγειλε αλλαγή του πυρηνικού της δόγματος, χωρίς μέχρι στιγμής να δοθούν λεπτομέρειες . Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Σεργκέι Λαβρόφ με μια λιτή του δήλωση δεν άφησε περιθώρια για παρανοήσεις, προειδοποιώντας ότι αποτελεί αυταπάτη να πιστεύει κανείς ότι αν ξεσπάσει πυρηνικός πόλεμος θα περιοριστεί αποκλειστικά στην Ευρώπη.
Στη Δύση πιστεύουν ότι οι ρωσικές προειδοποιήσεις είναι σκέτα λόγια; Άγνωστο. Τα θέμα είναι ότι δύο μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις βρίσκονται σε απευθείας, στην πραγματικότητα, σύγκρουση – έχοντας αμφότερες ως δεδομένο ότι καμιά δεν μπορεί να χάσει τον πόλεμο. Εξετάζοντας το πρόβλημα από αυτή τη σκοπιά, και όσο μάλιστα είναι οδυνηρή η έλλειψη ενός παγκόσμιου κινήματος ενάντια στους εμπρηστές του πολέμου, δεν μπορεί κανείς να εφησυχάζει.
