Resistance με μια αυτοσχέδια θεατρική παράσταση από την Ελενα Πατρικίου.
Ένα αισθητικό αλλά και πολιτικό στοίχημα είναι για την Έλενα Πατρικίου η παράσταση Ούτ’ ορφανό, ούτε φτωχόν, ούτ’ απ’ τα ξένα ξένον, που θα παιχτεί το ερχόμενο Σάββατο στη Γεωπονική Σχολή στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Resistance. Στοίχημα και ερώτημα μαζί: Μπορεί άραγε να λειτουργήσει σήμερα, καλλιτεχνικά και πολιτικά, μια παράσταση που προσομοιάζει με τα αυτοσχέδια έργα «αγκτιτάτσιας και προπαγάνδας, που άνθισαν στη δεκαετία του 1920; Θεάματα που στήνονταν in situ, έξω από εργοστάσια, σε πλατείες, σε δρόμους και σε διαδηλώσεις συνεγείροντας και κινητοποιώντας τον κόσμο; Τέτοια είναι η παράσταση Ούτ’ ορφανό, ούτε φτωχόν, ούτ’ απ’ τα ξένα ξένον. Δεν έχει υπόθεση, είναι θέαμα, δεν είναι έργο. Το μοναδικό κείμενο που χρησιμοποιούμε –μας λέει η σκηνοθέτις- είναι ένας κατάλογος ατυχημάτων από το 2008 μέχρι το Μάιο του 2010. Αυτός ο κατάλογος «τρέχει» συνέχεια άλλοτε υπόκωφα άλλοτε φανερά σε όλη την παράσταση, και πάνω σ’ αυτόν γίνονται μια σειρά από δράσεις. Το μόνο λογοτεχνικό κείμενο που χρησιμοποιείται και, μάλιστα, σε κάποιες τραγουδισμένες του εκδοχές είναι το Γιοφύρι της Αρτας.
Γιατί αυτό;
Διότι «όταν έφτιαχνα τον κατάλογο αισθάνθηκα ότι πρέπει να υπάρχει κάτι που να έχει φόρμα αισθητική. Και το γεφύρι της Αρτας έχει πολύ ενδιαφέρον γιατί λειτουργεί αντιστικτικά. Σήμερα οι άνθρωποι χτίζονται ο ένας πίσω από τον άλλον σε γεφύρια, σε δρόμους, σε εργοστάσια, σε σπίτια, σε καμίνια και αυτό δεν σημαίνει τίποτε πια. Εκεί είναι η μεγάλη διαφορά: Αυτό που σου ζητούσε μια προκαπιταλιστική κοινωνία, σαν αυτή που περιγράφει το γεφύρι της Άρτας, ήταν να θυσιάσεις ό,τι πιο ακριβό έχεις. Δεν μιλάμε φυσικά για μια κοινωνία αγγέλων, αλλά τότε ακόμα και για το κέρδος έπρεπε να θυσιάσεις κάτι πολύτιμο. Ούτε φτωχό ούτε ορφανό ούτε απ’ τα ξένα ξένο… Εμείς αντίθετα είμαστε μια κοινωνία που θυσιάζει ό,τι βρίσκει πιο εύκολο, ό,τι βρίσκει πιο φτηνό…»
Εκτός όμως από τους θανάτους υπάρχει και μια δεύτερη ανάγνωση που αφορά τη μετά το ατύχημα ζωή, την αναπηρία αυτών των ανθρώπων;
Το ένα θέμα είναι οι θάνατοι. Εκατόν τριάντα θάνατοι το χρόνο κατά μέσο όρο χοντρικά. Αλλά υπάρχει κι ένας τεράστιος αριθμός τραυματισμών που πολλοί από αυτούς καταλήγουν σε αναπηρίες. Το ερώτημα που τίθεται είναι, αυτός που μένει ανάπηρος τι γίνεται; Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι μόνο ο θάνατος, είναι το τι γίνεται με ανθρώπους που δεν μπορούν πια.
Για μένα, το πιο σοβαρό πράγμα – δεν κάνω συνδικαλισμό – ούτε δημοσιογραφία, είναι ότι προσπαθώ να δω εμάς που μας αφορά το θέμα, να μελετήσω τις αντιδράσεις μας. Πώς π.χ. θα ξαναμπούμε σε αυτήν την κλινική που σκοτώθηκε ένας άνθρωπος, πώς θα ξαναμπούμε στο ΙΚΕΑ του Βόλου, πώς θα περάσουμε από την Εθνική Οδό που χιλιόμετρο το χιλιόμετρο κάποιος σκοτώνεται στα έργα; Πώς θα μπούμε στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» των νεκρών εργατών του; Έχουν στοιχειωθεί αυτοί οι τόποι… Κάτι δεν πρέπει να σημαίνει για μας αυτό; Συνεχίζουμε να περπατάμε, να μπαίνουμε και να βγαίνουμε χωρίς να σημαίνει τίποτα; Και εκεί ακριβώς, αν θέλεις, είναι πολύ βοηθητικό το γεφύρι της Άρτας. Διότι αν θυμόσαστε όταν τελειώνει, η γυναίκα την ώρα που την χτίζουνε καταριέται λέγοντας «τρεις αδελφάδες είμαστε κι οι τρεις κακογραμένες…».
Πρόκειται για μια άλλη κοινωνία που βλέπει αλλιώς τα πράγματα, όχι ιδανική αλλά άλλη… Οι άνθρωποι ξέρανε τότε τι κοστίζουν τα πράγματα, εμείς ζούμε σε κοινωνίες που έχουν ξεχάσει. Και ίσως αυτό έχει και λίγη σημασία στη σημερινή κρίση. Ίσως δούμε ξανά, τι κοστίζουν τα πράγματα και ποιες είναι οι αξίες τους…
Σ.Μ.
Ούτ’ ορφανό, ούτε φτωχόν, ούτ’ απ’ τα ξένα ξένον
Σκηνοθεσία-Δραματουργία: ΕΛΕΝΑ ΠΑΤΡΙΚΙΟΥ
Χορογραφία: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΙΔΗΣ
Φωτισμοί: ΘΟΔΩΡΟΣ ΜΑΡΓΚΑΣ
Παίζουν: Παναγιώτης
ΑΝΔΡΟΝΙΚΙΔΗΣ
Βίκυ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ
Χαρά ΓΑΛΕΝΙΑΝΟΥ
Σταύρος ΚΟΛΟΚΟΥΡΗΣ
Γιάννης ΚΟΥΦΑΛΕΞΗΣ
Λεωνίδας ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΑΚΗΣ
Αλφόνσο ΤΙΑΜΠΥ
Παναγιώτης ΤΣΕΤΣΩΝΗΣ
Μαριλίζα ΧΡΟΝΕΑ
