Ο ιστορικός Γιώργος Μαργαρίτης έκανε την περασμένη βδομάδα λόγο για «αντιδιαδηλώσεις» για τα Τέμπη, άσκησε κριτική στο αίτημα για δικαιοσύνη και το «ακομμάτιστο» των συγκεντρώσεων, ενώ για τον πολιτικό λόγο του καλέσματος έγραψε: «Βαριά κουβέντα θα πω –στην περίπτωση που διακρίνατε κάποια οσμή φασισμού, φοβάμαι ότι έχετε δίκιο. Την μύρισα και εγώ».
Ο κύριος Μαργαρίτης πρόσκειται στο ΚΚΕ εδώ και 20 χρόνια, έχει σημαντικό ρόλο στις τοποθετήσεις του κόμματος για την Ιστορία, κατεβαίνει υποψήφιός του στις εκλογές κ.λπ. Παρόμοιες κρίσεις έχουν διατυπώσει βέβαια κι άλλοι διανοούμενοι του ίδιου ή κοντινών χώρων.
Ο Γ. Μαργαρίτης, μετά τις αντιδράσεις που προκάλεσε, επανήλθε μάλιστα δίνοντας και «επιστημονική» επίφαση στις διαπιστώσεις του. Έγραψε ότι αυτά τα λέει «λόγω ιδιότητας», ότι «πρόκειται για γνωστό στους ιστορικούς πολιτικό λεξιλόγιο» και ότι τέτοια φαινόμενα «έχουν μια μεταφυσική χροιά την οποία έχουμε συναντήσει στο παρελθόν σε μικροαστικά φασιστικών προδιαθέσεων κινήματα».
Τι να πρωτοσχολιάσει κανείς; Την ακραία αναφορά περί αντιδιαδηλώσεων που κάθε ιστορικός θα ήξερε «λόγω ιδιότητας» ότι δεν κολλάει με τίποτα; Την κριτική ότι το αίτημα για δικαιοσύνη είναι λίγο γιατί «την έχει υποσχεθεί κι ο Μητσοτάκης»; Δηλαδή οτιδήποτε «υπόσχονται» κατά καιρούς οι εκπρόσωποι της κυρίαρχης τάξης (δικαιοσύνη, δημοκρατία, εθνική κυριαρχία κ.λπ.) κατοχυρώνεται αυτόματα σε εκείνους. Εκτός αν ο κ. Μαργαρίτης έχει πειστεί ότι ο Μητσοτάκης θα φέρει πράγματι δικαιοσύνη στον τόπο.
Ο Γ. Μαργαρίτης μυρίζει «οσμή φασισμού» και ανακαλύπτει με τεράστια ευκολία ομοιότητες με μικροαστικά φασιστικά κινήματα. Η συνεπαγωγή αυτή («μη κομματικό» = φασιστικό) είναι παντελώς αστήρικτη, αφοριστική και ανιστόρητη.
Το σχήμα αυτό αναπαράγεται συχνά και αποτελεί σημείο σύμπτωσης του κυρίαρχου ακροκεντρώου χώρου και κύκλων της Αριστεράς. Κείμενα, αναλύσεις και πρωτοσέλιδα συχνά επικαλούνται το «αβγό του φιδιού» στις πλατείες, τον λαϊκισμό και «εθνολαϊκισμό», τον «ετερόκλητο όχλο», ή και τους «ψεκασμένους» σαν ενοχοποιητική ταμπέλα για κάθε «παρέκκλιση».
Και ιστορικά όμως, η άποψη είναι γνωστή: Οι μάζες στον Μεσοπόλεμο βρέθηκαν σε απόγνωση, εξαχρειώθηκαν, τα έβαλαν με την πολιτική γενικώς κι αορίστως, τυφλώθηκαν και… τσουπ, έπεσαν στα δόντια του φασισμού. Η εικόνα αυτή είναι εντελώς «γελοιογραφική» και στερείται κάθε είδους διαλεκτικής.
Η ανάδειξη του φασισμού ήταν αποτέλεσμα επάλληλων διαδικασιών και ενσωματώσεων ριζοσπαστικών ρευμάτων, πληβειακού στοιχείου, διανοουμένων και μικροαστικών στρωμάτων που καταστρέφονταν, αλλά και μεγάλων εθνικών «ταπεινώσεων» και «ρεβανσισμών».
Τμήματα του κεφαλαίου επένδυσαν σε αυτή την εκδοχή και την κατέστησαν κυρίαρχη σε ορισμένα κράτη, ενώ και σε άλλες ιμπεριαλιστικές χώρες σημαντικές μερίδες σχετίστηκαν με την επιλογή αυτή. Ο φασισμός αποτέλεσε μία, όχι τη μοναδική, απάντηση στην καπιταλιστική κρίση κάτω από ειδικούς όρους.
Κινήσεις «μαζών» με χαρακτηριστικά πιο «πρωτόλεια» ή που σήμερα εύκολα θα χαρακτηρίζονταν «απολίτικα» είχαμε σε πλήθος ιστορικών περιόδων και είχαν να κάνουν με εργατικά, αγροτικά, μικροαστικά και άλλα στρώματα. Η εξέλιξη ή η κατάληξή τους ήταν τέτοια ή διαφορετική μέσα από ιστορικές διαδικασίες και κάτω από την παρέμβαση, επιρροή ή απόρριψη ποικίλων πολιτικών δυνάμεων.
Κανένας με στοιχειώδη επίγνωση της ιστορίας δεν θα έβγαζε το συμπέρασμα ότι οποιαδήποτε κίνηση παίρνει αποστάσεις από τα κόμματα ή επιδιώκει μια πιο «ανεξάρτητη» έκφραση, μυρίζει φασισμό.
Ο Γ. Μαργαρίτης μυρίζει «οσμή φασισμού» και ανακαλύπτει με τεράστια ευκολία ομοιότητες με μικροαστικά φασιστικά κινήματα. Η συνεπαγωγή αυτή («μη κομματικό» = φασιστικό) είναι παντελώς αστήρικτη, αφοριστική και ανιστόρητη
Το θέμα όμως δεν είναι για επιστημονικό συμπόσιο, δεν γίνεται σε κενό αέρος, έχει πιο «πεζές» πλευρές. Το σύστημα διακυβέρνησης και ιδιαίτερα ο Μητσοτάκης έχουν επιτεθεί με τρομερή σφοδρότητα σε όποιον ζητάει ευθύνες για τα Τέμπη, το ξανάκανε και στη ΔΕΘ.
Ό,τι και να λέει οποιοσδήποτε, το κίνημα που αναπτύχθηκε για τα Τέμπη και ο σύλλογος των συγγενών με την επίμονη δουλειά που έκανε, ανέδειξαν με πάταγο ένα θέμα που όλα τα κόμματα το είχαν ξεχάσει ή το διαχειρίζονταν στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής και κομματικής ρουτίνας. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι απαγορεύεται η κριτική στον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται αυτή η κίνηση.
Το ΚΚΕ ποτέ δεν υποστηρίζει κάτι που δεν ελέγχει το ίδιο. Δείχνει δυσφορία και εμπάθεια προς οτιδήποτε τέτοιο και καταφεύγει σε επιθέσεις, όπως κάνει τώρα για τα Τέμπη. Αυτό δείχνει μια βαθύτατα αντιδημοκρατική νοοτροπία ενός χώρου που δεν κάνει τίποτα να σπάσει το απόστημα του παρακράτους και της σαπίλας του καθεστώτος.
Το αίτημα για δικαιοσύνη και εκδημοκρατισμό παντού, φέρνει στη επιφάνεια ένα τεράστιο ζήτημα, θίγει την ουσία του σημερινού μεταπρατικού καθεστώτος. Δεν έχει καμιά «οσμή φασισμού», και φυσικά το ίδιο ισχύει και για την απαίτηση του λαού για πιο ανεξάρτητες διεργασίες, γιατί αυτή προκύπτει μέσα από την εμπειρία που έχουν οι πολίτες από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν σήμερα τα κόμματα.
Τα περί «φασισμού» λοιπόν στην προκειμένη περίπτωση, είναι απαράδεκτα. Δεν απορρέουν από καμιά σοβαρή (πόσο μάλλον «επιστημονική») ανάγνωση της πραγματικότητας. Είναι φανερό ότι συμφέρουν μόνο το σύστημα και ειδικά την μητσοτακική πτέρυγα, την οποία γεμίζουν με ικανοποίηση.
Και κάτι τελευταίο. Τουλάχιστον μέχρι πριν λίγα χρόνια, αν κάποιοι από μια πολιτική οργάνωση ή κόμμα μοίραζαν μια προκήρυξη σε συγκέντρωση του ΠΑΜΕ, τύγχαναν συγκεκριμένης αντιμετώπισης. Πολύ απλά, οι «οργανωτές» τούς πετούσαν έξω χωρίς πολλά πολλά, με το επιχείρημα ότι «εδώ είναι τα συνδικάτα και δεν έχουν δουλειά τα κόμματα» (ο κος Μαργαρίτης έχει θητεύσει βέβαια σε χώρους που σε προηγούμενες δεκαετίες έχουν υποστεί πολύ χειρότερα, άλλο αν τώρα έχει αλλάξει στρατόπεδο…). Τι «οσμή» αλήθεια αναδύεται από τέτοια φαινόμενα, που στο κάτω κάτω δεν είδαμε να συμβαίνουν σε καμιά συγκέντρωση για τα Τέμπη; Η αλήθεια είναι ότι πολλοί από όσους υπερασπίζονται «τα κόμματα» και τη δημόσια παρουσία τους, συχνά εννοούν κατά βάθος μόνο το «δικό τους» κόμμα.
